Qyrǵyz-tájik arasynda qaıtalanyp turǵan shekaralyq janjaldar bir ǵana eki el arasyndaǵy sheshilmegen shekara daýy ǵana emes, belgili taraptardyń geosaıası múddelerine qoldanylyp jatyr degen kózqaras kópten beri aıtylyp keldi. Bul sózdiń ushy bir sheti Aýǵanstandy, endi bir sheti Reseıdi qamtyp jatqan alyp aımaqtaǵy derjavalar múddesine de tıeri sózssiz. Batkende keshe bolǵan qaqtyǵystan keıin Ujymdyq Qaýipsizdik Shart Uıymy (UQSHU) málimdeme jasap, taraptardy oq atysýdy toqtatýǵa shaqyrdy. Uıymnyń bas hatshysy bolyp otyrǵan Stanıslav Zas eki eldiń qaýipsizdik keńes hatshylaryna qońyraý shalyp, máseleni talqylady. Biraq, bul áreket máseleni sheshýge jetkilikti qadam emes-ti.
Shyn mánisinde, qaqtyǵys bolyp otyrǵan eki el de UQSHU múshesi. Osyndaı kezde qaýipsizdik uıym barlyq músheleriniń qatysýymen shuǵyl keńes ótkizýine de bolar edi. Keıbir qyrǵyzstandyq saıasatkerler atalmysh uıym kóbine Tájikstanǵa jan basqysy keledi dep sanaıdy. Aıtalyq, Qyrǵyzstan qaýipsizdik keńesiniń burynǵy hatshysy Alık Orazov UQSHU Tájikstan prezıdenti Rahmonıǵa janbasyp otyr degen pikirin aıtqan. «Olar Razhmonǵa bolysady, sondyqtan da syrttaı baqylap turady, al Rahmon budan paıdalanyp jatyr»,– deıdi aqparat quraldaryna bergen pikirinde. Ol jáne: «Bul saıasat. Áskerı kúshtermen saıası oıyn bolyp jatyr. Bes myń jyldan beri bolyp jatqan prınsıp, «bólip al da bıleı ber» degen. Aldymen urystyrady, sosyn kelip ózderiniń erejesin ornatady», – degen.
Onyń sózin rastaǵandaı kóp ótpeı Reseı taraby ara aǵaındyq etýge daıynbyz degendeı málimdeme jasady. Reseı Fedrasıalyq keńesiniń Halyqaralyq ister jónindegi komıtetiniń jetekshisi Vladımır Jabarov Bishkek pen Dýshanbe usynys etse, ara aǵaıyn bolýǵa daıynbyz degendeı sóz aıtty.
Degenmen, reseılik saıasatkerler másele Reseıdiń ara aǵaıyndyǵymen sheshiletin deńgeıge jete qoımaıdy, tipti buǵan UQSHU-nyń tartylýy da kerek emes degen kózqarasta. Árıne, eki el qaqtyǵysty asqyndyrmaı toqtatyp aldy, bul jaǵynda tipti eki eldiń dıalogqa kelý tájirıbesi bar deýge bolady. Degenmen, tutanǵan bilte sóngen joq, Orta Azıadaǵy osy sekildi máseleler derjavalardyń aralasýyna suranyp tur. Bul uzaq merzimdik óńirlik qaýipsizdikke jáne aımaqtaǵy elderdiń tutastyǵy men egemendigine saıatyn másele bolmaq.
The Qazaq Times
