Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев өз жолдауында мемлекеттік басқару институттарын жаңғыртуға уәде беріп, елімізде алғаш рет сайлауға жаңаша қарқын берді. Әкімдердің тікелей сайлауы мемлекет пен қоғам арасындағы байланысты нығайтудың маңызды тетігі болып табылады. Мемлекет басшысының саяси жүйеге енгізген өзгерісі аясында, өткен жылы 2023 жылы 5 қарашада елімізде алғаш рет аудан және қала әкімдерінің сайлауы өтті. Бұл саяси науқан пилоттық жоба ретінде өтті. Әрі саяси науқанда 42 ауданның және 3 қаланың басшысы таңдалды. Сайлауға түскен кандидаттар негізінен ауданды бұған дейін басқарғандар, әрі олар өз орындарын сақтап қалған.
Орталық сайлау комиссиясының мәліметі бойынша, өңірлерде барлығы 1 491 сайлау учаскесі жұмыс істейді, оның ішінде 1 062 327 сайлау учаскесі бар. Сайлауға қатысқан 164 кандидаттың жартысынан астамы өздерін ұсынды. Жамбыл облысындағы екі ауданда 5 қараша күні Жуалы және Т.Рысқұлов аудандарының әкімдері алғаш рет сайланған. Бұл сайлау процесі облыстағы аудандардың дамуы мен ілгері жылжуына қарқынды қадамдардың бірі болды. Халықтың еркін дауыс беруі, жеке таңдауы мен сенімі тікелей аймақтың дамуына қосатын үлеспен тең.
5 қарашада Жуалы және Т.Рысқұлов аудандарында өткен сайлаудың қорытындысын жариялады. Комиссияның мәліметінше, аталған екі ауданда әкім лауазымына барлығы 15 үміткер ұсынылған. Тіркеу кезеңінде олардың 5-і өтініштерін қайтарып алынса, 4-уі талапқа сай келмегендіктен бас тартылған. Тіркелген 6 кандидаттың екеуі «Аманат» партиясының өкілі болса, қалғандары өзін-өзі ұсынған кандидаттар. Сайлауға дайындық барысында Жуалы ауданында 39 сайлау учаскесінде 31323 сайлаушы тіркелсе, Т.Рысқұлов ауданында 40419 сайлаушы 35 сайлау учаскесінде дауыс беру мүмкіндігіне ие болған. Бұл екі округ бойынша сайлауға барлығы 40 261 адам қатысты, бұл сайлаушылардың 56,12 пайызын құрайды. Оның ішінде Жуалы ауданы бойынша 19720 адам (62,96%), Т.Рысқұлов ауданы бойынша 20541 адам (50,82%) дауыс берген.
Қос ауданындағы 74 сайлау учаскесінде 419 адам бақыланды. Оның 135-і кандидаттарды, 105-і саяси партияларды, 25-і БАҚ өкілдерін, қалғандары қоғамдық бірлестіктер мен коммерциялық емес ұйымдарды ұсынған .
Аудан әкімін сайлаған облыстық сайлау комиссиясының мәліметінше, Жуалы ауданында Нұржігіт Бөлекбаевқа 1505, Жалғас Мұртазаға 16520, Жәнібек Мырзалиевке 1158 сайлаушы үміткерлердің ешқайсысын қолдамаған.
Т.Рысқұлов ауданында Бақытбек Әбләзімовке 1804, Ернар Есіркеповке 16179, Сапар Құлмановқа 1891 сайлаушы ешбір кандидатты қолдамайтынын мәлімдеді.
Осылайша, сайлаушылардың 84,8 пайызының сеніміне ие болған Жалғас Мұртаза Жуалы ауданының әкімі болса, 80,1 пайыз дауыс жинаған Ернар Есіркепов Т.Рысқұлов ауданының әкімі болды. Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев, елдегі аудан әкімдерінің сайлауын енгізу процесін барынша жеделдету қажеттігін атады. 2025 жылға дейінгі жергілікті басқару ұйымдарының тұжырымдамасына сәйкес әкімдерді сайлау институты кезең-кезеңімен енгізілмек. Аудан мен ауыл әкімдерін сайлау процесінің жеделдетілуі қазақстандықтар үшін тиімді болмақ. Себебі әкімдерді сайлау елдегі демократиялық институттарды нығайтуға және жергілікті басқару органдарының халық алдындағы жауапкершілігін арттыруға көмектеседі. Ол сондай-ақ билікті кеңірек аумаққа бөлуге және шешімдерді орталықтандыруды азайтуға көмектеседі.Сонымен қатар, басқару тиімділігін арттыру да маңызы зор. Әкімдерді сайлау басқаруға неғұрлым сауатты және білікті кандидаттарды тартуға көмектеседі, бұл жергілікті деңгейде шешімдер мен басқару тәжірибесінің сапасын арттыруға мүмкіндік береді.
