«Апа». Қазақ туған анасын «апа» деп атайтын... Күні кешеге дейін. Қазір жаппай «мама» болды. Қазақтың байырғы және бүгінгі де тілінде «маманың» негізгі мағынасы – емшек. Және жай ғана емшек емес, сүті мөлдектеген, ырысты емшек. «Мен – сәби, мейірімді ана құшағында, – Ақ мамасын сүйемін, құшамын да», – деп жазған Сұлтанмахмұт. Сүтті, берекелі ақ беретін үлкен бие – «мама бие», сиыр – «мама сиыр». Сөйтіп, ел-жұртың орнында тұрғанда, «апа» атауы архаизмге айналды. Бүгінгі баланың анасы – «мама» болып шықты. Ұлттық бейнеден айрылудың әдеткі, ең жеңіл көрінетін бір ғана куәлігі. (Менің өзімнің алты балам туған шешелерін «апа» деп атап келеді, сондай-ақ алыс шет елде дүниеге келген, өсіп, алды бойжетіп, ержетіп, шалғайда күн кешіп жатқан төрт немерем де, аналарын «апа» дейді, бәлкім, бұл келінім қазақтағы ең соңғы «апа» болып шығуы да.) Әкенің «папа» болып кеткенін айтпай-ақ қояйық (біздің әулетте «көке»). Мұның бәрі аз болғандай, «апамен» қоса «әже» атауы да ұмытылды. Бұл, сүйкімсіз, қартамыш көрінген «әже» сөзін мағынасы өзгеріп, қайта туған «апа» алмастырыпты. Бүгінгі қала қазағы, зиялы саналатын қауымның балалары әжелерін «апа» деп атайды. «Папалары» өздерінің туған шешесін «апа» деді ғой, сол ретпен. Күнделікті қолданыста ғана емес, баспасөзге де сыналай еніп кеткенін көрдік: «аталар мен апалар» деп әдемілейді көпшілік жазармандар. Бұл турасында біз, осыдан, шамасы бір мүшел, әлде он бес жыл бұрын «Атасы келінін...» деген мақала шығарыппыз. Одан ештеңе өзгерген жоқ. Өйткені бұл жаңарған «апа» ескілікті «әженің» орнын басқанына, кемі қырық жыл болды. Мәселен, біздің «Болезнь Боткина» деген әңгімемізде «көке» мен «апа» бар еді – «папа» мен «мама» ғой, көпшілік журналда көркемделіп шыққанда, денсаулығы тексерілмек кішкентай қыздың қасында жас жігіт пен кимешекті кемпірдің суреті тұр, яғни «папа» мен «бабушка». Бұл – 1988 жыл еді. Одан бері қаншама заман. Бүгінгі қазақ әйелі егде тартқан, немерелі болған кезінде «әже» атанғысы келмейді, қартайып, кеміп қалатындай. (Әлдекім күмән келтірмес үшін, тағы да өзімді көтеретін, бәлкім, жаңаға жат, кертартпа қылып көрсететін куәлік айтайын – біздің бәйбіше қырық екі жасымда әже болдым деп мақтанып еді, құдайға шүкір, бүгінде қатарынан өсіп, өніп, жетіліп жатқан немерелердің қарасыны, тәуба, тәуба, сол қырық деген қасиетті санның бел ортасынан асты, әзірге санаулы шөберелерді қоспағанда, осылардың бәрі – үлкені де, кішісі де «әжелеп» тұрады.) Сонымен, қазіргі бала халықаралық «мамадан» айырылмайды, бірақ «бабушка» – «апа» емес, «әже» екенін білуге тиіс. Тым құрса біздің жазарман қауым табиғи, әрі ежелгі атауды бұрмаламай, орнымен қолданса дейміз.
"Қазақ туған анасын «апа» деп атайтын". Мұхтар Мағауиннің талап-тілегін ескердік пе?

Нағыз азамат: Бетперде киген бейтаныс батыр тағы бір жанды құтқарды (ВИДЕО)
21:09, 30 маусым 2025 572
Президент заңға қол қойды. Қазақстанда бет-жүзді тұмшалайтын киімге ресми түрде тыйым салынды
20:43, 30 маусым 2025 1094
“Үнсіз шындық, көз жасы, жақында бәрін білесіз”. Мөлдір Мұқан жаңалығын жария етті (ВИДЕО)
20:13, 30 маусым 2025 1154
“Денесін бөлшектеп, қоқысқа тастаған”: Жезқазғанда қанды қылмыс жасағандарға қатысты сот үкімі шықты
18:42, 30 маусым 2025 443
“Елден қашпақ болған кезде ұсталған”. Бұрынғы Әділет министрі Марат Бекетаев 9 жылға сотталды
17:43, 30 маусым 2025 460
«Бұдан былай ішкі істерімізге араласпаңыздар!» - Армения СІМ басшысы Лавровқа қатты жауап берді
17:35, 30 маусым 2025 883
Президент Жарлыққа қол қойды. Антикор Ұлттық қауіпсіздік комитетінің құрамына кірді
16:24, 30 маусым 2025 213
Сүйінші: Әлем чемпионатында тарихи күміс медаль жеңіп алған Әбиба Әбужақыноваға көлік сыйлады
15:02, 30 маусым 2025 626
“Жүкті қылды”. Шымкентте полиция бастығының орынбасары әріптесін зорлады деп айыпталды
14:00, 30 маусым 2025 576
“Тоқалы ұл туып берген, әйелі ұрыс шығарған”. Тұрсынбек Қабатовтың екінші әйелі жайлы тың ақпарат шықты
13:30, 30 маусым 2025 889
“Жасартатын екпе қабылдаған”. Баршаға белгілі танымал актриса ауыр жағдайда көз жұмды
12:00, 30 маусым 2025 1294
“Кішкентайым алты айлық”. Үшінші рет отау құрған Сәбит Әбдіхалықов жеке өмірі туралы ашық айтты
10:30, 30 маусым 2025 3647
“Күйеуі балғамен ұрып өлтірген”. Бодибилдингтен чемпион атанған спортшы әйел өз үйінде өлі табылды
20:34, 29 маусым 2025 767
“Шындық бар”. Сахнадан кететінін мәлімдеген Төреғали желідегі жазбасымен көпті ойландырып қойды
19:31, 29 маусым 2025 1549
“Ауруханада жатыр”. Ақмола облысында мектеп бітіру кешінен кейін екі адам түлекті аяусыз соққыға жыққан
18:04, 29 маусым 2025 702
Сүйінші: Нұрқожа Қайпанов пен Ризабек Айтмұхан Түркиядағы турнирде алтын еншіледі
17:28, 29 маусым 2025 879
“Бұл - өмір. Қабылдадым”. Тұрсынбек әйелімен ажырасты ма? - Мөлдірдің өзі жауап берді (ВИДЕО)
16:15, 29 маусым 2025 37435
“Баға өспеу үшін маңызды шешім болды”. Сүйінші! Аймағамбетов бар қазақты қуантатын жаңалығын бөлісті
14:43, 29 маусым 2025 6069
Қайғылы жағдай: Алматыда із-түссіз жоғалып кеткен 70 жастағы әйел өлі күйінде табылды
13:47, 29 маусым 2025 767