كاسىپكەر،جەلاياق، جۋرناليست ەرەنعايىپ قۋاتاي ۇلى افريكا شولىندە 57 گرادۋس ىستىقتا 250 شاقىرىم جۇگىرىپ ءوتتى. قازاقستاندىق "ءولىم جارىسى" تۋرالى ەستەلىگىن ايتىپ بەردى، - دەپ حابارلايدى Alash.kz.
جەلاياقتىڭ ايتۋىنشا، 2018 جىلى سالماعى 90 كەلىدەن اسقاندا جۇگىرۋدى قولعا العان. ايگىلى مارافونشى تيمۋر ارتيۋحينمەن التى اي جاتتىعىپ، كاپپادوكيادا 63 شاقىرىم ۋلترامارافون جۇگىرىپ وتكەن.
"العاشقى كۇنى بىرگە جۇگىرىپ كەلە جاتىپ، اياعىما ءبىر قارادى دا "قولىڭنان كەلەدى" دەدى. ەرتەڭىندە ەلەكترون پوشتاما "زابەگ ۆ پۋستىنە" دەگەن فيلم جىبەرىپ، مەت فيسدجەرالدتىڭ "بەگ پو پراۆيلۋ 80/20" جانە سكوتت دجۋرەكتىڭ "ەش پراۆيلنو، بەگي بىسترو " كىتاپتارىن وقۋىمدى جازىپتى. ءفيلمدى جاتار الدىندا كوردىم دە تاڭ اتقانشا ۇيىقتاي الماي شىقتىم. 40 گرادۋس ىستىق شولدە 250 شاقىرىم جۇگىرگەن ادامداردىڭ جىگەرىنە تاڭداي قاعۋمەن تاڭ اتىردىم. اسەرى سونشالىق، بۇل ومىردە ىستەيتىن ءىسىمنىڭ ءبىرى بولسىن دەپ ميىما ساقتاپ قويدىم. مي قاتپارىندا جاتقان سول جوسپارىمدى اراعا التى جىل سالىپ، جاقىندا جۇزەگە اسىرۋعا وراي تۋدى. جۇمىر جەردەگى ەڭ ەجەلگى ناميب ءشولىن جۇگىرىپ ءوتتىم. ءبىزدىڭ ەرامىزعا دەيىن 500 ميلليون جىل بۇرىن پايدا بولعان افريكاداعى بۇل شولگە تابانىم ءتيدى"، - دەيدى ول.
جەلاقتىڭ ايتۋىنشا، Racing the planet 20 جىلدان بەرى الەمدەگى ەڭ ايىرىقشا 4 شولدە جارىس وتكىزىپ كەلەدى. ونى 4 deserts دەپ اتايدى ەكەن.
1. Namib race - ناميبيا
2. Govi marsh - موڭعوليا
3. Atacama crossing - چيلي
4. Antarctica race
ەرەنعايىپ قۋاتاي ۇلى جارىسقا قاتىسۋدىڭ شارتتارى مەن جارىس مەجەىنە قالاي جەتكەنىن ەسكە الدى.
"ىستامبۇلدان شىققان ۇشاعىمىز 9 ساعات ۇشىپ، وڭتۇستىك افريكانىڭ كەيپتاۋن قالاسىنا قوندى. كەيپتاۋننان سولتۇستىككە قاراي 2،5 ساعات ۇشىپ، ناميبيانىڭ ۋولۆيش-بەي قالاسىنا جەتتىم. كۇن ىستىق. ميداي جازىق. قىپ-قىزىل قۇم. اسپاندا ءبىر شوكىم بۇلت جوق. كۇن شاعىرايىپ توبەمدە تۇر. بەينە ءبىر مارسقا كەلگەندەيمىن. 50 كەلى ەكى چەمودانىم بار، تاكسي ۇستاۋعا تۋرا كەلدى. مارافوننىڭ نەگىزگى ميسسياسى - قايىرىمدىلىق جاساۋ. بالالارعا الىپ كەلە جاتقان كيىم-كەشەك. 40 مينۋتتا سۆاكوپمۋند قالاسىنا جەتىپ الدىم. ەرتەڭىندە ۇيىمداستىرۋشىلار ۋلترامارافوننىڭ شارتىن، ەرەجەسىن تاعى ءبىر مارتە كوزبە-كوز تانىستىرىپ ءوتتى. سودان كەيىن قاتىساتىن 147 مارافونشىنىڭ سومكەسىن شاشىپ، بولۋعا ءتيىستى زاتتاردى مۇقيات تەكسەردى. كومپاس، اينا، ىسقىرىق سىندى جوعالساڭ تابىلۋعا كومەك بولاتىن بۇيىمداردان باستاپ، كورپە-جاستىق (سپالنىي مەشوك)، العاشقى جەدەل جاردەمگە قاجەت دارى-دارمەك، التى كۇن ىشىپ-جەيتىن تاماعىڭ، تۇندە كۇن سۋىسا كيەتىن جىلى كيىم سىندى ۇزىن-ىرعاسى 35 ءتۇرلى اسا قاجەتتى زاتتاردى ارنايى كوميسسيا كوزبەن كورىپ، قولمەن ۇستاپ شىقتى. ەگەر ءبىرى جوق بولسا يا بولماسا تالاپقا ساي بولماسا جارىسقا كىرگىزبەيدى. سول ءۇشىن بۇعان ەرەكشە دايىندىقپەن باردىم. زاتىمنىڭ بارلىعى تالاپقا ساي بولىپ شىقتى. سومكەم تۋرا ون كەلى بولدى. سودان كەيىن دارىگەرلەر توبى دەنساۋلىعىمدى تەكسەردى. ءبارى دۇرىس. كەلىسىم شارتقا قول قويدىم. قازاقشا تۇسىندىرسەم، "ولسەم، قۇنىم جوق" دەگەن قۇجات بۇل. سورە نومەرى قولعا تيگەندە "ءۇھ" دەدىم. ەڭ اياعىندا، تەحنيكالىق توپ سومكەمە JPS بايلادى. ەگەر توتەنشە جاعداي بولعان جاعدايدا SOS كنوپكاسىن باسۋىڭ كەرەك. قۇتقارۋشىلار سپۋتنيك ارقىلى ىزدەپ كەلىپ، جاتقان جەرىڭنەن تاۋىپ الادى"، - دەيدى ول.
جەلاياقتىڭ ايتۋىنشا، بۇل جارىسقا ءتۇرلى ەلدەن بارلىعى 147 ادام قاتىسقان.
"ءتۇس اۋا قالادان تىسقارىدا ورناتقان لاگەرگە كەلدىك. قوڭىر شاتىر. كۇرەڭ قىزىل سەكسەۋىل. قارا پەش. سارقىلداپ قايناعان قارا شاينەك قارسى الدى ءبىزدى. 47 ەلدىڭ تۋى جەلبىرەپ تۇر. بەل ورتادا بۇركىتى ەركىن سامعاعان كوك تۋىمىز كوزگە ايىرىقشا تۇسەدى. "كوك تۋدىڭ جەلبىرەگەنى - جانىما قۋات بەرەدى"… تاڭەرتەڭ ەرتە تۇردىم. الاكەۋىمدە ارقاسىندا 10 كەلى جۇگى بار 147 "پسيح" سورە الاڭىڭدا تۇردىق. باسقا لايىق ءسوز تاپپادىم. 10، 9،8،7…1 وق اتىلدى. وق اتىلدى ەكەن دەپ وقشا اتىلاتىن بۇل 42 شاقىرىمدىق مارافون ەمەس. الدىمىزدا 250 شاقىرىم جول جاتىر. جول ەمەس، ءشول جاتىر. قىتايدىڭ حوۆاسىنداي اۋىر قوزعالدىق. تاۋ-تاۋ قىزىل قۇم. قاردان ومبىلاعانداي قۇم كەشىپ كەلەمىز. زۋىلداتىپ جۇگىرگىڭ كەلەدى-اق، اتتەڭ ارقاڭداعى جۇك ىرىق بەرمەيدى. بوكەن جەلىسپەن بۇلكىلدەتىپ كەلەمىز. ماقسات - امان-ەسەن فينيشكە جەتۋ. سەبەبى مۇنىڭ ءولىم جارىسى (سمەرتەلنىي زابەگ) دەگەن لاقاپ اتى دا بار. انا ءبىر جىلى گوبي مارشتا ءبىر مارافونشى قايتىس بولعان-تىن. كەشەگى كەلىسىمشارتقا قول قويدىرۋ دا بەكەر ەمەس… 40 شاقىرىم جۇگىرىپ، العاشقى توپپەن ءبىرىنشى ەتاپتى ءساتتى اياقتادىم. شارت بويىنشا العاشقى ءتورت كۇن بويى كۇن سايىن 40 شاقىرىمنان جۇگىرەسىڭ. بەسىنشى كۇنى 80 شاقىرىم. ۇيىمداستىرۋشىلار تەك سۋىق سۋ مەن ىستىق سۋ عانا بەرەدى. ءبىر شاتىردا 6 ادامبىز. 3 جاپون، 1 قازاق، 1 كارىس، 1 ورىس. ايتپاقشى تۋدىڭ اراسىندا رەسەي جالاۋى بولمادى. انتون ءوزى جۇمىس ىستەيتىن گازپرومنىڭ تۋىن كوتەرىپ جۇگىردى"، - دەدى ول.
جارىس كەزىندە اۋا رايى 57 گرادۋسقا دەيىن جەتكەن.
"ەكىنشى كۇنى كۇن ىستىق بولدى. ءتۇس اۋا 45 گرادۋسقا جەتەتىنىن حابارلادى. فينيشكە تۇسكە دەيىن جەتۋدى كوزدەدىم. سولاي دا بولدى. مارەگە 6-شى بولىپ كەلدىم. امان-ەسەن مارەگە جەتسەم دەگەن اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتىپ، ەندى ۇزدىك وندىققا كىرسەم دەگەن دامە پايدا بولدى. تۇستەن كەيىن جاعىمسىز جاڭالىق لاگەردى جايلاپ ۇلگەردى. گەرمانيالىق الەكس جارىس جولىنان شىققانى بەلگىلى بولدى. قان قۇرامىنان قانت كۇرت ازايىپ، جىعىلىپ قالعان. گليۋكوزا جەتىسپەيدى. دارىگەرلەر ارى قاراي جارىستى جالعاستىرۋعا رۇقسات بەرمەدى. ول جىلاپ، ەرتەڭىندە سۆاكوپمۋند قالاسىنا كەتتى… تاڭەرتەڭ تۇرسام، كوزىم بىلەۋدەي بولىپ ءىسىپ كەتىپتى. كەشە جارتى جولدا كوزىلدىرىك تاقپاي جۇگىرىپ ەدىم. ءۇشىنشى تاڭ. بۇگىن كۇن ىستىق بولاتىنىن حابارلادى. ءبىز بىلمەيمىز. ءۇش كۇن بولدى ينتەرنەتتى ۇمىتقالى. كۇندە 8:00-دە ستارت. بۇگىن سەگىزدىڭ وزىندە-اق 40 گرادۋسقا جەتكەنى بەلگىلى بولدى. سالدەن سوڭ 57 گرادۋسقا باردى. باستاعى مي قايناۋعا شاق قالدى. مۇنداي ىستىقتى بۇرىن-سوڭدى كورمەپپىن. يەن دالادا جالعىز ءوزىم جۇگىرىپ كەلەمىن. ليدەرلەر اجەپتاۋىر الدا كەتىپ قالدى. نەگىزگى باسەكە يسپانيالىق Beneito Vicente Juan، جاپونيالىق Matsuda Hiroyuki، رەسەيلىك انتون زىريانوۆ جانە ناميبيالىق Kalwenya Martin اراسىندا جۇرەتىنى العاشقى كۇنى-اق بەلگىلى بولعان. بۇلاردىڭ سوڭىنا تۇسەمىن دەپ جاپاندا جالعىز قالدىم. كەيىنگى توپتى كۇتەيىن دەسەم مىنا ىستىقتا "گريل" بولاتىن ءتۇرىم بار. كولەڭكە ىزدەيمىن عوي، سايا بولاتىن ءبىر تال شىبىق بولساشى. قۋ جازىق. ىستىق قۇم. ءبىر ورىندا كوبىرەك تۇرساڭ، اياعىڭدى ىستىق قاريدى. جاڭا توسەلگەن اسفالت ۇستىندە جۇگىرىپ كەلە جاتقاندايمىن. تەزىرەك جۇگىرۋ كەرەك. قايران، الماتىمنىڭ سالقىن سامالى-اي!.. ءقادىرىڭدى بىلسەمشى!.. ورتا جولداعى سۋ بەكەتىندە ءتورتىنشى كەلە جاتقان مارتين ەنتىگىپ وتىرعانىن كوردىم. بۇل ىستىقتان قۇتىلۋدىڭ ءبىر عانا جولى تەزىرەك جۇگىرىپ لاگەرگە جەتۋ ەكەن. مەنىڭ ورنىما ەشكىم جۇگىرىپ بەرمەيدى. ەكىنشى جولى دا بار: جارىس جولىنان شىعۋ. ياكي سىنۋ! بۇل مەنىڭ جولىم ەمەس. ءتورت ساعاتقا تولتىرماي مارەگە جەتكەندە الدىمداعى ءۇش قاسقىر جاڭا عانا كەلىپ، كولەڭكەدە بۇك ءتۇسىپ جاتىر ەكەن. ەنتىگەدى. ەرىكتىلەر سۋ بۇركىپ تۇر. پاح، شىركىن-اي! سۋدىڭ ءقادىرىن بىلسەك قوي!.. قارا سۋدىڭ مۇنشالىق ءتاتتى بولارىن بىلمەپپىن! ءتورت ساعاتتا مارەگە جەتكەن ءبىز نەتكەن باقىتتىمىز! قالعان 142 جازعان مىنا 57 گرادۋستا نە كۇيدە ەكەن دەسەڭىزشى! ءبىر بايقاعانىم، ىستىقتا اياقتىڭ تىرناعى شىدامايدى ەكەن. ءۇش تىرناعىم ءتۇسىپ قالدى… ارقاداعى سومكە ارقانى دا ابدەن قاجاعان. ءىسىپ كەتىپتى. تەرىسى دە سىدىرىلىپتى. ارقاسى كەتكەن ات سياقتى مىقشيدىم دا قالدىم. بالكىم ىستىق سوقتى، بۇگىن دۇرىس ۇيىقتاي المادىم. شاتىردا اۋا جوق. قاپىرىق. ونىڭ ۇستىنە التى جىگىتتەن اڭقىعان "جۇپار" ءيىس قولقانى قابادى. بۇل جارىستىڭ ءبىر شارتى: جۋىنۋعا جانە كيىم جۋۋعا بولمايدى. جۇگىرىپ كەلگەن سوڭ اق سور كيىمىڭدى جايىپ قوياسىڭ. تاڭەرتەڭ ۇيقالاپ ەكى سىلكىگەندە اق شاڭنىڭ استىندا قالاسىڭ. ءتۇن ورتاسىندا دالاعا شىقتىم. شاتىر الدىنا جاتتىم. ءبىر كەزدە ماعان بەيمالىم ءبىر ماقۇلىقتىڭ شاڭ ەتكەن دىبىسى شىقتى. سول-اق ەكەن تۇس-تۇستان ءۇن قوسسىن كەلىپ. شالقادان جاتا المايمىن. ارقام اۋىرادى. ەتبەتىمنەن جاتتىم. تاڭەرتەڭ جانىمدا جاتقان Kakuta Kyahei مەن تۇندە قورىلداپ، سىزگە ۇيقى بەرمەدىم، كەشىرىڭىزشى دەپ ءيىلىپ تۇر…" - دەپ جازعان ول.
جەلاياقتىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي اپتاپقا شىداماعان 20-داي مارافونشى جارىستى ەرتە توقتاتقان.
"كەشەگى 57 گرادۋس ىستىققا شىداماعان 20-داي مارافونشى جارىستى ەرتە توقتاتقانى بەلگىلى بولدى. ورتا جولعا ءبىر تابان جاقىن قالعان بىزگە بۇل ءمورالدى تۇرعىدا اۋىر ءتيدى. ءتورتىنشى كۇنى ىستىقتىڭ بەتى قايتىپتى. 40-45 گرادۋس. بۇل ءبىز ءۇشىن قوڭىر سالقىنعا اينالعانداي. العاشقى كۇندەرى ارا-كىدىك قۇيىرىق تىستەسە جۇگىرگەن كولۋمبيالىق Pardo Federico بۇگىن جوق. كەشەگى ىستىق ونىڭ دا تۇبىنە جەتكەن سىڭايلى. جوتا-جوتا بولىپ ۇيىلگەن قۇم. ارا-تۇرا الدىمنان جورعالاپ كەسىرتكە، جىبىرلاپ قارا قۇرت كەسىپ وتەدى. باسقا تىرشىلىك يەسى جوق. مەڭىرەۋ دالا. توبىقتان قۇم كەشىپ كەلەمىز. ءدال مۇنداي كورىنىستى سارىارقادان قىستا كورۋشى ەدىك. تەك قىزىل قۇم ەمەس، اپپاق قار بولۋشى ەدى. بۇگىن تاعى ۇيقىسىز ءتۇن بولدى. ەرتە تۇردىم. شەشۋشى ءسات. 80 شاقىرىم جۇگىرەمىز. ءتورت كۇن جۇگىردىك. 160 شاقىرىم ارتتا قالدى. ماڭىزدى شاقتا ۇيىقتاي الماعانىم وكىنىشتى بولىپ تۇر. ونىڭ ۇستىنە سول جاق شاپتىڭ بەزى شوشىنىپتى. ا، باسە ۇلكەن بارماقتىڭ تىرناعى BMB-نىڭ كاپوتى سياقتى تۇبىنەن اشىلىپتى. جىعىلعانعا - جۇدىرىق دەگەن وسى. مىنا تۇرىممەن بۇگىن 80 شاقىرىم قالاي جۇگىرەمىن؟ ۋداي اشىپ تۇرعان ارقا اناۋ. ءبىر داتكە قۋات قىلارىم: سومكەم 1،5 كەلىگە جەڭىلدەگەن. ازايعانى - 4 كۇننىڭ تاماعى. 3 ناسكيدى تاستاۋعا تۋرا كەلدى. ءبىرىنشى، كوتەرىپ جۇگىرۋگە ول دا سالماق، ەكىنشى جۋىلماعان، قوقيىپ قاتىپ جاتىر. 10 شاقىرىم اياعىمدى سىلتىپ ارەڭ جۇگىردىم. بارماقتىڭ بوساعان تىرناعى باتىپ ابدەن مازامدى الدى. توقتاي قالىپ، كروسسوۆكيىمدى شەشتىم دە "كاپوتتى" تۇبىنەن قايىرعان كۇيى جۇلىپ لاقتىردىم. وي، راحاتىن-اي!.. بۇگىن ستارت باستالعالى ورگە جۇگىرىپ كەلەمىز. الدىمىزدان تاۋ شىقتى. نورۆەگيالىق سايموننىڭ سوڭىنان جۇگىرىپ كەلە جاتقانمىن، ءبىر ۋاقىتتى "تۋ قايدا؟" دەپ ەكى قولىن جايىپ قاراپ تۇر. اداسىپ كەتىپتىك. ساندالىپ ال بەلگىنى ىزدەمەيمىز بە. قايتا ارتقا جۇگىردىك. 2 شاقىرىم تۋرا، كەرى 2 شاقىرىم (4 شاقىرىم) ارتىق جۇگىردىك. شاقتاپ الىپ شىققان سۋىم دا ءبىتتى. قاتالاپ سۋ بەكەتىنە ارەڭ جەتكەندە ءبىزدى 300 گرامم كوكا-كولا كۇتىپ تۇر ەكەن. ءزامزام سۋى مۇنداي بولماس! بۇگىن ءشول عانا ەمەس، تاۋعا ورمەلەپ، جارتاستان سىرعىپ جۇگىردىك. 50-شاقىرىمعا كەلگەندە تىنىسىم اشىلدى. بايگە ەندى باستالعانداي تىڭ جۇگىردىم. الدىمدا الگى ءتورت ليدەر. ءبىر كەزدە ەكى جاعى نۋ ورمان ورتەنىپ جاتقان سايعا تۇسكەندەي كۇي كەشتىم. ەكى قاپتالدان ىستىق جالىن سوعادى. تۇنشىعىپ بارامىن. اۋا جەتپەيدى. ءبىر جۇتىم اۋاعا زارمىن. ءدال وسى كەزدە Ruslan Erbota-نىڭ "الاتاۋ بوكتەرىندە ءتوسىن سالقىن سامالعا توسەپ، سالقىن سىرا ءىشىپ، قارنىن دىرت-دىرت قاسىپ، تاپشاندا جاتقانىن" ەلەستەتكەندە بۇل ءومىردىڭ سونشالىق ادىلەتسىز ەكەنىنە تاعى ءبىر مارتە كوزىم جەتتى. ءتىپتى بۇل ماعان قاجەت پە، مۇنداي ازاپقا مەنى كىم سالدى دەگەن وي دا كەلدى. ارينە بۇعان جاۋابىم دايىن-تىن. ءيا، بۇل ماعان كەرەك. اركىم ءوز ءومىرىنىڭ قوجاسى. نەگە وزىنە تاجىريبە جاساماسقا. مەنى ەشكىم ازاپتاعان جوق. "بۇل - مەنىڭ تاڭداعان جولىم" دەپ ءوزىمدى قايراۋعا كوشتىم. ىستىق سايدان كوتەرىلىپ قىرعا شىققاندا ماڭدايدان سالقىن سامال سوقپاي ما. 70-شاقىرىمدا ءتورتىنشى كەلە جاتقان انتوندى قۋىپ جەتتىم. ابدەن بولدىرىپتى. اياعى قويۋلاعان. ونى دا قامشىلاپ، قالعان 10 شاقىرىمدى بىرگە جۇگىردىك. كۇن ۇياسىنا باتا ءبىز دە مارەگە جەتتىك. بۇگىن 10 ساعات جۇگىرىپپىن. اۋىر كۇندەر، قيىن ساتتەر ارتتا قالدى. 240 شاقىرىمدى ەڭسەردىك! دەنە قىزۋىم كوتەرىلىپ، 20 مينۋت شاتىردا جاتتىم. اپ-ساتتە ءبارى دە عايىپ بولىپ، تىڭايىپ، جادىراپ شىعا كەلدىم. ادامدار تاڭ اتقانشا اھىلاپ، ۇھىلەپ كەلىپ جاتتى. ءبىر شاتىردى التى كۇن مەكەن قىلعان ۇيالاس كورەيالىق Ryu Sangwoo تاڭەرتەڭ 8:00-دە كەلدى. 24 ساعات جۇگىرگەن. "سەندەر قانداي باقىتتىسىڭدار، كەشە كەشكە كەلىپ، تاماق ءىشىپ ۇيىقتادىڭدار عوي" دەيدى كوزى جاساۋراپ… ەڭ سوڭعى بولىپ سينگاپۋرلىق مارافونشى 24 ساعات 35 مينۋتتا جەتتى. ءبارىمىز قول سوعىپ، قوشامەتتەپ قارسى الدىق. ءبىزدى كەزەك-كەزەك قۇشاقتاپ، جىلاپ ءجۇر اعىل-تەگىل… بۇگىن دەمالىس. تاعى ءبىر تىرناق قوپارىلىپتى.
جەتىنشى كۇن. 10 شاقىرىمدىق سوڭعى جارىس. العاشقى بولىپ اسىقپاي جۇگىرەتىندەر كەتتى. ودان كەيىن ورتا جىلدامدىق ۇستايتىندار. سوڭىندا ءبىزدى جىبەردى. ءبارىمىز شامامەن ءبىر ۋاقىتتا مارەگە جەتتىك! فينيش! ءبىرىنشى بولىپ ءبىزدى الەكس قارسى الدى. بەتىمىزدەن ءسۇيىپ، جىلاپ ءجۇر…
P.S. مۇنى فيزيكالىق قانا ەمەس، پسيحولوگيالىق دايىندىقسىز قايتالاۋعا بولمايدى!" - دەپ تۇيىندەدى ول.
