Коронавирустан, энергетикалық күйзелістерден және климаттық өзгерістерден әлі айығып үлгермеген азық-түлік нарығы дағдарыстан шыға алмай жатыр.
Бұл Ресей мен Украина арасындағы әскери қақтығысқа байланысты. Бұл саладағы сарапшылар өзгерістерге көбірек шақыруда, олардың есептеулері бойынша, көп ұзамай адамдар аштықтан өле бастайды.
Біріккен Ұлттар Ұйымы сарапшыларының мәліметі бойынша, қазірдің өзінде 400 миллионға жуық адамның қалыпты тамақтануға жағдайы жоқ. Ал бір-екі айдан кейін олардың болжамы бойынша 1,6 миллиардтан астам адам кедейлік шегіне өтеді. Жақында БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерриш жаһандық азық-түлік тапшылығы туралы айтты. Оның есептеуінше, егер соғыс созылса, жаһандану болады.
Себебі астық пен майлы дақылдары бар ірі экспорттаушылар өзара төбелесіп, сатуды іс жүзінде тоқтатып жатыр. Соның салдарынан жыл басынан бері бидай бағасы 53 пайызға қымбаттады. Ал бір күн бұрын, Үндістанның экспортты тоқтату туралы мәлімдемесінен кейін олар тағы 6 пайызға өсті. Ал соғыстың оған еш қатысы жоқ сияқты, былтыр Дүниежүзілік азық-түлік бағдарламасы 2022 жыл сұмдық болатынын ескертті. Содан кейін Қытай нашар егін туралы айта бастады, онда егіс маусымынан кейін (жаңбырдың салдарынан кешіктірілді) олар егіннің азайғанын хабарлады. Содан кейін Үндістан жауын-шашынның болмауына байланысты астық азаяды деп хабарлады.
Бір айта кетерлігі, Ресей мен Украина дүниежүзілік бидай саудасының 28 пайызын, арпаның 29 пайызын, жүгерінің 15 пайызын, күнбағыс майының 75 пайызын қосады. Ресей астық экспортына күзге дейін тыйым салды, ал Украина белгілі себептермен биыл мүлде өнім ала алмауы мүмкін.
Украина мен Ресей арасындағы әскери қақтығыс басталғалы Қазақстаннан Кувейтке дейінгі 23 мемлекет әлемдік сауданың 10 пайызын қамтитын азық-түлік экспортына қатаң шектеулер жариялады. Ал егер басқа елдер осыны ұстанса, әлемде ашаршылық болады дейді мамандар.
Рас, олар тығырықтан шығудың жолы бар дейді: Украинадағы былтыр жиналған астық шіріп кетпейінше, оны сыртқа шығаруға рұқсат беру керек. Қазір жабық Қара теңіздің кесірінен бұл мүмкін емес. Украинада 25 миллион тонна жүгері мен бидай шығарылмай қалды, бұл дүние жүзіндегі барлық нашар дамыған елдердің жылдық тұтынуына тең. Сарапшылардың пайымдауынша, үш мемлекет қатысуы керек: Ресей Украинаның кеме қатынасына рұқсат беруі керек; Украина Одессаға деген көзқарастарды тазартуы керек; Түркияға Босфор бұғазы арқылы теңіз эскорттарын жіберу керек.
Дереккөз
