ءتىرى بولسام، قازاققا قىزمەت ەتپەي قويمايمىن!

ءاليحان بوكەيحان

ءبىلىمدى ۇرپاق ۇلت بولاشاعى

15 قىركۇيەك 2022 202
تاربيە تال بەسىكتەن... قازاق حالقى قاشاندا بالا تاربيەسىنە ەرەكشە كوڭىل بولگەن. تاربيە وتباسىنان، اتا-انادان، قورشاعان ورتادان باستالادى. جالپى العاندا، بالا تاربيەسىنە كوپتەگەن دۇنيەلەر اسەرىن تيگىزەدى. اتا-اناسىنان كورگەنىن، ىس-ارەكەتىن بالانىڭ تاربيەنى بويىنا ءسىڭىرۋى اۆتوماتتى تۇردە جۇزەگە اسىرىلاتىنى، ياعني بالاڭدى تاربيەلەمە ءوزىڭدى تاربيەلە، ءبارىبىر بالاڭ وزىڭە ۇقسايدى دەگەننەن-اق وي تۇيۋگە بولادى.

اسىرەسە، بالانىڭ اينالانى تانىپ-بىلۋىنە مەكتەپ ۇستازدارىنىڭ دا كوپ اسەرى مول.
ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ 2022 جىلدى ەلىمىزدە «بالالار جىلى» دەپ جاريالادى. وسىعان وراي: «بالالارعا ەرەكشە نازار اۋدارۋ كەرەك. سەبەبى، ولاردىڭ اماندىعى-مەملەكەتىمىزدىڭ جارقىن بولاشاعىنىڭ سەنىمدى كەپىلى. سول سەبەپتى كەلەسى جىلدى بالالار جىلى دەپ جاريالاۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. بۇل جىلدى تەك ۇرانداتىپ نەمەسە مەرەكە تۇرىندە عانا ەمەس، ەڭ الدىمەن بيلىك تاراپىنان دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ جانە الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ سالاسىندا بالالاردى قورعاۋ ماقساتىندا ناقتى ءىس-شارالار جاسالۋى كەرەك. «وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ۇيلەسىمدى دامۋى مەن باقىتتى بالالىق – بۇل ءبىزدىڭ جالپىۇلتتىق مىندەتىمىز»،- دەپ اتاپ وتكەن بولاتىن.

سونداي-اق مەملەكەت باسشىسى وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ماسلەسىنە ءمان بەرۋ ارقىلى، ۇلت تاعدىرى شەشىلەتىنىن، ال ولارعا بارلىق جاعداي جاساۋ كەرەكتىگىن جەتكىزگەن ەدى. بۇگىندە وسى تاپسىرما مەن ايتىلعان ماسەلە توڭىرەگىندە ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىندە بالالارعا ارنالاعان ءارتۇرلى شارالار ۇيىمداستىرىلۋدا. مۇنداي يگىلىكتى ءىس-شارالاردى جەتىسۋ اۋدانىنا قاراستى №129 جالپى ءبىلىم بەرەتىن وزگە تىلدە وقىتاتىن مەكتەپتىڭ قازاق جانە ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتى بىرلەستىكتەرىنىڭ ۇيىمشىل ۇجىمى دا ۇيىمداستىردى. تىلدەر مەرەكەسى قارساڭىندا «ماڭگىلىك ەل-مارتەبەلى ءتىل» تاقىرىبىنداعى وتكىزىلگەن اپتالىق مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ ابىرويىن اسقاقتاتىپ، بەدەلىن بيىكتەتتى. اتالمىش شارانى وتكىزۋدەگى نەگىزگى ماقسات - مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ءوز انا تىلىنە دەگەن قۇرمەت سەزىمىن ارتتىرۋ، ءتىل مارتەبەسىن كوتەرۋ، تازا سويلەۋگە ۇيرەتۋ، ءوز ۇلتىنا، ەلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن وياتۋ. انا ءتىلىمىزدىڭ تۇعىرىنىڭ مىقتى بولۋىنا نەگىز قالاعان بابالارىمىزدىڭ وسيەتىن ۇران ەتۋ، قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ جانە قازاقستان مەملەكەتىندە تۇراتىن بارلىق حالىقتاردىڭ تىلدەرىن قۇرمەتتەۋ بولىپ تابىلادى.

ءبىر اپتاعا سوزىلعان تىلدەر كۇنىندە ءتىل جاناشىرلارى ءار ءتۇرلى تاقىرىپتا يگىلىكتى ءىس-شارالار وتكىزدى. اتاپ ايتقاندا، تىلدەر اپتالىعىنىڭ سالتاناتتى اشىلۋىندا «ماڭگىلىك ەل-ماڭگىلىك ءتىل» اتتى اشىق ساباق وتكىزىلسە، ءپان مۇعالىمدەرىنىڭ اتسالىسۋىمەن «قازاقستان-دوستىق مەكەنى» تاقىرىبىندا باستاۋىش سىنىپتىڭ بالالارى سۋرەت سالىپ ءوز ويلارىن اق قاعازدىڭ بەتىنە ورنەكتەپ تۇسىرۋگە كىرىستى. ال «انا ءتىلىم-اسىل قازىنام» تاقىرىبىندا ەسسە جازعان التىنشى سىنىپ وقۋشىلارى ورىس سىنىبىندا وقىسا دا، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قادىر-قاسيەتىن تۇسىنەتىندىكتەرىن ءبىلدىرتتى. ءتىل ءبىلىمىنىڭ اتاسى - احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ 150 جىلدىعىنا اقپاراتتىق-تانىمدىق ساباق وتكەن س.اميرجانوۆا مەن م.نۋرتازايەۆا بالالارعا ساباق بارىسىندا «احمەت.ۇلت ۇستازى» دەگەن كوركەم ءفيلمدى كورۋدى ۇسىندى. احمەت اتامىز جايلى مالىمەت بەرۋدەن ا.بۋلانبايەۆا مەن گ.اقكوز اپايلارىمىز دا قالىس قالمادى. ولار دا ءوز كەزەگىندە «ا.بايتۇرسىن ۇلى قازاق ءتىل ءبىلىمىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى» دەگەن تاقىرىپتى وقۋشىلاردىڭ جەتەسىنە جەتكىزە ءتۇسىندىرىپ، كورنەكىلىك قۇرالدارىن ۇتىمدى پايدالانا ءبىلدى.

گاۋكار كارسىبايەۆا،
129 جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپ
بۇل ماقالا تۋرالى نە ويلايسىز؟