Қазақстанда Наурыз мерекесінің қайта тойланғанына 37 жыл толды. Қазақ халқы ауқымды аралықтан кейін қайта Наурызды тойлай бастады. Kazinform агенттігі 1988 жылы Алматыда көктем мерекесінің қалай аталғанын еске алды, деп хабарлайды Alash.kz.
Наурыз — Орта Азия жұрты, оның ішінде түрік халықтары ежелден атап өтіп келе жатқан мерекелі дата. Алайда 1926 жылы кеңестік билік оған тыйым салып, арада 62 жыл өткенде тек 1988 жылдан бастап Қазақстанда қайта тойлана бастады.
Осы жылы Алматыда Наурыз мерекесін ұйымдастыруға атсалысқан тұлғалардың бірі — Елеусіз Жанпейісұлы. Ол бұл кезде қаланың мәдениет басқармасын басқарып, мерекелік іс-шаралардың көркемдік жетекшісі қызметін атқарып жүрген.
— Дінге қарсы күрестің кеңестік саясаты әсерінен ұлттық салт-дәстүрге байланысты мәдени іс-шараларға да тыйым салынды. Сондықтан елімізде Наурыз 62 жыл бойы тойланбады. Алайда отбасы шеңберінде бұл мереке көпшілікке жария етілмей тойлана беретін. 1988 жылы біздің бөлімге Алматы қалалық атқару комитеті төрағасының орынбасары Жібек Әмірхановадан Фрунзе (қазіргі Медеу) ауданы шегінде Наурыз мерекесін ұйымдастыруға ресми өкім келді, — деп есіне алады Елеусіз Жанпейісұлы.
Оның айтуынша, Наурыз мерекесін қайта жаңғырту идеясы алғаш рет Жазушылар одағында өткен жиналыста сөз болған. Оған ақын Мұхтар Шахановтың «Лениншіл жас» газетіне берген сұхбаты және этнограф Тоқтасын Өмірзақовтың «Горизонт» және «Өркен» газеттерінде шыққан мақаласы түрткі болған.
Мерекенің қайта жандануына Қазақстанның Орталық комитетінің идеология жөніндегі хатшысы болған Өзбекәлі Жәнібеков те ықпал етті. Ол Орталық комитеттің бірінші хатшысы Геннадий Колбинге Наурыздың маңызын түсіндіріп, оны атап өтуге рұқсат алады.
Осылайша қазақ жеріне қайта оралған Наурыз 1988 жылы наурыз айында емес, сәуірдің соңына қарай тойланды.
Сол жылы мерекені тек Алматының бүгінгі бір ауданы аумағында, Алматы облысының Жамбыл ауданында және Қызылорда облысының Шиелі ауданында атап өтуге рұқсат берілді. Мерейлі мейрам алғаш Ұзынағаш ауылында ұйымдастырылды, бұл туралы Өзбекәлі Жәнібеков «Жаңғырық» кітабында жазған.
«Ұзақ үзілістен кейін 1988 жылы жұрт бастамасымен алғаш рет Алматы облысында және Алматы қаласында Наурыз мейрамы өтті. Жамбыл ауданында Наурызды қарсы алуға қазақ эпосы мен халық ертегілерінің кейіпкерлері — Алдар Көсе, Жиренше мен Қарашаш сұлу, Мыстан кемпір, Дәуқара, Каңбақ шал, Тазша бала және басқалары қатысты. Театрландырылған қойылымнан кейін ауданда тұратын 36 ұлттың адамдары ұлттық ән-биін орындап, қолөнер бұйымдарын көрмеге қойды, ұлттық тағамдар әзірледі. Спорттық іс-шаралар, әсіресе, ат жарысы зор қызығушылық туғызды. Наурыз қалашығында сұранысқа ие тауарларды сату бойынша жәрмеңке ұйымдастырылды», — деп жазады Өзбекәлі Жәнібеков.
Елеусіз Жанпейісұлының айтуынша, мереке қалалық мәдениет басқармасының қаражатына ұйымдастырылған. Сондай-ақ іс-шараға студенттер мен жастарды қоса алғанда, еріктілер қолдау көрсетіп, атсалысқан. Наурызда дәстүрлі көшпелі керуен шеруін өткізу жөнінде шешім қабылданған. Ал Орталық мәдениет және демалыс саябағында киіз үй тігіліп, алтыбақан орнатылған.
— Аумақты Төлебек Мұқашевтің басшылығымен «Гороформление» ұйымы безендірді. Халықтың «Бір тал кессең, он тал ек», «Бұлақ көрсең, көзін аш» мәтелдері жазылған баннерлер дайындалды. Саябаққа ағаш отырғызылды, ал жастар арықтарды тазартуға көмектесті. Суретші Бек Ибраев мерекенің эмблемасы — аузында гүлденген алма бұтағы бар ұлуды бейнеледі. Баспаханада пакет пен шақыру билеттері жасалды, ал бір жеке компания қонақтарға тегін кәдесыйлар таратты. Саябаққа кіреберісте наурыз көжесі бар екі үлкен құты қойылды. Оны ұлттық киім киген әйел елге құйып беріп отырды. Бірақ 350 табақ бәріне жетпей, сондықтан фольклортанушы Мардан Байділдаев өз ақшасына көбірек көже пісіру үшін азық-түлік сатып алды, — дейді Елеусіз Жанпейісұлы.
