ءتىرى بولسام، قازاققا قىزمەت ەتپەي قويمايمىن!

ءاليحان بوكەيحان

شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىك – الماتى ەكونوميكاسىنىڭ كۇرە تامىرى

08 قازان 2022 96
شاعىن كاسىپكەرلىك – ەل ەكونوميكاسىنىڭ نەگىزگى وزەگى. مۇنى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ تا ۇنەمى ەل الدىندا ايتىپ، باسا ناۋزار اۋدارىپ كەلەدى.  مەملەكەت باسشىسى «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى  ۇكىمەتتىڭ سەنىمدى  سۇيەنەرىنە اينالعانىن، ەل دامۋىنا ايىرىقشا ۇلەس قوسىپ كەلە جاتقان ورنىقتى ۇيىم ەكەنىن باسا ايتىپ ءجۇر. ەل ىشىندەگى بيزنەستى دوڭگەلەتۋشى كاسىپكەرلەردىڭ مۇددەسىن قورعاۋدا اتالعان ۇيىمنىڭ اتقارار شارۋاسى دا، ارقالار جۇگى دە سالماقتى. وسىدان بەس-التى جىل بۇرىن ەلىمىزدە شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرىنىڭ جالپى ىشكى ونىمدەگى ۇلەسى  كوڭىل قۋانتارلىقتاي ەمەس ەدى، بار بولعانى 24 پايىزعا ازەر جەتەتىن.  بۇگىنگى تاڭدا بۇل كورسەتكىش قارقىندى دامىپ 32 پايىزدان اسىپ، ەلىمىزدەگى ءۇش جارىم ميلليون ادامدى شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرى تۇراقتى جۇمىسپەن قامتىپ وتىر.



شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋ الماتى قالاسىنىڭ دا قارىشتى قادامدارىنىڭ ءبىرى ءارى بىرەگەيى. قالا باسشىسى ەربولات دوسايەۆ  كاسىپكەرلەرمەن كەزدەسۋىندە بىلاي دەگەن بولاتىن.

«شاعىن جانە ورتا بيزنەستى ورىستەتۋشى كاسىپكەرلەر قالا ەكونوميكاسىنىڭ نەگىزگى تىرەگى عانا ەمەس، باستى جۇمىس بەرۋشىلەر بولىپ سانالادى. الماتىنى دامىتۋ جولىنداعى ماڭىزدى مىندەتتەردىڭ ءبىرى – مەگاپوليس ەكونوميكاسىن كوتەرىپ، الەۋەتىن ارتتىرۋ. الماتى قالاسىنىڭ ءابرىر ءۇشىنشى تۇرعىنى  ەڭبەككە ارالاسادى، بۇل وراسان جەتىستىك.  سوندىقتان دا شاعىن جانە ورتا بيزنەستى  دامىتۋ ۇنەمى نازارىمىزدا، مەملەكەت قامقورلىعىندا بولادى».

شاھار باسشىسى كاسىپكەرلەرگە دەگەن مەملەكەتتىڭ كورسەتىپ كەلە جاتقان قولداۋى مەن قامقورلىعى تۋراسىندا جۋىردا بيزنەس وكىلدەرىمەن ارنايى وتكىزگەن كەزدەسۋدە دە وسى ماسەلەگە ايىرىقشا توقتالدى. قالانىڭ بيزنەس احۋالىنىڭ جاقسارىپ كوتەرىلۋى مەگاموليستى دامىتۋ باعدارلاماسىنىڭ التىن ارقاۋى بولىپ قالا بەرمەك قاشاندا. ءتۇرلى سالادا كاسىبىن دوڭگەلەتىپ جۇرگەن جاندارمەن كەزدەسۋدە بيزنەس وكىلدەرى دە وزدەرىنىڭ كوكەيكەستى ساۋلدارىن دا جولداپ، كاسىبىنىڭ ءناسىبىن ارتتىرۋ جولىنداعى تۇيتكىلدەردى دە قوزعاعان بولاتىن.  الماتى قالاسىن دامىتۋ جونىندەگى قابىلدانعان قۇجاتتىڭ جەتىنشى باعىتىندا شاعىن جانە ورتا بيزنەستى، جالپى كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ جايى قامتىلىپ، قولداۋ  جايى جازلعان.  ەربولات دوسايەۆ  ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ بەستەن ءبىرىن، مەملەكەتتىك بيۋدجەت كىرىسىنىڭ تورتتەن ءبىرىن، سونىمەن قاتار قازاقستانداعى  ساۋدا وپەراسيالارىنىڭ 35 پايىزدان استامى الماتى قالاسىنا تيەسىلى.  سوندىقتان دا الماتى قالاسىن بيزنەس پەن كاپيتالدىڭ ورتالىعى دەپ تەگىن ايتپاسا كەرەك. ونىڭ ۇستىنە قالا اكىمى ە.دوسايەۆ ايتقانداي  الماتى قالاسىنىڭ شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرى  شاھار ەكونوميكاسىنىڭ 47،5 پايىزىن قامتىپ وتىر، وعان قوسا الماتىلىقتاردى تۇراقتى جۇمىس كوزىمەن قامتۋ ءىسىنىڭ 65 پايىزى دا وسى شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرىنىڭ ەڭبەگى. جۇمىس بەرۋشى ورىننىڭ  65 پايىزى كاسىپكەرلەر دەگەن ءسوز بۇل.

الماتى قالاسىنىڭ جاس كاسىپكەرلەرىنىڭ ءبىرى – باۋىرجان بايىمبەت:   «شاعىن جانە ورتا بيزنەستى قولداۋ تۋراسىندا مەملەكەتتىڭ جاساپ وتىرعان قولداۋى دا اقپاراتتىق  دەمەۋى دە كوپ. تەك اركىم ىزدەنىپ، كاسىپ اشامىن، بيزنەسىمدى دوڭگەلەتەمىن دەگەن جاندار  ىزدەنىپ قاراۋى كەرەك دەپ سانايمىن. مەن ءوزىم دە «اتامەكەن» كاسىپكەرلىكتى قولداۋ ۇيىمىنىڭ «بيزنەس باستاۋ» باعىتى بويىنشا ارنايى كۋرس وقىپ ءبىلىم الدىم، باعىت-باعدارىمدى ءتۇزىپ، بيزنەس جوسپارىمىزدى جۇيەلەپ، سالامىزدى ايقىندادىق. جاڭا كاسىپ باستايمىن دەگەن جاس كاسىپكەرلەرگە بەلگىلى ءبىر سومادا قايتارىمسىز گرانتتار تاعايىندايدى.  قازىرگى تاڭدا الماتى قالالىق جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك  باعدارلامالار باسقارماسىنىڭ باس بولۋىمەن  شاعىن جانە ورتا بيزنەستە ەڭبەكاقى الاتىن  جۇمىسكەرلەردىڭ جالاقىسىنىڭ 20-40 پايىزدايىن مەملەكەت قارجىلاندىرىپ، قولداۋ كورسەتۋدە، بۇل دەگەن دە جاس كاسىپكەرلەر ءۇشىن ۇلكەن قولداۋ. مەملەكەتىمىزدىڭ وسى باعىتتاعى ۇستانعان ساياساتىنىڭ تيىمدىلىگى سول،  ەڭ اۋەلى ەلدەگى جۇمىسسىزدىق سانى قىسقارسا، ەكىنشىدەن كاسىپكەردى جۇمىسشىعا تولەيتىن ەڭبەكاقىسىنىڭ بەلگىلى ءبىر مولشەرىن سۋبسيديالاۋ ارقىلى  وتەپ وتىرادى.

ءبىزدىڭ تاڭداعان سالامىز  اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ساتۋ بولعاندىقتان، وسى سالاعا قاتىستى سۇرانىس تا جوعارى. ءوزىڭىز بىلەسىز، بۇگىنگى كۇندە اۋىلدان قالاعا ۇدەرە كوشۋ قارقىن الىپ وتىر. اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ءوندىرۋ كولەمى ازايعان سايىن سۇرانىس تا ارتاتىنى بەلگىلى.  ەڭ باستىسى اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرى قۇرامى جاعىنان تازا تابيعي قۇنارى  جوعارى بولعاندىقتان ساپاسى دا جوعارى.  وسى سالادا بەس-التى جىلدان بەرى  كاسىبىمىزدى ورىستەتىپ كەلە جاتقاندىقتان، سيىر ەتىنە دەگەن قالا حالقىنىڭ سۇرانىسى جوعارى. پاندەميادان بەرى قاراي قوي ەتىنە دە سۇرانىس كۇرت ارتتى، بۇرىن اناۋ ايتارلىقتاي اسا قىزىعا قويمايتىن.  جىلقى ەتىنە دە سۇرانىس ءتاپ-تاۋىر. تاۋبە دەيمىز، مەملەكەتتىك قىزمەتتە ءجۇرىپ، تاۋەكەلمەن كاسىپكەرلىككە بەت بۇردىق، ءىسىمىز ءونىمدى بولىپ، توككەن تەرىمىزدىڭ وتەۋىنە  نەسىبەمىزدى الىپ ءجۇرمىز» دەيدى جاس كاسىپكەر.  راسىندا دا ءبىزدىڭ ەلىمىزدە كاسىپكەرلىكتى قولداۋعا، دەمەۋگە كەلگەندە قامقورلىق وراسان، تەك ءىستىڭ كوزىن، شارۋانىڭ تەتىگىن تابا ءبىلۋ كەرەك.

 

 

 
بۇل ماقالا تۋرالى نە ويلايسىز؟