ءتىرى بولسام، قازاققا قىزمەت ەتپەي قويمايمىن!

ءاليحان بوكەيحان

ۇيقىسىز وتكەن ءبىر اي...

05 اقپان 2022 212




كىم قالاي ويلايدى بىلمەيمىن، مەن ءۇشىن قاڭتارداعى قىرعىن - ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىس.



ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىس دەۋىمىزدىڭ ءبىرىنشى سەبەبى - قارسىلىقتىڭ بۇكىل قازاقستان اۋماعىن شارپۋى.



ەكىنشى سەبەپ، بۇكىل ميتينگىشىنىڭ "شال كەت" دەپ ۇرانداۋى.



ءۇشىنشى سەبەپ، نازاربايەۆ ەسكەرتكىشىنىڭ قۇلاتىلۋى، نازاربايەۆتىڭ اتىنا بەرىلگەن كوشەلەردەگى تاقتايشالاردىڭ قيراتىلۋى.



كوتەرىلىس باستاپقىدا بەيبىت شەرۋ سيپاتىندا باستالدى. بيلىك ونى بەيبىت جولمەن توقتاتۋعا قۇلىقسىز بولدى. الماتىعا بىردەن قارۋىن ساقىلداتىپ اسكەريلەردى اكەپ قويدى. شەرۋشىلەردىڭ ارىز-ارمانىن تىڭداماي، شۋلى-گراناتالارىن جارىپ، جيىندى كۇشپەن تاراتپاق بولدى.



30 جىل ۇرى-قارىنىڭ قۇربانى بولعان قارا حالىقتى بۇل جايت اشۋلاندىرى. سوسىن قارۋلى اسكەرگە جالاڭقول شاپتى. بۇل تورتىنەن بەسىنە قاراعان ءتۇن ەدى.



بەسىنەن التىسىنا قاراعان تۇندە الماتىعى بيلىك تۇتاستاي "قۇلاپ قالدى". كوشەدە قارۋلى كۇشتەر، ءتارتىپ ساقشىلارى سياقتى قۇزىرلى ورگاننىڭ قىزمەتكەرلەرىنەن مۇلدەم ەشكىم بولمادى (كەي نىسانداردى قورعاعاندارى بولماسا). ولاردىڭ ورنىنا "ۇرى-قارى، ارانداتۋشى، توناۋشىلار" جىبەرىلدى.



بەيبىت شەرۋشىلەر ەندى سول "ۇرى-قارىلارمەن" بەتپە-بەت قالدى. بۇل كۇن "ءنومىرسىز كولىكتەر" ويىنا كەلگەنىن جاسادى. "ادامنىڭ باسىن كەسىپ الىپتى، قىز زورلاپتى" دەگەن شۋلى اڭگىمەلەردىڭ ءبارى وسى كۇنگە تيەسىلى.



مەن اعامنىڭ قىزىن جۇمىسىنان اكەتۋ ءۇشىن سول كۇنى قالاعا كىردىم.



ەكى رەت كوشە-جاپقان جىگىتتەردىڭ قورشاۋىندا قالدىم. ولارعا قىزىمدى ىزدەپ جۇرگەنىمدى ايتىپ، وتكىزىپ جىبەرۋلەرىن ءوتىندىم. سوندا بايقاعانىم، الگى ادامداردىڭ دەنى كوشە جىگىتتەرى ەمەس. وقىماعان قارا حالىق دەۋگە دە كەلمەيدى. تۇرلەرى بەتتەرىندە ءبىر ءاجىم جوق "كابينەتتەگى قىزمەتكەرلەردەي" كورىندى.



مەنىڭ ىشىمدە ارينە، كۇمان بار. اۋىلدىڭ جىگىتتەرىن كورىپ، سويلەسىپ ءجۇرمىز. ولارعا ءوتىنىش تە جاساعانبىز. سوندا ولاردىڭ اۋىلعا ءتان اڭعالدىعىن، نە ءسوز بولسىن شولاق قايىراتىنىن، مۇنداي سىندارلى ساتتە ەموسياسىن جاسىرا المايتىنىن جاقسى بىلەمىن. ال، ارنايى ورگاننىڭ ادامدارىنىڭ قاشان دا كوزقاراستارى سۋىق بولادى. الدەبىر جەتىستىككە جەتكەنىن سول سۋىق كوزقاراسپەن ءبىلدىرىپ تۇرادى. جۇرەگىن قوزعارلىق ءسوز ايتساڭ دا، تۇك بولماعانداي بىلق ەتپەيدى.



مەن كوشە-جاپقىشتاردىڭ "باسشىلارىنان" ەموسيا كورمەدىم (ءوتىنىش ايتتىم عوي). بالكىم، ۇقك قىزمەتكەرلەرى، بالكىم ارنايى دايىندىقتان وتكەن ادامدار...



وسىلاي "قالانى قيراتۋ ارقىلى بيلىكتى ساقتاپ قالۋ" وپەراسياسى ءساتتى جۇرگەندەي كورىنەدى. ول وپەراسيانىڭ سوڭى "ادام قىرعىنىمەن" اياقتالدى.



التىسى كۇنى كەشكىسىن توقايەۆتىڭ "تەرروريستەر" دەگەن ۇندەۋىنە قارسىلىق ءبىلدىرىپ، "ءبىز تەرروريست ەمەسپىز" دەگەن ۇران كوتەرىپ شىققان قىز-جىگىتتەر قىرىلدى.



جەتىسى كۇنى كولىگىمەن كەتىپ بارا جاتقان، دۇكەن ىزدەگەن بەيبىت تۇرعىندار، سابيلەر، ت.ب وققا ۇشتى.



بيلىك ءقازىر بار جاۋاپكەرشىلىكتى قارا حالىقتىڭ موينىنا ارتىپ وتىر. ولار حالىقتىڭ "شال كەت" اتتى ناقتى تالابى بولعانىن مويىنداعان جوق. تىم قۇرىسا، اجال قۇشقان سابيلەردىڭ ءارۋاعىنىڭ الدىندا باسىن يمەدى.



توقايەۆتا وتىز جىل قازاقتىڭ باسىنا اڭگىرتاياق ويناتقان جۇيەنى تۇپ-تامىرىمەن جويۋ مۇمكىندىگى بار ەدى. ول مۇمكىندىكتى ۋىسىنان شىعارىپ الدى.



ەرتە مە، كەش پە، بۇل كۇندەر قازاق تاريحىنا قاندى سيامەن جازىلاتىن بولادى. ءقازىر كوكالا قويداي ۇرىپ-سوعىلىپ، تاياق جەگەن جاستارىمىز باتىرعا اينالادى.



ءبىراق، دەيمىن دە، مۇنىڭ ءبارىن ءدال ۋاعىندا ايتا الماساق، ءسويتىپ حالىقتىڭ ءبىر جاعىنا دەمەۋ بولا الماساق، بولاشاق ۇرپاق ءبىزدىڭ بەتىمىزگە تۇكىرمەي مە؟



تۇنىمەن دوڭبەكشىپ ۇيىقتاي الماي، قىم-قيعاش قورقىنىشتى تۇستەر كورگەن ءبىر اي ءوتتى. بۇل ءبىز ءۇشىن وزىمىزبەن ءوزىمىز عانا قالىپ، جىندى ادامشا جىلايتىن اي بولدى.



بيلىكتەگىلەردىڭ بوسامايتىن مىقتىلىعىنا، وسى جەردەگى كوپشىلىكتىڭ كۇنباعىستاي "جالاڭ ۇرانشىلدىعىنا" تاڭ قالۋمەن كۇندەر ءوتىپ جاتىر.

قانات ءابىلقايىر

بۇل ماقالا تۋرالى نە ويلايسىز؟