Саясаттанушы Досым Сәтбаев шенеуніктердің әрекетін сынға алды. Тоқаевтың Назарбаевтан кейін "жақсы патша және тиімсіз қол астындағылар" формуласын қолдануды жалғастырып жатқанын айтты. Бұл жайлы Alash.KZ порталы хабарлады.
Назарларызға саясаттанушы Досым Сәтбаевтың жазбасын ұсынамыз, қадірменді оқырман:
- Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Үкімет пен әкімдерді Қазақстандағы су тасқыны жағдайына байланысты танытқан немқұрайдылығы мен кәсіби қызметтен қол үзіп қалғаны үшін сынға алды. Оның айтуынша, Үкімет пен жергілікті атқарушы органдар арасында үйлесімді қызмет істеу үрдісі жоқ...
Сондай-ақ, Н.Назарбаев та барлық 30 жыл бойы ұдайы түрде барлық сәтсіздіктер үшін министрлер мен әкімдерді айыптады. Қызметтен шеттетті. Яғни, өзінің ескі әдетінен жаңылмай "жақсы патша, дәрменсіз әкім-қара" ережесін ескерді. Қосылғыштардың орнын ауыстырған болып мәселені шешіп жатқандай сыңай танытты.
Бірақ бұл көпжылдық спектакльден елде ештеңе өзгерген жоқ, өйткені ол құрған мемлекеттік басқару жүйесі ешқашан тиімді жұмыс істеуге емес, тек ресурстарды бөлуге және ішкі менклатуралық әсерді қайта бөлу үшін үнемі күресуге бейімделген.
Бірінші президент өзіне көрсетілер адалдықты құзыреттіліктен гөрі жоғары бағалады. Нәтижесінде, кәсіби еместердің жұлдызы жанып,рөлі артты. Шенеуніктер қарапайым адамдарға, олардың тағдыры мен ортақ проблемаларға немқұрайдылық танытатын болды.
Бірақ екінші президент те осындай орға түсіп, осындай шоқ басты.
Өйткені, оның конституциялық референдумы мен 2022 жылғы мерзімінен бұрын президенттік сайлауы, сондай-ақ 2023 жылғы наурыздағы парламенттік сайлау супер президенттік жүйені сақтап қалды, мұнда бұрынғы Мемлекеттік басқарудың барлық нашар тұстары ауқымдана берді.
Шын мәнінде, Тоқаев "Жаңа Қазақстанның" немқұрайдылық, қабілетсіздік, уақытша синдромы, ұжымдық жауапсыздық және сыбайлас жемқорлық түріндегі ескі және шіріген мазмұнымен сол жүйені сақтап қалды. Ал уақытша синдром, өз кезегінде,табиғи түрде шағын ғана жоспарлауға әкеледі...
Нәтижесінде Қазақстандағы көптеген проблемалардың себебі мемлекеттік аппараттың дағдарысқа қарсы тиімсіз жұмысы болып саналады, өйткені шенеуніктер су тасқыны, қарлы боран, ЖЭО апаттары, жер сілкінісі, өрт, әлеуметтік жарылыстар, еліміздің әртүрлі өңірлерінде су тапшылығының күшеюі және тағы басқалар сияқты кез келген ТЖ-ға дайын емес. Мұның бәріне адамдар қайтыс болған жағдайда немесе оны жасыру қиын болса ғана назар аударылады. Билік әрқашан "өрт сөндіруші" ретінде әрекет етеді, тек "жарылған" мәселеге жауап береді.
Өзіне көбірек өкілеттіктерді тартуға тырысу автоматты түрде жауапкершілікті білдіреді, бұл жоғарыда аталған "уақытша синдром" жағдайында қазақстандық номенклатураның логикасына қайшы келеді, өйткені көптеген шенеуніктер жауапкершілікті өздеріне алғысы келмейді немесе жаманатты болудан қашады.
Мұның бәрі формальды түрде өте маңызды функциялары мен өкілеттіктері бар, бірақ жағдайды түзетуге келгенде мемлекеттік құрылымдардың қауқарсыз екенін ғана айғақтайды.
