Ұлттық банк кәсіпкерлердің қолма-қол ақша алу тәртібін өзгертетін жаңа ережелерді әзірледі. Олар 2026 жылдың бірінші тоқсанында күшіне енеді. Бұл бизнеске де, қарапайым қазақстандықтарға да тікелей әсер етеді, деп хабарлайды Alash.kz.
Не өзгереді?
-
Енді кәсіпкерлер тек белгіленген лимит көлемінде ғана қолма-қол ақша ала алады.
-
Егер одан көп қажет болса – ақша алудың мақсатын дәлелдеуі тиіс: келісімшарттар, шот-фактуралар, ведомостар немесе басқа құжаттар ұсыну керек.
Қалай жұмыс істейді?
-
Кәсіпкер банкке өтінім береді және құжаттарды қоса тіркейді.
-
Банк келесі күні деректерді Мемлекеттік кірістер комитетіне (МКК) жолдайды.
-
МКК тәуекелді тексереді: ақша салықтан жалтару үшін алынбай ма?
-
Егер қауіп бар деп танылса – банк бас тартуға құқылы. Ал МКК үш жұмыс күні ішінде жауап бермесе – банк ақшаны беруге міндетті.
Бақылау қалай жүреді?
-
Банктер ай сайын 10 млн теңгеден асатын барлық қолма-қол алу операциялары туралы Ұлттық банкке есеп береді.
-
Ұлттық банк бұл деректерді МКК мен Қаржы нарығын реттеу агенттігіне жолдайды.
-
МКК түскен өтінімдер мен тексеріс қорытындылары бойынша есеп тапсырады.
Кәсіпкерлер үшін салдары:
-
Қосымша құжат жинау қажет болады.
-
«Қара» және «сұр» ақша айналымы қысқарады.
-
Тексеру кешіксе, кассалық алшақтық тәуекелі туындайды (мысалы, жалақы немесе жедел сатып алулар үшін).
Қазақстандықтарға әсері:
-
«Конверттегі жалақы» азаяды. Жұмыс берушілер ресми төлеуге мәжбүр болады.
-
Қолма-қолдан гөрі картаға аударым жиілейді.
-
Кей компаниялар айналып өтудің жолын іздеуі мүмкін, бұл жұмысшыларға да тәуекел әкеледі.
Мемлекет үшін:
-
Салық түсімі артады.
-
Ақша қозғалысына бақылау күшейеді.
Сатып алушылар үшін:
-
«Нал үшін жеңілдік» азаяды.
-
QR және картамен төлем жиілейді.
-
Чек арқылы тауарды қайтару немесе құқығын қорғау жеңілдейді.
Күнделікті тұрмысқа әсері:
-
Супермаркет пен дәмханаларда айтарлықтай өзгеріс болмайды, тек безнал әдетке айналады.
-
Базарда немесе жеке шеберлерде қолма-қол сирек қабылдануы мүмкін, бағалар аздап өсуі ықтимал.
Қарапайым тілмен айтқанда, жаңа ережелер кәсіпкерлер үшін қолма-қол алуды қиындатады, көлеңкелі айналымды қысқартады және экономиканы ашық арнаға бағыттайды. Ал жұмысшылар үшін бұл – «конвертсіз жалақы», сатып алушылар үшін – көбірек безнал төлемі мен ресми чектер.
📢 Жаңалықпен бөлісіп отырыңыздар!
