الماتىدا ەكولوگيالىق ميتينگ ۋكراينانى قولداۋ اكسياسىنا ۇلاستى

الماتىدا اۋانىڭ لاستانۋىنا قارسى بيلىك رۇقسات ەتكەن ميتينگ ءوتتى. جينالعاندار ەكولوگيالىق ماسەلە عانا ەمەس، رەسەي اسكەرىن ۋكراينادان شىعارىپ، سوعىستى دوعارۋ قاجەتتىگىن ايتتى.

بيلىك رۇقسات ەتكەن كەز كەلگەن اكسيا سياقتى اۋانىڭ لاستانۋىنا قارسى ميتينگ عىلىم اكادەمياسى الدىنداعى ءۋاليحانوۆ الاڭىندا ءوتتى. اۋماققا كەمىندە 300 ادام جينالدى. كوبىنىڭ قولىندا پلاكاتتار بولدى. سول تۇرعىدان العاندا اكسيانى تەك ماڭىزدى شارا عانا ەمەس، وتە كرەاتيۆتى اكسيا دەپ اتاۋعا كەلەدى.

ەڭ ءبىرىنشى بولىپ اكسيانى ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ءبىرى راۆكات مۇحتاروۆ سويلەدى. ول جۇرتقا كەلگەنى ءۇشىن العىس ءبىلدىرىپ، الماتى اكىمى ەربولات دوسايەۆقا قاراتا:

— دوسايەۆ مىرزا، ءقازىر ءسىزدىڭ الدىڭىزدا وتە ماڭىزدى تاڭداۋ تۇر: نە الماتى اۋاسىنىڭ ماسەلەسىن بىرتىندەپ شەشەسىز، اۋانىڭ لاستانۋىن ءتيىمدى شەشۋگە جاعداي جاساپ، حالىق ەسىندە جاقسى باسشى رەتىندە قالاسىز. نەمەسە حالىقتىڭ ءۇنىن ەستىمەي، مۇڭ-مۇقتاجىنا قۇلاق تۇرمەي، [قالانىڭ بۇرىنعى اكىمى] ساعىنتايەۆ جانە وزگە دە ماڭىزدى تۇلعالار سياقتى قىزمەتتەن ماسقارا بولىپ كەتەسىز. ءادىل سايلاۋ اكىمنىڭ تيىمدىلىگىن انىقتاۋى ءتيىس دەگەن پىكىردى قولدايمىن، الايدا بىزگە اۋا ماسەلەسىن دەرەۋ شەشۋ ماڭىزدى، سول سەبەپتى ءسىز ءبىزدى قولدايسىز دەپ ۇمىتتەنەمىز. ءبىراق ءسىزدى ميتينگىدەن كورمەي تۇرمىن، بۇل جاقسىلىقتىڭ نىشانى ەمەس، - دەدى.

وقيعانى پوليسەيلەر باقىلاپ تۇردى، ءبىراق ەشقانداي ەسكەرتۋ جاسامادى. ال الاڭنىڭ جان-جاعىن قاراپ كورگەن جۋرناليستەر ميتينگ ءوتىپ جاتقان جەرگە جاقىن اۋماقتا بىرنەشە اۆتوزاك كورگەنىن ايتتى. ادەتتە ساياسي ۇراندار ايتىلاتىن اكسيالار كەزىندە پوليسيا ۇستالعانداردى سونداي اۆتوزاكتارعا وتىرعىزىپ اكەتەدى.

جينالعاندار الدىندا "تابيعات" ەكولوگيالىق وداعىنىڭ جەتەكشىسى مەلس ەلەۋسىزوۆ تە سويلەپ، الماتى تۇرعىندارى "گاز كامەراسىندا تۇنشىعىپ وتىر" دەپ مالىمدەدى.

– سوۆەت كەزىندە سسسر عىلىم اكادەمياسى قالانىڭ ەكولوگيالىق سىيىمدىلىعى – 700 مىڭ ادام ەكەنىن انىقتاعان. ودان ارتىق بولمايدى. ءقازىر الماتىدا ءۇش ميلليونعا جۋىق ادام تۇرادى. قالا بارعان سايىن ۇلعايىپ بارادى. اۋىلدار قاڭىراپ، بارلىعى وسى جاققا اعىلىپ جاتىر، سەبەبى ول جاقتا شارۋاشىلىقتار قيراپ قالعان. كۇن سايىن قالادا ميلليونعا جۋىق كولىك جۇرەدى. كولىك كەپتەلىسىنەن كوز اشا المايسىڭ، قوزعالىس جوق دەۋگە بولادى. ال بوس ءجۇرىس كەزىندە وتە كوپ قالدىق شىعادى.

بەلسەندى ءاسيا تولەسوۆا (الماتى تۇرعىندارىنا اۋا ساپاسىن ءبىلىپ وتىراتىن ءموبيلدى قوسىمشالار جاساعان) مىنبەرگە شىققاندا جۇرت ەلەڭ ەتىپ، بەلسەندىنى قول شاپالاقتاپ قارسى الدى.

— باتىلدىق تانىتىپ، بۇگىن وسىندا كەلگەندەرىڭىز ءۇشىن راحمەت! بيلىككە ايتار ءسوزىم بار: ءبىز سىزدەرگە زەرتتەۋ دەرەكتەرىن بەردىك، بارلىق كارتانى قولدارىڭىزعا جايىپ سالدىق، ءتيىمدى شەشىم قابىلدار دەپ ۇمىتتەندىك. ءبىراق بەس جىلعا جۋىق ۋاقىت ءوتتى: ال ءبىز سول باياعى ورىندا جىلجىماي تۇرمىز. ءبىز جىلۋ ەلەكتر ورتالىعىن (تەس) گازعا كوشىرۋ – تەك قىسقامەرزىمدى ماقسات ەكەنىن بىلەمىز. ءبىراق بولاشاقتا بىزگە، الماتى تۇرعىندارىنا جانە تۇتاس قازاقستان حالقىنا الماتىنى ەنەرگيانى ءتيىمدى جۇمسايتىن، تۇراقتى، ءقاۋىپسىز قالاعا اينالدىرۋ ماسەلەسىن شەشۋگە تۋرا كەلەدى. الەۋمەتتىك جەلىلەردە بىزگە وسىنداي ۇكىمەت لايىق دەگەن ءسوزدى ءجيى ەستيمىن، الايدا ءبىز ەڭ مىقتى ۇكىمەتكە لايىقتىمىز دەپ ايتقىم كەلەدى. سەبەبى بىزدە اقىل مەن باتىلدىق، ار-ۇجدان بار جانە ءبىز تەك "ەستيتىن" ۇكىمەت قانا ەمەس، ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز ءۇشىن سويلەي الاتىن، كورە بىلەتىن، ارەكەت جاسايتىن ۇكىمەت قۇراۋىمىز كەرەك.

ءاسيا ءسوزىن "ۋكراينا جاساسىن!" دەپ اياقتادى، ال وعان جۇرت تاعى قول شاپالاقتادى.

ءاسيا تولەسوۆادان كەيىن مودەراتور راۆكات مۇحتاروۆ مىنبەرگە شىعىپ، اكىمدىك وكىلدەرى ميتينگىنىڭ تاقىرىبىنان اۋىتقىماۋدى ەسكەرتكەنىن، ۋكراينانى قولداپ، سوعىستى ايىپتاعان ۇراندار ايتپاۋىن سۇرعانىن جەتكىزدى.

"مەنىڭ ويىمشا، بۇل سەنزۋرا!" — دەدى ول.

ميتينگىدە ەكولوگيالىق ماسەلەلەردەن بولەك، ۋكرايناداعى سوعىستى توقتاتۋدى تالاپ ەتكەن، ۋكراين حالقىن قولداعان پلاكاتتار كوپ بولدى. جۇرت وسىنداي قيىن-قىستاۋ كەزەڭدە ۋكراين حالقىن قولداۋ ءۇشىن كەلگەنىن دە ايتىپ جاتتى.

—ءبىز بەيبىتشىلىكتى قولدايمىز جانە بۇل تازا اۋا، جۇرەك، ءومىر، ادامدار قاتىناسىمەن تىكەلەي بايلانىستى. مەنىڭ ويىمشا، بەيبىت حالىق قىرىلىپ، قايعىدان قان جۇتىپ جاتقاندا بىردەڭەگە قول جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. ارينە، بۇل جەرگە ناقتى ءبىر ءىستى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كەلگەن بالالاردى ۇستاپ بەرگىمىز كەلمەيدى، ءبىراق اقىرى كەلدىك پە، بەيبىتشىلىك ءۇشىن شىعۋ – ءاردايىم دۇرىس. ءبىز – قاراپايىم حالىقپىز، ءبىز تەك اسپانىمىز اشىق، اۋامىز تازا، كۇننىڭ بارىنە كورىنگەنىن قالايمىز. ال ءدال ءقازىر ۋكراين وتباسىلارى، بالالارى اۋاسى تار جەرتولەلەردە وتىر. بىزدە ول لاس بولسا دا بار، ءبىز كوشەگە شىعىپ تىنىس الا الامىز. ۋكراينا حالقى ءبىزدىڭ وسىندا ولار ءۇشىن الاڭداپ وتىرعانىن بىلگەنىن قالايمىز، – دەدى داشا ەسىمدى قىز.

ميتينگ اياقتالعان كەزدە پوليسەيلەر جينالعانداردان تەزىرەك تاراۋدى سۇرادى. شارادان سوڭ ۋكراينا تۋىن ۇستاعان، سوعىسقا قارسى پلاكاتتارى بار 20 شاقتى ادام ۋكراين اقىنى، ويشىلى تاراس شيەۆچەنكونىڭ ەسكەرتكىشىنە باردى.

كوبى "پۋتين – فاشيست"، "ۋكراينا – رەسەي ەمەس"، "سوعىسقا جول جوق"، "ۋكراينا تاۋەلسىز" دەپ ورىس جانە ۋكراين تىلدەرىندە ۇراندادى. وقيعانى الىستان پوليسەيلەر باقىلاپ تۇردى، ءبىراق كەدەرگى كەلتىرگەن جوق.

جارتى ساعاتتان كەيىن پوليسەيلەر جينالعاندارعا كەلىپ، تاراۋىن سۇرادى. جۇرت تاراي باستادى. بىرنەشە مينۋتتان سوڭ شيەۆچەنكو ەسكەرتىشىنىڭ الدىندا ەشكىم قالمادى. پوستامەنتتە عانا الدەكىم قالدىرىپ كەتكەن ۋكراينا تۋىنىڭ سۋرەتى مەن "سوعىسقا جول جوق" دەگەن جازۋى بار قاعاز تۇردى.