3 маусым Алматыда өткен брифингте «КаспийНефтегазСтрой» компаниясының бұрынғы қожайыны Әсел Мүсәпірова Ресей азаматы Болат және Әнипа Назарбаевпен байланысын пайдаланып, одан бірнеше миллион доллар табыс тапқан компанияны қалай тартып алғанын айтып берді.
Бұл оқиға 2020 жылдың соңында, үш компания ынтымақтастық туралы келісімге қол қойған кезде басталған. «КаспийНефтегазСтрой» ЖШС басшылығы Атырау мұнай өңдеу зауытында құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізуге уәде беріп, осы мақсаттарға ресейлік «Динамик» ғылыми-өндірістік орталығының қызметкерлерін тартқан. Бірінші келісім-шарт қосалқы мердігердің көмегімен жасалған, оны Ресей Федерациясының азаматы Максим Жуков ұсынған. Ал қосалқы мердігерлердің жұмысы мен салықтары үшін олар SPC Dynamics қаражатынан төледі. Экс-директор Әсел Мүсәпированың айтуынша, Жуков оны «КаспийНефтегазСтрой» компаниясының жұмысы үшін 32 млн теңге аударуға мәжбүрлеген.
2021 жылдың 24 ақпанында «КаспийНефтегазСтрой» мен ресейлік компания дірілді бақылау жабдығын орнату туралы тағы бір келісімге отырды. Келісім бойынша «КаспийНефтегазСтрой» пайдасына 77 млн рубльден астам ақша аударылуы керек еді, бірақ компанияның есепшотына 60 млн рубль түскен. Сол сәттен бастап бірдеңе дұрыс болмады. Миллиондаған долларлық келісім-шарттардың орнына бір кәсіпорынның директоры тергеу изоляторына қамалды.
Әсел Мүсәпірова мен «Азаматтық қорғаныс» үкіметтік емес ұйымының жетекшісі Андрей Ушаков баспасөз мәслихатын өткізіп, табыс әкелетін бизнесті тартып алудың жолдары туралы әңгімеледі.
«2021 жылдың басында менің жеке «КаспийНефтегазСтрой» компаниям болды. Мен оның жалғыз құрылтайшысы және директоры болдым. Менің қателігім – ресейлік ұйыммен келісім-шарт жасау. Келісімшарт жасауға көмектескен Максим Жуков Қазақстандағы байланыстарымен мені қорқыта бастады. Оның артында Болат Назарбаев тұрғанын ашық айтты. Ал оның «Көпшік» (Бауыржан Көпжасаров) лақап атымен танымал інісі Елбасының оң қолы екенін айтты. Заңды негіздемесі жоқ және құрылтайшысы болмағандықтан, 2021 жылдың 7 сәуірінде Максим Жуков Алматы облысы бойынша ҰҚК-ге арыз жазып, ол менің компаниямның нақты қожайыны екенін, ал мен тек «номинант» болғанымды айтты. Оның өтініші қабылданды» дейді Әсел Мүсәпірова.
ҰҚК-ден арыз ішкі қауіпсіздік бөліміне келіп түсті, онда 11 минутта Жуков бір уақытта «КаспийНефтегазСтрой» ЖШС-нің иесі және жәбірленуші ретінде танылды. Ал сол кезде ҚР Қылмыстық кодексінің 190-бабының 4-бөлігі «Аса ірі көлемдегі алаяқтық» бойынша айыпталған күдікті Мүсәпіров «номиналды құрылтайшы». Көп ұзамай Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Алматы облысы бойынша департаментінің қызметкерлері істі тексеруге кірісті.
Тергеу изоляторында жатып, компанияны қалай жеке нотариусың арқылы қайта тіркеуге болады?
Мүсәпірова соттың санкциясымен қамауға алынды. Ол алты ай бойы СИ-18-де болды. Оның ісімен Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің тергеушісі Айбек Рысқұлов, құқық қорғау органының қызметкері Ерлен Жантасов және анықтаушы Данияр Сұлтан айналысты.
«2021 жылдың 27 шілдесінде СИ-18-де болғанымда мені «Антикор» ғимаратына әкелді, онда нотариус Гүлмира Киргабакова мен Максим Жуков болды. Ол мені тергеуде жүргеніме және барлық мәмілелер СИ-18 басшылығының рұқсатымен жасалуы керек болғанына қарамастан, мені сенімхатқа қол қоюға мәжбүр етті. Оған сәйкес мен үшінші тұлғаға қайта құқық бердім. Мен бұл үшінші адамды тіпті танымадым. Тергеуші Ерлен Жантасов менің серіктестігімнің барлық құрылтай, бухгалтерлік және банк құжаттарын Жуковқа берді. Ал Данияр Сұлтан менің мөрімді тапсырды. «КаспийНефтегазСтрой» Жуковқа қайта тіркелді, содан кейін барлық ақша шоттарынан алынды» деп түсіндірді Әсел Мүсәпірова.
Компания қайта тіркеле салысымен, бұрынғы иесі бірден босатылды. Ол алты айдан кейін кепілмен босатылды. Мүсәпірова Атырау мұнай өңдеу зауытының өкілдеріне пара беру фактісі бойынша Жуковқа қарсы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке арыз жазған, бірақ олар қабылданбаған.
Қазақстанда бизнес қалай басып алынады?
Алматы облысы Қарасай аудандық сотында жарты жылдан астам уақыт бойы сот процесі жүріп жатыр. Үкімді жариялау күні үнемі кейінге шегеріледі. Қорғаушы тараптың болжамы бойынша, бұл жерде туыстық байланыстар болуы мүмкін. Құқық қорғау органының қызметкері Ерлен Жантасов – Алматы облыстық сотының қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының төрағасы Қанат Жантасовтың ұлы.
«Антикордың ерекше маңызды істері бойынша тергеуші Айбек Расулов 2021 жылдың 20 маусымындағы бұйрығымен Алматы облысының прокуроры лауазымына тағайындалғанымен, біздің ісімізге жетекшілік етті. Яғни, бұл жағдайда ол мүлдем процессуалдық тұлға болған жоқ. Бірақ сот бұл дерекке көз жұмды. Алматы облысының прокуроры Азамат Жылқыбаев айыптау актінде мені «номиналды директор», ал нақтысы Максим Жуков деп көрсетті. Біз сотта прокурордан «номиналды директор» терминінің нені білдіретінін сұрағанымызда ол жауап бере алмады. Сот тергеуі біткенше мерзімін жазбаша түрде түсіндіремін деп уәде берді, әзірге жауап жоқ» деп ашуланады Әсел Мүсәпірова.
Андрей Ушаков Әсел Мүсәпироваға қарсы сот ісі кез келген қазақстандықтың бизнесін тартып алудың бірегей прецеденті болуы мүмкін деп санайды.
«Заңнамада «номиналды директор» және «номиналды құрылтайшы» деген терминдер жоқ. Біздің елде Алматы облысының прокуратурасы Қазақстандағы кез келген кәсіпкерді бизнесінен айырып, түрмеге жабуға болатын бірегей прецедент жасайды екен. Оны «номиналды құрылтайшы» деп жариялап, нақты тұлға ретінде басқа тұлғаны атасақ жеткілікті» деді Андрей Ушаков.
Заттай дәлел ретінде мемлекеттік айыптаушы Жуковтың хат-хабарына сілтеме жасап отыр, бірақ оны сотта тексеру мүмкін болмады. Іс материалында ұялы телефонды тәркілеу туралы жазба бар, бірақ гаджеттің өзі тексерілмеген. Қазір Ресей азаматының телефоны бұзылып, жөнделіп жатыр.
Айта кетсек, Алматы облысының прокуроры Азамат Жылқыбаев Әнипа Назарбаеваның күйеу баласы. Ол тұңғыш президенттің әпкесінің жалғыз қызы Эльмираға үйленген. Соңғысы анасының сенімді өкілдерімен бірге көптеген компаниялардың құрылтайшысы ретінде тіркелген. Gov.kz электронды үкіметтің ресми сайтында Алматы облысының прокуроры Азамат Жылқыбаев туралы парақша жойылған.
«КаспийНефтегазСтрой» кімге тиесілі?
Серіктестік 2007 жылдың ақпан айында Жарберген Ахметовпен құрылды, ол ЖШС – «Ассалаумалейкум» деп аталды және Ақтөбе қаласында орналасқан. 15 жыл ішінде компания бірнеше директорларды, иелерін, аты-жөндерін және заңды мекенжайларын өзгертті. 2020 жылдың 5 маусымында Әсел Мүсәпірова құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізуге лицензиясы бар «ТСК-СервисСтрой» компаниясын сатып алды. Бір аптадан кейін ол компанияның атын және оның тіркелген жерін өзгертті. «КаспийНефтегазСтрой» ЖШС Атырау қаласында Студенттер даңғылы, 12 ғимарат мекенжайында тіркелген.
Әсел Мүсәпірова тергеу изоляторында болған кезде ұйым шынымен де қайта тіркеуден өткен, ол туралы Egov.kz сайтында 2021 жылдың 30 шілдесіндегі жазба пайда болды. Жаңа қожайыны және директоры болып белгілі Айжан Мәзірбаева болды.
Былтыр «КаспийНефтегазСтрой» 4 301 715 теңге салық төлесе, биыл қазынаға салық төленбеген.
Дереккөз
