بۇل تۋرالى «Elmedia» YouTube-ارناسى دەرەككوزدەرگە سىلتەمە جاساپ حابارلايدى.
ارنانىڭ اقپاراتى بويىنشا، نازاربايەۆ اۋلەتىنىڭ مۇشەلەرى كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىنا دايىندالىپ جاتىر. ءبىراق، زاڭدى ەمەس، باسقا جولدارىن قاراستىرىپ وتىر.
سايلاۋدى قولدانۋدىڭ ادىستەرى:
- سايلاۋدى زاڭسىز دەپ مالىمدەۋ؛
- حالىقتى «وتىرىك وپپازيسيا» ۇرانىمەن كوشەگە شىعارىپ، توقايەۆتىڭ وتستاۆكاسىن تالاپ ەتىپ، قاڭتار وقيعاسىن قايتالاۋ؛
ودان بولەك ەكىنشى جولى بار:
- نازاربايەۆ اۋلەتىمەن بايلانىسى بار دەگەن كۇدىگى جوق پرەزيدەنتتىكە ۇمىتكەردى شىعارۋ؛
- قاراجات ءبولىپ، مۇقتاج حالىقتىڭ قولداۋىنا يە بولۋ؛
- جويقىن انتي-توقايەۆتىك كومپانيا ۇيىمداستىرۋ؛
- وتكەن سايلاۋداعى قوسانوۆ سەكىلدى داۋىس جيناپ، ۋكرايندىك مايدان نەمەسە ارابتىق كوكتەم سياقتى توڭكەرىس ۇيىمداستىرۋ؛
ساياسات قانداي جولمەن جۇرسە دە، باستى مىندەت توقايەۆتى بيلىكتەن قۇلاتۋ بولىپ قالا بەرەدى.
ارنا دەرەككوزىنىڭ اقپاراتىنا سانسەك، نازاربايەۆ اۋلەتى قازاقستان مەن شەتەلدە توقايەۆقا قارسى جوسپارلاردى قارجىلاندىرا باستادى. باستاپقىدا 100 ميلليون اقش دوللارى يدەلوگيالىق جۇمىستار ءۇشىن بەرىلدى. كەيىن تاعى 100 ميلليون دوللار تاجىريبەلىك جۇمىستارعا بولىنەدى.
مەرزىمنەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى وپپازيسيانىڭ دايىندىعىنا جول بەرمەۋ ءۇشىن عانا ەمەس، توقايەۆتىڭ نازاربايەۆ كوزىنىڭ تىرىسىندە قايتادان پرەزيدەنت بولىپ سايلانۋى ءۇشىن جاسالدى. بۇرىنعى پرەزيدەنتتىڭ ءولىمى ىشكى ساياساتتىڭ وزگەرۋىنە اكەلۋى مۇمكىن. ويتكەنى، دەنساۋلىعى ناشارلاعان ەلباسىنىڭ ادامدارى امبيسيا مەن كەك الۋشىلىققا تولى نازاربايەۆ كلانى مەن بۇرىنعى ءىزباسارلارىن توقتاتا المايدى. ولاردىڭ اراسىندا ءماجىلىستىڭ ەكس-سپيكەرى نۇرلان نىعماتۋلين دە بار.
كۇن وتكەن سايىن نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ دەنساۋلىعى عانا ەمەس، بەدەلى دە ازايىپ بارادى.
ەكس-ەلباسىنىڭ اۋلەتى مەن ءىسباسارلارىن زاڭدى قۋدالاۋدان قورعاي الادى دەگەن وي قايرات ساتىبالدى مەن قايرات بورانبايەۆتىڭ قاماۋعا الىنۋى مەن ونىڭ ءىنىسى بولات نازاربايەۆتىڭ ۇستىنەن قىلمىستىق ءىس قوزعالىسىمەن بۇزىلدى.
نازاربايەۆ اۋلەتى: «ەكى قايراتتى قورعاي الماسا، ول ءوزىنىڭ پايداسى ءۇشىن باسقا دا تۋىستارىن تۇتقىنداۋعا بەرمەيدى دەگەن كەپىلدىك بار ما؟» دەگەن ويعا كەلدى.
نازاربايەۆ مايدان شەبىنە بارمايدى
قاندى قاڭتاردان كەيىن ۇلكەن داعدارىسقا ءتۇسىپ، بيزنەسىنىڭ ەداۋىر بولىگىنەن ايرىلعان نازاربايەۆ اۋلەتى جوعالتىپ العان بەدەلىن قايتارماق. بۇنى بيلىك ءۇشىن ەمەس، وزدەرىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن جاسايدى. ءبىراق، قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ەكس-تورعاسى نازاربايەۆتىڭ ەشكىممەن «سوعىسۋعا» نيەتى جوق. ءوزىنىڭ جاقىندارى مەن قازىرگى پرەزيدەنتتىڭ اراسىنداعى ءوسىپ كەلە جاتقان قاقتىعىس ەل ءۇشىن بۇكىل ەلدىڭ ىدىراۋىنا اكەلۋ مۇمكىن ەكەنىن تۇسىنەدى.
كەبىر تۇجىرىمدامالار بويىنشا، توقايەۆقا الداعى ۋاقىتتا وتەتىن كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزۋدى ۇسىنعان نازاربايەۆتىڭ ءوزى بولاتىن. ول كەلەسى قىستان ءتىرى شىعا المايتىنىن سەزەدى. ال نازاربايەۆسىز كلان پرەزيدەنتكە تىكە شابۋىلدايدى. ازىرگە بۇكىل «قوزعالىس» ساحنانىڭ سىرتىندا ءجۇرىپ جاتىر.
قاڭتاردا جەڭىلگەن «اۋلەتتىڭ» جوسپارى
كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى كەكشىل كۇشتەردى وياتتى. پرەزيدەنت سايلاۋى الدىندا رەسەيلىك ساياسي تەحنولوگتار مەن ۇلكەن ب ا ق قوجايىندارى ارقىلى قازاقستان قوعامىندا انتي-توقايەۆتىك كوڭىل-كۇيدى وياتۋعا تاپسىرىس تۇسكەنى تۋرالى اقپارات پايدا بولدى. اقپارات بويىنشا، بۇل تاپسىرىستى ەكس-پرەزيدەنتتىڭ اۋلەتى بەردى.
جوعارىدا جازىلعان مىندەتتەردى ورىنداۋ ءۇشىن كلان 100 ميلليون اقش دوللارىن جۇمسادى.
رەسەيلىك ساياسي تەحنولوگتارعا – 10 ملن دوللار؛ بلوگەرلەرگە 10 ملن دوللارعا جۋىق؛ ال 15 ملن دوللار قازاقستاندا وزىنە جانقيار «كاميكادزە» اسكەرى بار فرانسيادا تۇرىپ جاتقان كىسىگە جىبەرىلەدى.
دەمەك، كەك الۋ ءۇشىن ءدال وسىنداي كۇيدەگى بار كوشباسشى كەرەك. ءبىراق، ءقازىر ەكس-پرەزيدەنت اۋلەتىنەن ۇمىتكەردىڭ سايلاۋعا قاتىسۋى ەكىتالاي، سەبەبى اقىماقتىڭ ءوزى دە ولاي جاساۋدىڭ قاتە ەكەنىن بىلەدى. سوندىقتان، «اۋلەت» پەن ەسكى قازاقستان ەليتاسى «بوتەن قولدى قولدانادى». مىسالى، مۇحتار ءابىلازوۆ.
ارنانىڭ بولجاۋى بويىنشا، ءابىلازوۆ الداعى بىرنەشە ايدا قازىرگى مەن بۇرىنعى پرەزيدەنتكە قارسى سىندى كۇشەيتە باستايدى.
اۋلەتتىڭ قاتەلىگى
قاڭتار وقيعاسىنا دەيىن نازاربايەۆ اۋلەتى جانە ونىمەن بايلاناسى بار شەنەۋنىكتەر مەن بيزنەسمەندەر توقايەۆتىڭ مەملەكەت باسشىسى ورنىندا وتىرا الاتىنا كۇمانى جوعارى بولدى. ولار قاسىم-جومارت كەمەلۇلىن لاۋازىم ءۇشىن كۇرەسپەيدى دەپ ويلادى. نازاربايەۆ قوڭىراۋ شالىسىمەن وتستاۆكاعا كەتىپ، باسقا بىرەۋگە پرەزيدەنت لاۋازىمىن بەرەتىنە سەنىمدى بولدى. ءقازىر ءبارى وزگەردى… توقايەۆتىڭ اقوردادان كەتەتىن ويى جوق.
كەك الۋشىلار بيلىك ءۇشىن ەمەس، وزدەرىن ساقتاپ الۋ ءۇشىن كۇرەسەدى. كوبىسى جوعارى لاۋازىمى مەن اكتيۆتەرىنەن، ال كەيبىرى بوستاندىقتان ايرىلدى. ازىرگە باسقاسىن ايتپاعاننىڭ وزىندە ءومىر بويى جىمقىرعان قاراجاتتان ايىرىلۋ مۇمكىندىگى وتە جوعارى. مەملەكەت ءسوز جۇزىندە «كاپيتالدى قايتارۋ» كومپانياسىن جۇرگىزۋدە. ەگەر ءسوز ەمەس، ىسكە كىرىسەتىن بولسا، وففشورلىق وپەراسيالارعا قاتىسقان كەيبىر قازاقستان ازاماتتارى تەرگەۋ نىسانىنا اينالادى. ولاردىڭ ىشىندە ەكس-پرەزيدەنتتىڭ جيەن نەمەرەسى ءنۇرالى الييەۆ پەن ءوزىنىڭ بەيرەسمي جۇبايى اسەل قۇرمانبايەۆا، «قازمۇنايگازدىڭ» بۇرىنعى باسشىسى ساۋات مىڭبايەۆ، ەكس-مينيستر بەيبىت اتامقۇلوۆ تا بار. ءتيىستى ورگانداردا «شەتەلگە شىعارعان قاراجات ءۇشىن سالىق تولەندى مە؟ بۇل اقشا قانداي وپەراسيالاردان الىندى؟» دەگەن سۇراقتار تۋىنداۋى مۇمكىن.
توقايەۆ ەركى مەن نامىسىن «تاپتاعان» قاتىگەز شەنەۋنىكتەر قاتارى كوبەيىپ كەلە جاتىر. سول توتەنشە جاعداي كەزىندە «كورمۋشكادان» اجىراتىلعان نۇرلان نىعماتۋلين مەن اسقار ءمامين. لوگيكاعا سۇيىنسەك، وسى ادامدار كەك الۋدى جوسپارلاپ وتىر. ال پرەزيدەنت سايلاۋى ءدال وسى جوسپاردى ورىنداۋعا ەڭ قولايلى ۋاقىت.
وليگارحتار ديۆەرسياسى
ەسكى قازاقستان ەليتاسىنا نازاربايەۆتىڭ كومەگىمەن بايىعان بيزنەسمەندەر قوسىلۋ مۇمكىن. مىسالى، الەكساندر كلەبانوۆ پەن ۆلاديمير كيم نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قول استىنان شىعا باستادى. ولارعا توقايەۆتىڭ «كرىشاسىنا» وتۋگە ۇسىنىس ءتۇستى. ءبىراق، موينىنا جاڭا «كىسەن تاعۋعا» ەشكىم اسىقپايدى.
Forbes جۋرنالىنىڭ رەزيدەنتتەرى وزدەرى مايدان شەبىنە اتتانباي، تاكتيكالىق سوعىستى بيلىك دالىزدەرىندە قولدانىپ وتىر. مىسالى، وسى جازادى قانت جەتىسپەۋشىگى مەن ونىڭ «اسپانداعان» باعاسى قولدان جاسالدى دەگەن اقپارات بار. بۇل باقىلاۋشى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ سانالى تۇردە پروسەستى تەجەۋ مەن بيزنەستىڭ «ءتاتتى تاۋاردى» بالاما باعامەن قامتاماسىز ەتۋدەن باس تارتۋىنا بايلانىستى.
ەكونوميكا مەن ونەركاسىپتى وتكەن بيلىك تۇسىندا بايىعان وليگارحتار باسىپ الدى. قانت سەكىلدى پروبلەمالار كەز-كەلگەن ازىق-تۇلىك، بەنزين، دارى-دارمەكتەر، كوممۋنالدى قىزمەتتەر جانە ت.ب. تۋىنداۋى مۇمكىن. باستىكتە ءجۇز ميلليونداعان دوللار اقشا تۇرعاندا ادامدار بۇل قاراجات لەگىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن ءبارىن ىستەيدى. سوندىقتان توقايەۆتىڭ «ەكونوميكانىڭ دەمونوپوليزاسيالاۋ، اشىق باسەكەلەستىك، ەكونوميكا كورسەتكىشتەرىنىڭ ادىلەتتى تۇردە ءبولىنۋى» تۋرالى بۇيرىقتارى ورىندالماي قالا بەرەدى.
سايلاۋ
ازىرگە بۇرىنعى پرەزيدەنت ءتىرى كەزدە، ول قۇرعان ساياسي جۇيە باردا، ساياسي قىزمەتكە ءوزى تاعايىنداعان ادامدار بار كەزدە توقايەۆقا قايتادان سايلانۋ وڭاي. ەكى پرەزيدەنتتىڭ اراسىندا كەلىسىم بويىنشا سەنات باسشىسىنان باستاپ، ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ مۇشەلەرىنە دەيىن، ەشكىم كەدەرگى بولمايدى.
ەلباسى ساعاتى جاقىندادى… نازاربايەۆ 82 جاستا. ول قاشانعا دەيىن بۇل دۇنيەدە جۇرەدى… بەلگىسىز…
