ءتىرى بولسام، قازاققا قىزمەت ەتپەي قويمايمىن!

ءاليحان بوكەيحان

بيلىككە قانات كەرەك، بوزىمبايەۆ جالعىز

05 ءساۋىر 2024 651

قانات بوزىمبايەۆتىڭ ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ورىنباسارى لاۋازىمىنا تاعايىندالۋى تاسقىن سۋدىڭ تاساسىندا قالىپ قويعانداي كورىنەدى. نەگىزى بوزىمبايەۆتىڭ قايتادان جاۋاپتى قىزمەتكە بەكىتىلۋى تۇسىنگەن كىسىگە ۇلەن شەشىم، سالماقتى تاعايىنداۋ. نەگە؟

باسىنان باستايىق.

بوزىمبايەۆ اۋىر ارتيللەريا سانالاتىن مەملەكەت قىزمەتكەرى. ول كوپ اكىمنىڭ نەمەسە كوپ ءمينيستردىڭ ءبىرى ەمەس. ونىڭ اۋىر ارتيللەريا بولۋىنىڭ باستى سەبەبى – ىسكەرلىگى مەن مىنەزىندە.

بوزىمبايەۆتىڭ قاڭتاردان كەيىنگى جىل جارىم ۋاقىت قىزمەتتەن بوساپ قالۋىنىڭ وزىندىك سىرى بار دەيدى ساراپشىلار.

قاڭتار وقيعاسى كەزىندە بوزىمبايەۆ اۋزىنان جامان «اۆاريا» بولدى. قانى قىزىپ تۇرعان مىڭداعان ادامنىڭ الدىنا شىعىپ، جاندى جەرىنە تيەتىن سوزبەن بوقتاپ كورىڭىزشى. كوپشىلىك اكىم ەكەنىڭە، شەنەۋنىك ەكەنىڭە قارامايدى، تاپتاپ كەتەدى. اباي وندايدى «توبىردا اقىل جوق» دەگەن. بوزىمبايەۆ سونداي تولقىپ تۇرعان توپتىڭ ورتاسىندا قاسقايىپ تۇرىپ، باسۋ ايتتى، ەموسياعا بەرىلىپ اۋزىنان اۋىر ءسوز دە شىقتى. بۇل ونىڭ مىنەزى.

مىنەز بولعان دۇرىس. مىنەزسىز ادام ەل باسقارا ما؟ «جۋاس تۇيە جۇندەۋگە جاقسى» دەگەن، اۋزىنان ءشوپ المايتىن تالاي اكىمدى حالىق ءتۇتىپ جەپ قويعان. ونىڭ ۇستىنە، قازاقستان سياقتى ەلگە، قازاق سياقتى توپتى كورگەندە قىزىنىپ كەتەتىن قىزۋقاندى حالىققا مىنەزدى اكىم كەرەك. بۇنى ءبىر دەڭىز.

ەكىنشى، بوزىمبايەۆتى ىسكەر دەدىك. ونىڭ ىسكەرلىگى تۋرالى ءوزى باسقارعان وبلىستاردا ءارتۇرلى اڭگىمە ايتىلادى. ارينە، بارىنە سەنە بەرۋگە بولمايتىن شىعار. دەگەنمەن، بوزىمبايەۆ اكىم بولعان جامبىل مەن پاۆلودار وبلىسىنىڭ تۇرعىندارى الدابەرگەن ۇلىنىڭ ارتىنان تەك قانا جاعىمدى اڭگىمە تاراتادى. ارينە، ەل بولعان سوڭ، قىڭىر-قيسىق سويلەيتىندەر دە كەزدەسەدى. ءبىراق جالپى حالىق بوزىمبايەۆتىڭ جاقسى قىرلارىن كوبىرەك ەسكە الادى.

ەندى بوزىمبايەۆتىڭ قاڭتار قىرعىنىنان كەيىن قىزمەتتەن نەگە شەتتەپ قالعانىنا توقتالساق. بۇل سۇراققا دا ساراپشىلار ءارتۇرلى بولجام جاسايدى. العاشقى پىكىر بوزىمبايەۆتىڭ «بوقتىعىمەن» بايلانىستى ايتىلادى. ءبىراق بۇل الدابەرگەنۇلىن قىزمەتتەن شەتتەتىپ تاستايتىن سالماقتى سەبەپ ەمەس ەكەنى انىق.

وندا ەكىنشى نۇسقانى كورەيىك.

قاڭتاردان كەيىنگى اۋىس-تۇيىستەردىڭ تۇسىندا «ەسكى قازاقستاننىڭ» ەركەسى مارقۇم بولات نازاربايەۆتان «التىن وردا» بازارىن قايتارىپ الۋ ۇلكەن ساياسي ناۋقان، مىلتىقسىز مايدان بولعان. «كەلىسىمگە جاڭا قازاقستاننان بوزىمبايەۆ ارالاستى» دەگەن اڭگىمە شىققان سول تۇستا. ول كەزدە الماتى وبلىسىنىڭ بولىنبەگەن ۋاقىتى، بوزىمبايەۆ وبلىستىڭ باسشىسى-تۇعىن. ءبىراق سول كەلىسىم كەزىندە بىرەۋلەر بوزىمبايەۆقا ور قازدى ما، الدە ادەيى ارانداتتى ما – اقوردا الدابەرگەنۇلىن قىزمەتتەن الدى دا تاستادى. ارادا اقشانىڭ اڭگىمەسى شىققان، ءبىراق انىق ەمەس...

ەردىڭ جاسى ەلۋدەن ەندى عانا اسقان ازامات ءۇشىن اتتان ءتۇسىپ قالۋ وڭاي بولماسى انىق. دەگەنمەن، ءبىرقاتار ساراپشىلار قانات بوزىمبايەۆتى پرەمەر-مينيستر بولادى دەگەن دولبار جاساپ جاتتى. سمايىلوۆتىڭ ورنىنا وتىرسا، قاي جاعىنان بولسا دا لايىقتى ەدى. ءبىراق استانا ونى ەلەۋسىز قالدىردى. ۋاقىتشا ەكەنىن جۇرت سەزەتىن. دەگەنمەن، پرەزيدەنتتىڭ كەڭەسشىسى بولا قالاتىنىن ەشكىم ويلاعان جوق. ۋاقىتشا دەمالىستان كەيىن بىلتىر كۇزدە بوزىمبايەۆ قىزمەتكە قايتا كەلگەندە، بۇل جولعى تاعايىنداۋدىڭ ءمان-ماڭىزى زور ەكەنىن ءتۇسىندى جۇرت.

سمايىلوۆ ۇكىمەتى قىمباتشىلىقتى جەڭە المادى، باسەكەگە قابىلەتتى بولمادى. ۇكىمەت قۇرامى اۋىسۋ كەرەك دەپ جۇرگەندە، بوزىمبايەۆتىڭ كانديداتۋراسى كوبىرەك ايتىلعان. بەكتەنوۆتى ەشكىم ويلاعان جوق. اياق استىنان توپ ەتىپ كەلدى. اقوردانىڭ بۇل شەشىمى جۇرتتى ۇيقىسىنان وياتقانداي. ساراپشىلار «ەگەر بوزىمبايەۆ بىردەن ۇكىمەت باسشىسى بولىپ كەتسە، ونداي تاعايىنداۋ توقايەۆ تاجىريبەسىنە ساي بولماس ەدى» دەپ ءتۇسىندىردى. ياعني بوزىمبايەۆتىڭ بەكتەنوۆكە ورىنباسار بولۋى – پرەمەر-مينيسترلىككە جاسالعان ءبىر قادام دەگەن نۇسقا كوڭىلگە جاقىن سياقتى.

دەمەك، قازاقستاننىڭ كەلەسى ۇكىمەت باسشىسى قانات بوزىمبايەۆ بولۋى ابدەن مۇمكىن. وعان ونىڭ بيوگرافياسى دا، گەوگرافياسى دا كەلىپ تۇر. ۇكىمەتكە كىم كەلىپ، كىم كەتپەگەن؟ ەڭ باستىسى قىمباتشىلىققا قارسى تۇرا الاتىن، حالىقتى تاسقىن سۋدان عانا ەمەس، كەدەيلىكتەن قۇتقاراتىن ۇكىمەت كەرەك ەكەنىن اقوردا ءتۇسىنۋى كەرەك!

 

بۇل ماقالا تۋرالى نە ويلايسىز؟