ءتىرى بولسام، قازاققا قىزمەت ەتپەي قويمايمىن!

ءاليحان بوكەيحان

«سامۇرىق-قازىنا» مەن «بايتەرەككە» قاراستى كومپانيالاردىڭ باسشىلارى 7،5 ملرد تەڭگە سىياقى الدى

08 قىركۇيەك 2022 122
31 تامىز كۇنى قازاقستاندا اكسيونەرلىك قوعامداستىق رەتىندە تىركەلگەن كومپانيالاردىڭ توپ مەنەدجەرلەرىنىڭ جيىنتىق سىياقىلارى تۋرالى ەسەپ وتكىزەتىن كەزەڭى اياقتالدى، دەپ حابارلايدى Halyq Uni قارجى مينيسترلىگى «اقپاراتتىق-ەسەپتەۋ ورتالىعى» اق باسپا ءسوز قىزمەتى.

اكسيونەرلىك قوعامداستىقتاردىڭ بۇل ەسەبى ۇلتتىق بانك 2018 جىلى بەكىتكەن ەميتەنتتىڭ اقپاراتتى اشۋ ەرەجەلەرى اياسىندا قارجىلىق ەسەپتىلىكتىڭ دەپوزيتارييىنە ۇسىنىلادى.

«دەپوزيتارييدە بارلىعى 1200 اكسيونەرلىك قوعام تىركەلگەن. ونىڭ ىشىندە 223 كومپانيا جويۋ پروسەدۋرالارىنان وتۋدە نەمەسە ارەكەت ەتپەيدى. ەسەپتى تەك 801 كومپانيا ۇسىندى. ال قالعان جۇمىس ىستەپ تۇرعان 176 اق ەسەپتى ۇسىنباي، قۇندى قاعازدار نارىعى تۋرالى زاڭنامانى بۇزعان. ەندى ولاردى 50 اەك كولەمىندەگى ايىپپۇل كۇتىپ تۇر. ءبىز ەسەپتىلىكتى ۇسىنعان ادال نيەتتى كومپانيالاردىڭ ءتىزىمىن مۇقيات زەرتتەپ شىقتىق. 2021 جىلى باسشىلارى اناعۇرلىم كوپ كولەمدە سىياقى العان كومپانيالار رەيتينگىن جاساپ شىعاردىق»، – دەپ حابارلادى ورتالىق.

«ناقتىلاي ايتا كەتسەك، بۇل ءبىر جىلعى جيىنتىق سىياقى. ياعني، بۇعان جالاقى مەن بارلىق 12 اي ىشىندەگى بونۋستار كىرەدى. بۇدان بولەك، «ءبىر قولعا» جيىنتىق سىياقىنىڭ قورىتىندى سوماسى ناقتى كومپانيانىڭ باسقارما مۇشەسىنىڭ سانىنا بايلانىستى. ماسەلەن، رەيتينگتەگى ءبىرىنشى بوپ تۇرعان «ەۆرازيا ساقتاندىرۋ كومپانياسى» اق اتقارۋشى ورگانىندا 8 ادام بار. ال ولارعا بۇل 4،3 ميللياردتىڭ قانشا بولىگى بەرىلگەنىن كومپانيانىڭ ءوزى عانا بىلەدى»، – دەيدى ورتالىقتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.

ورتالىقتىڭ دەرەگى بويىنشا، ءتارتىپ ساقتايتىن الماتىلىق كومپانيالار وتە از بولىپ شىققان. ماسەلەن، مۇندا تىركەلگەن اقسيونەرلىك قوعامنىڭ 67ء-سى بىردەن ەسەپ وتكىزبەگەن. ەكىنشى ورىندا ەل استاناسى تۇر، مۇندا 33 كومپانيا ەسەپتى ۇسىنباعان. وزگە وڭىرلەردە ەسەپ وتكىزبەگەندەردىڭ سانى بىرەن-ساران.

جالپى العاندا رەيتينگتەگى 100 كومپانيانىڭ بارلىعى باسشىلارىنا سىياقى رەتىندە 48 ملرد تەڭگە تولەگەن، ال بارلىق 801 كومپانيا 71 ملرد تەڭگەدەن استام اقشا تولەگەن.

قازاقستاندا مەملەكەتتىك ەكونوميكاعا ارالاسۋى جوعارى ەكەنى بىلگىلى. تيىسىنشە، اكسيونەرلىك قوعامداردىڭ اراسىندا دا مەملەكەتتىك كومپانيالار وتە كوپ. ماسەلەن، بارلىق ءتىزىمدى قاراماي، تەك باسشىلىققا ەڭ كوپ سىياقى بەرگەن 100 كومپانيانىڭ ىشىندە «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورى» اق مەن «بايتەرەك» حولدينگىنىڭ ءوزى مەن ولارعا قاراستى بىرنەشە كومپانيا بار. اتاپ ايتقاندا:

  • «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورىنىڭ باسشىلىعىنا 275 207 553 تەڭگە سىياقى تولەنگەن؛

  • ودان بولەك قورعا قاراستى «قازاقستان تەمىر جولى» اق باسشىلىعىنا 631 220 000 تەڭگە؛

  • 46% اكسياسى «سامۇرىق-قازىنا» قورىنا، 25% اكسياسى قارجى مينيسترلىگىنىڭ مەملەكەتتىك مۇلىك جانە جەكەشەلەندىرۋ كوميتەتى مەمەلكەتتىك مەكەمەسىنە تيەسىلى «قازاقتەلەكوم» اق  باسشىلىعىنا 500 435 000 تەڭگە؛

  • 51% اكسياسى «قازاقتەلەكومعا»، 7% اكسياسى بجزق-عا تيەسىلى  «KCell» اق باسشىلىعىنا 633 583 404 تەڭگە؛

  • 25% اكسياسى «قازاقستان تەمىر جولىنا» قارايتىن، تيىسىنشە مەملەكەتكە قارايتىن «ترانستەلەكوم» اق باسشىلىعىنا 536 695 954 تەڭگە؛

  • 90% اكسياسى «قازاقستان تەمىر جولىنا»، ياعني «سامۇرىق-قازىنا» يەلىك ەتەتىن «قازترانسويل» اق باسشىلىعىنا 508 345 467 تەڭگە؛

  • «Qazaq Gas اق» باسشىلىعىنا 377 262 000 تەڭگە؛

  • «قازمۇنايگازعا» تيەسىلى، ياعني «سامۇرىق-قازىناعا» تيەسىلى «وزەنمۇنايگاز» اق باسشىلىعىنا 366 421 000 تەڭگە؛

  • «سامۇرىق-ەنەرگو» اق باسشىلىعىنا 318 044 000 تەڭگە؛

  • 51% اكسياسى «سامۇرىق-قازىناعا» قارايتىن «ەير استانا» اق باسشىلىعىنا 308 987 501 تەڭگە؛

  • «قازاقستان تەمىر جولىنا»، ياعني «سامۇرىق-قازىناعا» تيەسىلى «جولاۋشىلار تاسىمالى» اق باسشىلىعىنا 290 628 131 تەڭگە؛

  • «Qazaq Air» اق باسشىلىعىنا 272 985 828 تەڭگە؛

  • «قازمۇنايگازعا» تيەسىلى، ياعني «سامۇرىق-قازىناعا» تيەسىلى «قازمۇنايگاز ءبارلاۋ-وندىرۋ» اق باسشىلىعىنا 193 816 358 تەڭگە؛

  • «قازاقستان تەمىر جولىنا»، ياعني «سامۇرىق-قازىناعا» تيەسىلى «KTZ EXPRESS» اق باسشىلىعىنا 188 350 181 تەڭگە؛

  • «قازمۇنايگازعا» تيەسىلى، ياعني «سامۇرىق-قازىناعا» تيەسىلى «قازاق مۇناي جانە گاز ينستيتۋتى» اق باسشىلىعىنا 185 358 784 تەڭگە؛

  • «قازپوشتا» اق باسشىلىعىنا 183 983 810 تەڭگە؛

  • «قازاتومونەركاسىپ»، تيىسىنشە سامۇرىق مەنشىگىندەگى «ءۇلبى مەتاللۋرگيالىق زاۋىتى» اق باسشىلىعىنا 162 612 700 تەڭگە؛

  • 50% اكسياسى «سامۇرىق قازىنا» قورىنا، 50% اكسياسى «بايتەرەك» حولدينگىنە قاراستى «استاناگاز قمگ» اق باسشىلىعىنا 161 695 000 تەڭگە سىياقى تولەنگەن.


ياعني، «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورىنا قاراستى كومپانيالاردىڭ باسشىلارى 2021 جىلى كەمىندە 6 095 932 671 تەڭگە سىياقى العان. بۇدان بولەك:

  • «بايتەرەك» حولدينگى 2021 جىلعى جۇمىسى ءۇشىن باسشىلىعىنا 292 385 422 تەڭگە؛

  • «وتباسى بانك» ءتۇرعىن-ۇي قۇرىلىس جيناق بانكى» اق باسشىلىعىنا 261 342 728 تەڭگە؛

  • «قازاقستاندىق ءتۇرعىن-ۇي كومپانياسى» اق باسشىلىعىنا 210 989 178 تەڭگە؛

  • «اگرارلىق نەسيە كورپوراسياسى» اق باسشىلىعىنا 182 428 353 تەڭگە؛

  • «دامۋ» كاسىپكەرلىكتى قولداۋ قورى» اق باسشىلىعىنا 158 652 230 تەڭگە؛

  • «قازاقستان دامۋ بانكى» اق باسشىلىعىنا 172 527 333 تەڭگە؛

  • «KAZAKHEXPORT» ەكسپورتتىق ساقتاندىرۋ كومپانياسى» اق باسشىلىعىنا 168 568 600 تەڭگە سىياقى تولەگەن.


ءبارىن قوسقاندا «بايتەرەك» حولدينگى قاراستى كومپانيالاردىڭ توپ مەنەدجمەنتى 2021 جىلى كەمىندە 1 446 893 844 تەڭگە سىياقى العان.

ال «سامۇرىق-قازىنا» قورى مەن «بايتەرەك» حولدينگىنە تيەسىلى كومپانيالاردىڭ باسشىلارى 2021 جىلى جيىنتىق 7 542 826 515 تەڭگە سىياقى الدى.

سونىمەن قاتار «ءبىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى» اق باسشىلىعى 182 320 981 تەڭگە سىياقى العانىن دا ايتا كەتۋ كەرەك.

ايتا كەتەرلىگى، «بايتەرەك» حولدينگىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى قانات شارلاپايەۆ رەسەي جانە ۇلىبريتانيا ازاماتى.
بۇل ماقالا تۋرالى نە ويلايسىز؟