Заңгер және жер құқығы саласындағы сарапшы Бақытжан Базарбек Қайрат Сатыбалдының Іле-Алатау ұлттық саябағының күзет аймағының іргесіндегі элиталық вилласы орналасқан таулардың арасынан жер телімін қалай иеленіп алғанын айтып берді.
Бұл туралы Базарбек Facebook желісінде хабарлады.
Бұл Шамалған ауылындағы Ұзын-Қарғалы шатқалында орналасқан. Ауданы 62 458 шаршы метр жер телімі. Негізгі мақсаты – «жеке тұрғын үй құрылысына» арналған. Жер Қайрат Сатыбалдыға тиесілі.
Жер учаскесінде үлкен бақшасы бар вилла (100*25 м), жағалай әдемі жолдар, екі тікұшақ алаңы, теннис корты, қонақ үй, күзет үйі, күзет тұрағы, қонақтарға арналған автотұрақ және бірқатар нысандар бар.
Бақытжан Базарбектің айтуынша, жердің орналасу заңдылығына қатысты сұрақтар көп.
Вилла ешбір жағдайда елді мекенмен шектеспейді. Жер кодексінің 44-бабына және 5.3-бапқа сәйкес су және электр желілерімен қамтамасыз етілген жерлерде жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелерін беруге рұқсат етіледі.
Орталықтандырылған су құбыры жоқ елді мекендерде мұндай жер учаскелерін беруге тек электрмен жабдықтау желілері болған жағдайда ғана жол беріледі. Жер кодексінің 44-бабына сәйкес аумағы тұрғын үй құрылысы үшін ықтимал берілген жеке тұрғын үй құрылысына жер учаскесін беру үшін елді мекеннің шекарасында орналасуы керек деген қорытынды жасауға болады.
«Сосын сұрақ: бұл жер қай елді мекеннің бас жоспарына байланысты? Біз Maps: Planet Earth бағдарламасына кіреміз, біз бұл вилланың айналасын зерттейміз және 10 шқ радиуста бірде-бір елді мекенді көрмейміз! Таудың қақ ортасында, Ұзын Қарғалы шатқалының әсем тау жоталарында элиталық вилла жалғыз орналасқан, шетсіз мұхиттағы жалғыз аралдай» деп жазады заңгер.
Периметрде 14 шқ қашықтықта Фабричный (Қарғалы), Бекболат Әшекеев, Үшқоңыр, Жандосов ауылдары орналасқан. ААЖ МҚК деректер базасына сәйкес, бұл жеке тұрғын үй құрылысына арналған жер телімі Шамалған кентінің аумағына қарасты.
«Түсінбедім, Google Maps маған өтірік айтып, Шалмалған ауылы мен Шалмалган тұрғын алабының жақын екенін көрсетіп отыр, әлде AIS GZK базасы ма? Элиталық виллаға ең жақын елді мекен – Бекболат Әшекеев ауылы, ол таудан тура 8,53 шақырым, жол бойында – 14 шақырым. Қарасай ауданы әкімдігі тарапынан қандай кино көрсетіліп, алаяқтық жасалған? Неліктен элиталық вилланы онда орналаспаған елді мекенге байлау керек? Олай болса Қапшағай жағасынан жер телімдерін беріп, Алматының бас жоспарына байлап алайық. Қалыпты жағдай ма?» деп жалғастырады сарапшы.
Даму ережелерінде жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер телімдері елді мекеннің бекітілген бас жоспарына, егжей-тегжейлі жоспарлау жобасына және елді мекенді дамыту жобасына сәйкес орналасатыны айтылған.
«Егер бас жоспарда Үшқоңыр ауылының РАПҚ-мен біріктірілгенде, ауылдан 14 шақырым жерде орналасқан бұл учаске елді мекеннің шекарасына еніп кеткені анықталса, онда әкіммен бірге сол кезеңдегі аудан сәулетшісінің қолына кісен салуға болады» деді Базарбек.
Жер кодексінің 44-1-бабының 8-тармағына сәйкес, жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелерін сұраған кезде азаматтардың өтініштері арнайы есепке алынады және бөлуге арналған учаскелердің дайындалуына қарай немесе жеке тұрғын үй құрылысы үшін пайдаланылатын бос аумақтар болған жағдайда қанағаттандырылады. Арнайы есепке алынбай (кезексіз) жер телімін әкімдік жай ғана бере алмайды. Яғни, Сатыбалды немесе оның алдындағы меншік иелері кезекке тұрып, бұл жерді кезектілік тәртібімен алуы керек еді.
AIS SLC деректер базасы орналасу бөлімінде Шамалған аумағы көрсетілген, жеке тұрғын үй құрылысын қамтамасыз ету аумағы болмаса да, тек бір элиталық вилла мен қызмет көрсетілетін ғимараттар бар.
«Аумақты жеке тұрғын үй ауданы ретінде бөлу үшін инженерлік желілердің кімнің есебінен жүргізілгенін мұқият зерделеу қажет!» деп жазады сарапшы.
2015 жылғы 27 наурыздағы «Жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелерін беру қағидаларына сәйкес, ауылдық елді мекендер аумағында бос жер болған жағдайда жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелері жер учаскелерінің нормалары шегінде бірыңғай жеке тұрғын үй құрылысы үшін қарастырылған аумақта беріледі. Бұл жерде жеке тұрғын үй құрылысына учаске еш аумаққа байланбай, заңды бұза отырып, жеке-жеке – нақты біреуге берілген.
Сондай-ақ, 2015 жылғы 30 қарашадағы құрылыс ережелері бұзылған, оған сәйкес аудандар мен орамдарды жобалау және дамыту мекемелер мен сервистік кәсіпорындарды орналастырумен және қажетті инженерлік-көліктік инфрақұрылыммен қамтамасыз етумен кешенді түрде жүзеге асырылуы тиіс.
«Ешқандай сервистік кәсіпорындарды орналастырудың кешенді тәсілі жоқ, бір ғана вилла, таулар бар, мінекей! Адам инженерлік желілерді өз қаражаты есебінен жүргізді делік, бірақ Жер кодексінде жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелерін арнайы есепке алу (кезек) тәртібімен және учаскелер дайындала отырып берудің бірыңғай тәртібі қарастырылған, бұл біздің жағдайымызда кез келген жолмен сәйкес келеді. Осыдан жер телімінің нысаналы мақсаты өзгерген деген қорытындыға келу керек.
Бұрын бұл учаске ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерге тиесілі болған. Бұл учаске бұрын «Коммерциялық ауылшаруашылық өндірісі» үшін тағайындалған ЖШС меншігінде болды делік және кейіннен бөлініп, иеліктен шығарылды және жаңа «ұры» қожайындары нысаналы мақсатын жеке тұрғын үй құрылысына ауыстырды. Бұл азды-көпті қисынды, бірақ содан кейін жер учаскесінің мақсатты пайдаланылуын ҒТП-дан IZHS-ке өзгерту үшін учаске елді мекенге, дәлірек айтқанда, елді мекеннің бас жоспарына байланысты болуы керек.
Бұл қазірдің өзінде бұзушылық болып табылады. Жер кодексінің 49-1 бабы бойынша жер учаскесінің меншік иелері мен сәулетшілер учаскенің елді мекенге бекітілмегенін түсініп, сұралған өтінішті қанағаттандыру мүмкіндігі туралы қорытынды бере алмаған. Осылай, не десек те, Қарасай ауданы әкімдігінің, осы аудандағы Ненец автономиялық округі филиалының және басқарма бөлімшелерінің лауазымды тұлғаларына қатысты қылмыстық құқық бұзушылық құрамымен өрескел заң бұзушылықтарға жол беріп жатырмыз» дейді Базарбек.
Табиғи саябақтың бас жоспарын жасаған «ГИС Терра» ЖШС құрған «Іле-Алатау ұлттық паркі» МҰТП шекарасын зерделеу кезінде учаске саябақтың екі шақырымдық күзет аймағын айналып өтетіндігі анықталды. Басқа жерлерде ұлттық парктің қорғалатын аймағы 10 шқ астам, ал элиталық вилла орналасқан жерде қорғалатын аймақ 2 шқ дейін тарылып, салынған вилла қорғалатын аймақтан тыс жерде.
«Бұл жоспардың авторлары ұлттық парктің қорғалатын аймағында элиталық вилла салуға рұқсат етілмейтінін және бірдеңе істеу керек екенін түсініп, ұлттық парктің қорғалатын аймағы мен шекарасын қысқартқан немесе шекараны тарылтқан. Мен суретшілерді жақсы көремін және олардың жұмысын бағалаймын, бірақ «Іле-Алатау ұлттық саябағы» ұлттық паркінің басшылығы өнерін арттырып, тіпті қорғалатын аймақтармен де айналысқан…
Ал егер көрнекті қоғам қайраткері Кирилл Павловтың мәліметтерін ескерсек, шын мәнінде, біз бұл тергеуді жүргізіп жатырмыз, 2009 жылы бұл жерлерде тығыз өсімдіктер болды, ал 2014 жылы құрылыс басталып, ғимараттар пайда болды. Көрсетілген жер әлі де ұлттық саябақтың буферлік аймағында болғанын, содан кейін буферлік аймақтың «тарылып», вилла салынып, Үшқоңыр ауылына байланғанын жоққа шығармаймын. Көрсетілген жер ұлттық саябақтың шекарасында болуы мүмкін, содан кейін алып қойылуы мүмкін екенін жоққа шығармаймын» деп қорытындылады заңгер.
Қайрат Сатыбалды – бұрынғы президент Нұрсұлтан Назарбаевтың немере інісі. Ол 13 наурызда Алматы әуежайында Дубайға ұшуға дайындалып жатқан жерінде ұсталды. Ол «Қазақтелеком» АҚ-ның аса ірі көлемдегі қызмет бабын асыра пайдалану және қаржысын жымқыру фактілеріне қатысы бар деген күдікке ілінді. Сатыбалдыұлының мемлекет қауіпсіздігіне нұқсан келтіретін басқа да қылмыстарға қатыстылығы да тексерілуде.
Дереккөз
