قازاق حالقى ۇلتتىق مەديسينا مايتالمانى، ەل سالاۋاتىنا دەم بەرىپ، ساۋلىعىنا شيپا دارىتار ءتول تاعامدارعا قاتىستى تورەلىك ايتقان اكادەميك، اقىلمان اقساقال، قۇرمەتتى قاريا تورەگەلدى شارمانوۆتى اقتىق ساپارعا شىعارىپ سالدى.
مامىردىڭ جيىرما التىسى كۇنى الماتى قالاسى، س.ج. اسفەندياروۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق مەديسينا ۋنيۆەرسيتەتى، كونكورديا تەاترىندا ۇلت ابىزىمەن قوشتاسۋ جيىنى ءوتتى. قارالى جيىنعا مەملەكەت قايراتكەرلەرى، ساياساتكەرلەر، دەپۋتاتتار مەن دارىگەرلەر، عالىمنىڭ شاكىرتتەرى قاتىستى.
جيىندى دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى اقمارال ءالنازاروۆانىڭ ءوزى تىزگىندەدى. ءمينيستردىڭ قازاقى سوزگە جەتىك قالپى، ءاربىر پىكىردىڭ ءتۇيىنىن تىزبەكتەپ وتىراتىن بايىپتى بايلامدارى، سالماقتى وي سيپاتى كوپشىلىكتى ءسۇيسىنتىپ، قالىڭ كورەرمەننىڭ قايعى كەرنەگەن كوڭىلىن دەگدىتتى. قارالى جيىندا ءسوز العان الماتى قالاسىنىڭ اكىمى ەربولات دوسايەۆتىڭ ەل ابىزىنا دەگەن قيماستىق سەزىمى جارقىن جىلدار ەلەسىن كوكتەي ءوتىپ، جالپى جۇرتشىلىق زەردەسىندەگى "تورەگەلدى تاعلىمىمەن" تابىستى. ساياساتكەر دە ۇلتتىق سالت-ساناعا cۇيەنىپ عۇمىر كەشكەن اكادەميكتىڭ قايراتكەرلىك قىرىنا توقتالىپ، ساۋلەلى عۇمىرى حاقىندا ءسوز قوزعادى.
"شارمانوۆ قازاق ەلىنىڭ بەدەلىن كوتەردى، مەديسينانى دامىتتى"، - دەدى مەگاپوليس اكىمى ءسوزىنىڭ سوڭىندا.
ال، زالعا جينالعان ءاربىر تىلەكتەس تورەگەلدى شارمانوۆقا قاتىستى ايتىلعان كەنەن كوزقاراس، شىمىر پىكىرلەردى قولداپ، ىشتەي قاناعاتتانىپ وتىردى. ءاربىرىنىڭ تابيعاتىنا تەلىنگەن "تورەگەلدى تاعىلىمى" ءسوز العانداردىڭ سۋرەتتەۋىمەن كوركەم قيسىن تاۋىپ، جارقىن كەلبەتىمەن جىلى جاناستى.
بۇل جولعى الماتىنىڭ اسپانى ۇساق تامشى، جارقىنشاق جاڭبىر ەمەس، جاس بۇركىپ تۇرعانداي اسەر قالدىرادى. قالىڭ ەلدىڭ كەسكىنىندە ۇلتتىق مەديسينانىڭ كۇرەتامىرىنا قان جۇگىرتكەن عالىمعا دەگەن ءبىر قيماستىق بار. ازاماتتار ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ورتالىق الاڭىندا اقساقال جاتقان اعاش اتتى يىقتاي كوتەرىپ كەلەدى، ونى جانازا نامازىنا جينالعان جۇرت توڭىرەكتەيدى. اقىرعى تىلەك-قىلىنتىسىن (نامازىن) يىق تىرەستىرە وقۋعا نيەتتەنگەن جۇرتتا ەسەپ جوق. بىردى-ەكىلى ءاز-اقساقال، قاتارى سيرەگەن ەجەتتەس پەن زامانداس، ىزەتتى ءىنى، تۇتاس قازاققا تانىلعان قادىرمەندى شاكىرت. شارمانوۆ شاپاعاتىن بار عۇمىرىنا باعدار ەتكەن تىلەكشىلەردىڭ ءبارى جيىندا ءجۇر. جانازانى باس ءمۇفتي ناۋرىزباي قاجى تاعان ۇلى شىعاردى.
جانازا نامازىن وقىعاننان كەيىن كەڭسايعا جول تارتتىق. كەڭسايدا قازاقتىڭ قارقارا عالىمىن جەر بەسىگىنە جانتايتىپ، ءبىر ۋىس توپىراق سالۋعا قادام باسقاندار جول بويى "تورەگەلدى تاعىلىمى" جايلى تىلدەسەدى، اكادەميكتىڭ ايتقان كەڭەستەرى مەن قاعىتپا قالجىڭدارىن ەسكە الا كۇبىرلەيدى.
كەڭسايعا كەلگەن كەزىمىزدە جاۋىن ۇدەي ءتۇستى. اق شاڭقان شاتىر استىندا اق جاۋىننان تۇلا بويىن عانا ەمەس، تورەگەلدى اقساقالدىڭ رۋحىنا ايتىلار تىلەگىن دە قىمتاپ، ءبىر شوكىم توپىراعىمەن بىرە توگىپ سالۋعا دايار تۇرعان كوپشىلىك ىلگەرى باسادى.
توپىراق تاستاپ بولعاننان كەيىن ازاماتتار قولشاتىرىن قولتىعىنا قىسا وتىرىپ، اكادەميك رۋحىنا قۇران باعىشتادى.
جولشىباي جولىققان ازاماتتارمەن بىرگە قالاعا جەتىپ الۋ ماقساتىمەن كولىككە وتىردىق. كولىكتى تىزگىندەگەن ازامات تورەگەلدى شارمانوۆتىڭ قۇرمەتتى شاكىرتى، بىلىكتى دارىگەر، جۇقپالى اۋرۋلار بويىنشا بىلگىر مامان بولىپ شىقتى. جول بويى اقساقالدىڭ وزىنە دەگەن تۇنىق ىقىلاسىن، قامقورلىعى مەن كەلىستى كىسىلىك كەلبەتىن اڭگىمەلەپ وتىردى. قالاعا جەتتىك.
التى الاشتىڭ ءار اتىرابىنان كوڭىل ايتىپ، تىلەك بىلدىرە كەلگەن جۇرتقا جايىلعان داستارحان باسىندا جاس تا، جاسامىس تا وتىر. ءسوز سويلەگەندەر تورەگەلدى شارمان ۇلىنىڭ تۇلعالىق ەرەكشەلىگىن، دارىنى مەن دەگدارلىعىن، ۇلتتىق مەديسينانىڭ كوسەگەسىن كوگەرتۋگە كەلگەندەگى تاباندىلىق تانىتقان تۇستارىن، جارقىن عۇمىرىن تەبىرەنە ەسكە الدى.
قازاقستاننىڭ مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى قىرىمبەك كوشەربايەۆ، قازاقستاننىڭ مەملەكەت قايراتكەرى ءاليحان بايمەنوۆ، بۇرىنعى سەناتتىڭ دەپۋتاتى قۋانىش سۇلتانوۆ سىندى ساياساتكەرلەر ەلگە كوڭىل ايتتى. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ وكىلدەرى اكادەميكتىڭ عىلىمداعى ءىزىن بەدەرلەپ، ماقسات-مۇراتىن ءجىتى تانۋ جايىنا توقتالدى. ادامزات دەنساۋلىعىن دارىپتەۋدەگى شارمانوۆتىڭ زياتتى قادامدارىن قۇنتتادى.
"قابىلداۋ ءۇيىنىڭ" قاعابەرىسىندە قازاقتىڭ قۇرمەتتى عالىمى، عالامنىڭ "عاسىر ادامى"، زامانىندا وكسفورد ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىعان ءدارىسىن فرانسيا، گەرمانيا، انگليا، جاپونيا سىندى دۇنيەنىڭ ىرگەلى ەلدەرىنىڭ جەتپىستەن استام اۋزىنا الەم قاراپ وتىرعان عۇلامالارى ءسۇيسىنىپ تىڭداعان تەمىرعالي كوكەتايەۆپەن از-كەم تىلدەستىك:
- بۇل كىسى قاراعاندىعا ءجيى كەلىپ تۇراتىن. سول كەزدەگى قۇلقىبايەۆ، مۇسمامبەكوۆ، مادىكەنوۆ دەگەن پروفەسسورلارمەن ارىپتەستىك بايلانىستا بولدى. اقىلىن ايتىپ، كەڭەس بەرىپ، لەكسيا وقيتىن. قاراعاندى مەديسينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دامۋىنا زور ۇلەس قوستى. ەلدە، تۇزدە ابىرويلى قىزمەت اتقارىپ جۇرسە دە، ءوزىنىڭ ءتول ۋنيۆەرسيتەتىن ۇمىتپايتىن. ەكەۋىمىز دوس، ارىپتەس رەتىندە تىرشىلىكتىڭ تالاي تولقىنىن بىرگە كەشتىك. قابىرعام قايىسىپ تۇر. ادال، ادامگەرشىلىگى مول، شىندىققا قۇشتار جان ەدى، - دەدى عالىم.
كەيىننەن نەيروحيرۋرگ، دارىگەر-رەنتگەنحيرۋرگ، ق ر پرەزيدەنتى ءىس باسقارماسىنىڭ ورتالىق كلينيكالىق اۋرۋحاناسى نەيروحيرۋرگيا ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى مىڭجىلقى سايلاۋۇلىمەن سويلەسۋدىڭ ءساتى ءتۇستى. مىڭجىلقى بەردىقوجايەۆ بىزگە ءوزىنىڭ ۇستازى، تەرەڭ تانىمدى اكادەميك تورەگەلدى شارمانوۆتىڭ تىلەكشىل، باۋىرمال تۇلعاسى جايلى تىڭ دەرەك ايتتى:
- 2016 جىلى مەن الماس تورەگەلدىۇلىنا ءوتىنىش ايتىم. تورەگەلدى شارمانۇلىنا ءوزىمنىڭ ەكىنشى ۇلىمنىڭ تۇساۋىن كەستىرگىم كەلدى. سول كەزدە تورەگەلدى اعامىزبەن جاقىنىراق تانىستىم. وتە قاراپايىم جان ەكەنىنە كوزىم جەتتى. كوپ تاماق جەمەيدى. جىلقىنىڭ ەتىنىڭ قانداي پايداسى بار ەكەنى جايلى ايتتى. قىمىز ىشتىك. اكادەميك بولسا دا، قاراپايىمدىلىعىن جوعالتپاعان جان ەدى.
الماتىنىڭ اسپانى بۇگىن تۇنەرىپ تۇر.
التى الاشتىڭ كوكىرەگى بۇگىن كۇڭىرەنىپ تۇر.
ومىردەن قازاقتىڭ تورەگەلدىسى ءوتتى.
"تاۋلار الىستاعان سايىن بيىكتەيدى" دەيدى قازاق. تورەگەلدى شارمانوۆتىڭ تاۋ تۇلعاسى ۇلت زەردەسىنىڭ زاڭعارىنا ۇمسىنىپ، سالت-ساناسىمەن بىرگە جاساي بەرمەك.
داستان قاستاي
جۋرناليست
