Almatyda ekologıalyq mıtıń Ýkraınany qoldaý aksıasyna ulasty

Almatyda aýanyń lastanýyna qarsy bılik ruqsat etken mıtıń ótti. Jınalǵandar ekologıalyq másele ǵana emes, Reseı áskerin Ýkraınadan shyǵaryp, soǵysty doǵarý qajettigin aıtty.

Bılik ruqsat etken kez kelgen aksıa sıaqty aýanyń lastanýyna qarsy mıtıń Ǵylym akademıasy aldyndaǵy Ýálıhanov alańynda ótti. Aýmaqqa keminde 300 adam jınaldy. Kóbiniń qolynda plakattar boldy. Sol turǵydan alǵanda aksıany tek mańyzdy shara ǵana emes, óte kreatıvti aksıa dep ataýǵa keledi.

Eń birinshi bolyp aksıany uıymdastyrýshylardyń biri Ravkat Muhtarov sóıledi. Ol jurtqa kelgeni úshin alǵys bildirip, Almaty ákimi Erbolat Dosaevqa qarata:

— Dosaev myrza, qazir sizdiń aldyńyzda óte mańyzdy tańdaý tur: ne Almaty aýasynyń máselesin birtindep sheshesiz, aýanyń lastanýyn tıimdi sheshýge jaǵdaı jasap, halyq esinde jaqsy basshy retinde qalasyz. Nemese halyqtyń únin estimeı, muń-muqtajyna qulaq túrmeı, [qalanyń burynǵy ákimi] Saǵyntaev jáne ózge de mańyzdy tulǵalar sıaqty qyzmetten masqara bolyp ketesiz. Ádil saılaý ákimniń tıimdiligin anyqtaýy tıis degen pikirdi qoldaımyn, alaıda bizge aýa máselesin dereý sheshý mańyzdy, sol sebepti siz bizdi qoldaısyz dep úmittenemiz. Biraq sizdi mıtıńiden kórmeı turmyn, bul jaqsylyqtyń nyshany emes, - dedi.

Oqıǵany polıseıler baqylap turdy, biraq eshqandaı eskertý jasamady. Al alańnyń jan-jaǵyn qarap kórgen jýrnalıser mıtıń ótip jatqan jerge jaqyn aýmaqta birneshe avtozak kórgenin aıtty. Ádette saıası urandar aıtylatyn aksıalar kezinde polısıa ustalǵandardy sondaı avtozaktarǵa otyrǵyzyp áketedi.

Jınalǵandar aldynda "Tabıǵat" ekologıalyq odaǵynyń jetekshisi Mels Eleýsizov te sóılep, Almaty turǵyndary "gaz kamerasynda tunshyǵyp otyr" dep málimdedi.

– Sovet kezinde SSSR ǵylym akademıasy qalanyń ekologıalyq syıymdylyǵy – 700 myń adam ekenin anyqtaǵan. Odan artyq bolmaıdy. Qazir Almatyda úsh mıllıonǵa jýyq adam turady. Qala barǵan saıyn ulǵaıyp barady. Aýyldar qańyrap, barlyǵy osy jaqqa aǵylyp jatyr, sebebi ol jaqta sharýashylyqtar qırap qalǵan. Kún saıyn qalada mıllıonǵa jýyq kólik júredi. Kólik keptelisinen kóz asha almaısyń, qozǵalys joq deýge bolady. Al bos júris kezinde óte kóp qaldyq shyǵady.

Belsendi Ásıa Tólesova (Almaty turǵyndaryna aýa sapasyn bilip otyratyn mobıldi qosymshalar jasaǵan) minberge shyqqanda jurt eleń etip, belsendini qol shapalaqtap qarsy aldy.

— Batyldyq tanytyp, búgin osynda kelgenderińiz úshin rahmet! Bılikke aıtar sózim bar: biz sizderge zertteý derekterin berdik, barlyq kartany qoldaryńyzǵa jaıyp saldyq, tıimdi sheshim qabyldar dep úmittendik. Biraq bes jylǵa jýyq ýaqyt ótti: al biz sol baıaǵy orynda jyljymaı turmyz. Biz jylý elektr ortalyǵyn (TES) gazǵa kóshirý – tek qysqamerzimdi maqsat ekenin bilemiz. Biraq bolashaqta bizge, Almaty turǵyndaryna jáne tutas Qazaqstan halqyna Almatyny energıany tıimdi jumsaıtyn, turaqty, qaýipsiz qalaǵa aınaldyrý máselesin sheshýge týra keledi. Áleýmettik jelilerde bizge osyndaı úkimet laıyq degen sózdi jıi estımin, alaıda biz eń myqty úkimetke laıyqtymyz dep aıtqym keledi. Sebebi bizde aqyl men batyldyq, ar-ujdan bar jáne biz tek "estıtin" úkimet qana emes, bizdiń bolashaǵymyz úshin sóıleı alatyn, kóre biletin, áreket jasaıtyn úkimet quraýymyz kerek.

Ásıa sózin "Ýkraına jasasyn!" dep aıaqtady, al oǵan jurt taǵy qol shapalaqtady.

Ásıa Tólesovadan keıin moderator Ravkat Muhtarov minberge shyǵyp, ákimdik ókilderi mıtıńiniń taqyrybynan aýytqymaýdy eskertkenin, Ýkraınany qoldap, soǵysty aıyptaǵan urandar aıtpaýyn surǵanyn jetkizdi.

"Meniń oıymsha, bul senzýra!" — dedi ol.

Mıtıńide ekologıalyq máselelerden bólek, Ýkraınadaǵy soǵysty toqtatýdy talap etken, ýkraın halqyn qoldaǵan plakattar kóp boldy. Jurt osyndaı qıyn-qystaý kezeńde ýkraın halqyn qoldaý úshin kelgenin de aıtyp jatty.

—Biz beıbitshilikti qoldaımyz jáne bul taza aýa, júrek, ómir, adamdar qatynasymen tikeleı baılanysty. Meniń oıymsha, beıbit halyq qyrylyp, qaıǵydan qan jutyp jatqanda birdeńege qol jetkizý múmkin emes. Árıne, bul jerge naqty bir isti júzege asyrý úshin kelgen balalardy ustap bergimiz kelmeıdi, biraq aqyry keldik pe, beıbitshilik úshin shyǵý – árdaıym durys. Biz – qarapaıym halyqpyz, biz tek aspanymyz ashyq, aýamyz taza, Kúnniń bárine kóringenin qalaımyz. Al dál qazir ýkraın otbasylary, balalary aýasy tar jertólelerde otyr. Bizde ol las bolsa da bar, biz kóshege shyǵyp tynys ala alamyz. Ýkraına halqy bizdiń osynda olar úshin alańdap otyrǵanyn bilgenin qalaımyz, – dedi Dasha esimdi qyz.

Mıtıń aıaqtalǵan kezde polıseıler jınalǵandardan tezirek taraýdy surady. Sharadan soń Ýkraına týyn ustaǵan, soǵysqa qarsy plakattary bar 20 shaqty adam ýkraın aqyny, oıshyly Taras Shevchenkonyń eskertkishine bardy.

Kóbi "Pýtın – fashıs", "Ýkraına – Reseı emes", "Soǵysqa jol joq", "Ýkraına táýelsiz" dep orys jáne ýkraın tilderinde urandady. Oqıǵany alystan polıseıler baqylap turdy, biraq kedergi keltirgen joq.

Jarty saǵattan keıin polıseıler jınalǵandarǵa kelip, taraýyn surady. Jurt taraı bastady. Birneshe mınýttan soń Shevchenko eskertishiniń aldynda eshkim qalmady. Postamentte ǵana áldekim qaldyryp ketken Ýkraına týynyń sýreti men "Soǵysqa jol joq" degen jazýy bar qaǵaz turdy.