Қорғаныс-өнеркәсібі кешені (ҚӨК) – бұл мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды элементі, оның тиімділігі елдің қорғаныс қабілетін және егемендігін сақтауға ықпал етеді. Бүгінгі таңда жаңа технологиялар мен инновациялар бұл саланың дамуына үлкен серпін беруде. Қазақстанның қорғаныс-өнеркәсібі кешенін дамытуға бағытталған шаралар еліміздің әскери әлеуетін арттыруға және халықаралық аренада беделін нығайтуға бағытталған.
Заманауи әскери өнеркәсіпте ақпараттық технологиялар үлкен рөл атқарады. Қазақстан қорғаныс күштерінің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін киберқауіпсіздік саласында жаңа шешімдер енгізілуде. Бұл технологиялар әскери мәліметтерді қорғауға, жаудың ақпараттық шабуылдарынан сақтануға және стратегиялық шешімдерді қабылдауға көмектеседі. Автоматтандырылған жүйелер мен робототехника қорғаныс өнеркәсібінде кеңінен қолданылуда. Әскери роботтар, дрондар және автономды жүйелер жауынгерлік операцияларды тиімді жүргізуге, адам шығынын азайтуға және миссияларды жоғары дәлдікпен орындауға мүмкіндік береді. Жаңа материалдар, әсіресе наноматериалдар, әскери техника мен қару-жарақтардың беріктігін және жеңілдігін арттыруға септігін тигізеді. Қазақстанда осы салада зерттеулер жүргізіліп, озық материалдар қолданылуда.
- Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар (ҒЗТКЖ)
Қазақстанның ҚӨК дамыту үшін ҒЗТКЖ жұмыстарының маңызы зор. Елде әскери өнімдерді жетілдіруге бағытталған көптеген зерттеулер жүргізілуде. Бұл зерттеулердің нәтижесінде жаңа қару-жарақ түрлері, әскери техника және қорғаныс жүйелері жасалуда.
- Халықаралық ынтымақтастық
ҚӨК дамытудың тағы бір маңызды аспектісі – халықаралық ынтымақтастық. Қазақстан шетелдік серіктестермен бірлесе отырып, бірлескен жобаларды іске асыруда. Бұл жобалар озық технологиялар мен тәжірибелерді алмасуға, ортақ қауіпсіздік мәселелерін шешуге мүмкіндік береді.
- Жергілікті өндірісті қолдау
Қазақстанда қорғаныс өнімдерін өндіруді ұлғайту үшін жергілікті өндірісті дамытуға үлкен көңіл бөлінуде. Бұл елдің экономикалық тәуелсіздігін арттырып, жұмыс орындарын құруға ықпал етеді.
Қазақстанның қорғаныс-өнеркәсібі кешені (ҚӨК) елдің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды бөлігі болып табылады. Бұл саладағы инновациялар мен жаңа технологияларды енгізу еліміздің қорғаныс қабілетін арттырып, халықаралық аренадағы беделін нығайтуға бағытталған. Қазіргі уақытта ҚӨК-нің дамуындағы басты міндеттердің бірі – қару-жарақ пен әскери техниканы жөндеу технологияларын игеру деңгейін 55%-ға дейін, заманауи өндірістерді 70%-ға дейін жеткізу. Осы мақалада бұл міндеттерді орындау үшін қабылданған шаралар мен олардың маңыздылығы қарастырылады.
Қорғаныс-өнеркәсібі кешенінің қазіргі жағдайы
Қазақстанның ҚӨК қазіргі таңда 47 мемлекеттік және жеке кәсіпорыннан тұрады. Олар жыл сайын 200 млрд теңгеге өнім өндіреді, бұл елдің экономикасына елеулі үлес қосады. Қорғаныс өнеркәсібінің тиімділігі мен өнімділігін арттыру үшін, жөндеу технологияларын игеру үлесін көбейту және заманауи өндірістерді дамыту қажет. Осы бағытта Өнеркәсіп және құрылыс министрі ведомствоаралық кеңесте атап өткендей, бұл міндеттерді орындау еліміздің қорғаныс қабілетін нығайтуға және заманауи қару-жарақ пен оқ-дәрілерді өндіруді қамтамасыз етуге көмектеседі.
Жөндеу технологияларының дамуын қамтамасыз ету
Әскери техниканы жөндеу технологияларын игеру деңгейін 55%-ға дейін жеткізу – маңызды мақсаттардың бірі. Бұл міндетті орындау үшін, жаңа технологиялар мен инновацияларды енгізу қажет. Жаңа жөндеу әдістері мен құралдарын қолдану арқылы әскери техниканың қызмет мерзімін ұзарту және оны тиімді пайдалану мүмкіндігін арттыруға болады.
Заманауи өндірістерді 70%-ға дейін жеткізу де ҚӨК-нің дамуына маңызды үлес қосады. Бұл бағытта жаңа өндіріс әдістері мен технологияларды енгізу, заманауи материалдарды пайдалану және автоматтандырылған жүйелерді қолдану қажет. Бұл шаралар өнімнің сапасын арттыруға, өндіріс процесін оңтайландыруға және шығындарды азайтуға мүмкіндік береді. Жиынға қатысушылардың айтуынша, қару-жарақ пен оқ-дәрілердің заманауи үлгілерін өндіру үшін, ағымдағы геосаяси ахуалды, санкциялық шектеулерді ескеру қажет. Бұл факторлар ҚӨК-нің дамуына әсер етіп, жаңа шешімдер мен инновацияларды енгізу қажеттілігін арттырады.
Ербол Бегілдаев, ҚР Қорғаныс министрлігі әскери-техникалық саясат департаменті бастығының орынбасары, дамыған мемлекеттерде қорғаныс өнеркәсіп кешені ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде шешуші рөл атқаратынын атап өтті. Қазақстанның Қорғаныс министрлігі отандық өнеркәсіп кешенінің тұрақты өзара әрекет жасай отырып, олардың дамуларын белсенді қолдайды. Отандық ҚӨК мемлекеттік қорғаныс тапсырысының шамамен 50%-ын құрайды және ішкі нарықта ғана емес, сыртқы экспортта да табысты жұмыс атқарып келеді.
Мемлекет басшысы "Әділетті Қазақстанның экономикалық бағыты" атты Қазақстан халқына Жолдауында армияны жоғары технологиялық қару-жарақпен және әскери техникамен қамтамасыз ету, отандық қорғаныс кешенінің жан-жақты нығайту негізгі мәселе деп атап өтті. Сонымен қатар, техниканы жедел жөндеу бойынша нығайтуды және отандық кәсіпорындарды қолдауды күшейту қажеттігін айтты.
Қорғаныс-өнеркәсібі кешенін дамыту Қазақстанның қауіпсіздігі мен егемендігін қамтамасыз етудің маңызды бағыты болып табылады. Жаңа технологиялар мен инновациялар бұл саланы жаңғыртып, елдің қорғаныс қабілетін арттыруға, халықаралық аренада беделін нығайтуға септігін тигізеді. Қазақстанның ҚӨК дамытудың барлық бағыттары бойынша табысты қадамдар жасауда, бұл елдің болашағы үшін маңызды және қажетті стратегиялық қадамдар болып табылады. Аталған мәселенің маңыздылығын мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев та халыққа жолдауында айтты.
«Тағы бір маңызды мәселе-қорғаныс-өнеркәсіп кешенін жан-жақты нығайту. Бұл мәселе дамыған мемлекеттерде ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде шешуші рөл атқарады. Ең маңызды міндет импортқа тәуелділікті төмендетуге мүмкіндік беретін, өзімізде шоғарлану үлесі жоғары өндіріс циклін құру», - деді Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев.
Мемлекет басшысының мәлімдемесі бойынша өндірістік техникалар мен отандық кәсіпорындарды қолдауды күшейту қажеттілігі айқындалған.
Қазақстанның қорғаныс-өнеркәсібі кешенін дамыту жаңа технологиялар мен инновацияларды енгізу арқылы мүмкін болады. Қару-жарақ пен әскери техниканы жөндеу технологияларын игеру деңгейін 55%-ға дейін, заманауи өндірістерді 70%-ға дейін жеткізу міндеттері еліміздің қорғаныс қабілетін арттыруға және ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған маңызды шаралар болып табылады. Халықаралық ынтымақтастық, ағымдағы геосаяси ахуал мен санкциялық шектеулерді ескере отырып, ҚӨК-нің дамуы елдің болашағы үшін стратегиялық маңызды қадамдар болып табылады.
