Bul týraly «Elmedia» YouTube-arnasy derekkózderge silteme jasap habarlaıdy.
Arnanyń aqparaty boıynsha, Nazarbaev áýletiniń músheleri kezekten tys prezıdent saılaýyna daıyndalyp jatyr. Biraq, zańdy emes, basqa joldaryn qarastyryp otyr.
Saılaýdy qoldanýdyń ádisteri:
- saılaýdy zańsyz dep málimdeý;
- halyqty «ótirik oppazısıa» uranymen kóshege shyǵaryp, Toqaevtyń otstavkasyn talap etip, Qańtar oqıǵasyn qaıtalaý;
Odan bólek ekinshi joly bar:
- Nazarbaev áýletimen baılanysy bar degen kúdigi joq prezıdenttike úmitkerdi shyǵarý;
- Qarajat bólip, muqtaj halyqtyń qoldaýyna ıe bolý;
- Joıqyn antı-toqaevtik kompanıa uıymdastyrý;
- Ótken saılaýdaǵy Qosanov sekildi daýys jınap, ýkraındik maıdan nemese arabtyq kóktem sıaqty tóńkeris uıymdastyrý;
Saıasat qandaı jolmen júrse de, basty mindet Toqaevty bılikten qulatý bolyp qala beredi.
Arna derekkóziniń aqparatyna sánsek, Nazarbaev áýleti Qazaqstan men shetelde Toqaevqa qarsy josparlardy qarjylandyra bastady. Bastapqyda 100 mıllıon AQSH dollary ıdelogıalyq jumystar úshin berildi. Keıin taǵy 100 mıllıon dollar tájirıbelik jumystarǵa bólinedi.
Merzimnen tys prezıdent saılaýy oppazısıanyń daıyndyǵyna jol bermeý úshin ǵana emes, Toqaevtyń Nazarbaev kóziniń tirisinde qaıtadan prezıdent bolyp saılanýy úshin jasaldy. Burynǵy prezıdenttiń ólimi ishki saıasattyń ózgerýine ákelýi múmkin. Óıtkeni, densaýlyǵy nasharlaǵan Elbasynyń adamdary ambısıa men kek alýshylyqqa toly Nazarbaev klany men burynǵy izbasarlaryn toqtata almaıdy. Olardyń arasynda Májilistiń eks-spıkeri Nurlan Nyǵmatýlın de bar.
Kún ótken saıyn Nursultan Nazarbaevtyń densaýlyǵy ǵana emes, bedeli de azaıyp barady.
Eks-Elbasynyń áýleti men isbasarlaryn zańdy qýdalaýdan qorǵaı alady degen oı Qaırat Satybaldy men Qaırat Boranbaevtyń qamaýǵa alynýy men onyń inisi Bolat Nazarbaevtyń ústinen qylmystyq is qozǵalysymen buzyldy.
Nazarbaev áýleti: «Eki Qaıratty qorǵaı almasa, ol óziniń paıdasy úshin basqa da týystaryn tutqyndaýǵa bermeıdi degen kepildik bar ma?» degen oıǵa keldi.
Nazarbaev maıdan shebine barmaıdy
Qandy qańtardan keıin úlken daǵdarysqa túsip, bıznesiniń edáýir bóliginen aırylǵan Nazarbaev áýleti joǵaltyp alǵan bedelin qaıtarmaq. Buny bılik úshin emes, ózderin saqtap qalý úshin jasaıdy. Biraq, Qaýipsizdik Keńesiniń eks-tórǵasy Nazarbaevtyń eshkimmen «soǵysýǵa» nıeti joq. Óziniń jaqyndary men qazirgi prezıdenttiń arasyndaǵy ósip kele jatqan qaqtyǵys el úshin búkil eldiń ydyraýyna ákelý múmkin ekenin túsinedi.
Kebir tujyrymdamalar boıynsha, Toqaevqa aldaǵy ýaqytta ótetin kezekten tys prezıdent saılaýyn ótkizýdi usynǵan Nazarbaevtyń ózi bolatyn. Ol kelesi qystan tiri shyǵa almaıtynyn sezedi. Al Nazarbaevsyz klan prezıdentke tike shabýyldaıdy. Ázirge búkil «qozǵalys» sahnanyń syrtynda júrip jatyr.
Qańtarda jeńilgen «áýlettiń» jospary
Kezekten tys prezıdent saılaýy kekshil kúshterdi oıatty. Prezıdent saılaýy aldynda reseılik saıası tehnologtar men úlken BAQ qojaıyndary arqyly Qazaqstan qoǵamynda antı-toqaevtik kóńil-kúıdi oıatýǵa tapsyrys túskeni týraly aqparat paıda boldy. Aqparat boıynsha, bul tapsyrysty eks-prezıdenttiń áýleti berdi.
Joǵaryda jazylǵan mindetterdi oryndaý úshin klan 100 mıllıon AQSH dollaryn jumsady.
Reseılik saıası tehnologtarǵa – 10 mln dollar; blogerlerge 10 mln dollarǵa jýyq; al 15 mln dollar Qazaqstanda ózine janqıar «kamıkadze» áskeri bar Fransıada turyp jatqan kisige jiberiledi.
Demek, kek alý úshin dál osyndaı kúıdegi bar kóshbasshy kerek. Biraq, qazir eks-prezıdent áýletinen úmitkerdiń saılaýǵa qatysýy ekitalaı, sebebi aqymaqtyń ózi de olaı jasaýdyń qate ekenin biledi. Sondyqtan, «áýlet» pen eski Qazaqstan elıtasy «bóten qoldy qoldanady». Mysaly, Muhtar Ábilázov.
Arnanyń boljaýy boıynsha, Ábilázov aldaǵy birneshe aıda qazirgi men burynǵy prezıdentke qarsy syndy kúsheıte bastaıdy.
Áýlettiń qateligi
Qańtar oqıǵasyna deıin Nazarbaev áýleti jáne onymen baılanasy bar sheneýnikter men bıznesmender Toqaevtyń memleket basshysy ornynda otyra alatyna kúmáni joǵary boldy. Olar Qasym-Jomart Kemelulyn laýazym úshin kúrespeıdi dep oılady. Nazarbaev qońyraý shalysymen otstavkaǵa ketip, basqa bireýge prezıdent laýazymyn beretine senimdi boldy. Qazir bári ózgerdi… Toqaevtyń Aqordadan ketetin oıy joq.
Kek alýshylar bılik úshin emes, ózderin saqtap alý úshin kúresedi. Kóbisi joǵary laýazymy men aktıvterinen, al keıbiri bostandyqtan aıryldy. Ázirge basqasyn aıtpaǵannyń ózinde ómir boıy jymqyrǵan qarajattan aıyrylý múmkindigi óte joǵary. Memleket sóz júzinde «kapıtaldy qaıtarý» kompanıasyn júrgizýde. Eger sóz emes, iske kirisetin bolsa, ofshorlyq operasıalarǵa qatysqan keıbir Qazaqstan azamattary tergeý nysanyna aınalady. Olardyń ishinde eks-prezıdenttiń jıen nemeresi Nuráli Álıev pen óziniń beıresmı jubaıy Ásel Qurmanbaeva, «QazMunaıGazdyń» burynǵy basshysy Saýat Myńbaev, eks-mınıstr Beıbit Atamqulov ta bar. Tıisti organdarda «Shetelge shyǵarǵan qarajat úshin salyq tólendi me? Bul aqsha qandaı operasıalardan alyndy?» degen suraqtar týyndaýy múmkin.
Toqaev erki men namysyn «taptaǵan» qatygez sheneýnikter qatary kóbeıip kele jatyr. Sol tótenshe jaǵdaı kezinde «kormýshkadan» ajyratylǵan Nurlan Nyǵmatýlın men Asqar Mámın. Logıkaǵa súıinsek, osy adamdar kek alýdy josparlap otyr. Al prezıdent saılaýy dál osy jospardy oryndaýǵa eń qolaıly ýaqyt.
Olıgarhtar dıversıasy
Eski Qazaqstan elıtasyna Nazarbaevtyń kómegimen baıyǵan bıznesmender qosylý múmkin. Mysaly, Aleksandr Klebanov pen Vladımır Kım Nursultan Nazarbaevtyń qol astynan shyǵa bastady. Olarǵa Toqaevtyń «kryshasyna» ótýge usynys tústi. Biraq, moınyna jańa «kisen taǵýǵa» eshkim asyqpaıdy.
Forbes jýrnalynyń rezıdentteri ózderi maıdan shebine attanbaı, taktıkalyq soǵysty bılik dálizderinde qoldanyp otyr. Mysaly, osy jazady qant jetispeýshigi men onyń «aspandaǵan» baǵasy qoldan jasaldy degen aqparat bar. Bul baqylaýshy memlekettik organdardyń sanaly túrde prosesti tejeý men bıznestiń «tátti taýardy» balama baǵamen qamtamasyz etýden bas tartýyna baılanysty.
Ekonomıka men ónerkásipti ótken bılik tusynda baıyǵan olıgarhtar basyp aldy. Qant sekildi problemalar kez-kelgen azyq-túlik, benzın, dári-dármekter, komýnaldy qyzmetter jáne t.b. týyndaýy múmkin. Bástikte júz mıllıondaǵan dollar aqsha turǵanda adamdar bul qarajat legin saqtap qalý úshin bárin isteıdi. Sondyqtan Toqaevtyń «ekonomıkanyń demonopolızasıalaý, ashyq básekelestik, ekonomıka kórsetkishteriniń ádiletti túrde bólinýi» týraly buıryqtary oryndalmaı qala beredi.
Saılaý
Ázirge burynǵy prezıdent tiri kezde, ol qurǵan saıası júıe barda, saıası qyzmetke ózi taǵaıyndaǵan adamdar bar kezde Toqaevqa qaıtadan saılaný ońaı. Eki prezıdenttiń arasynda kelisim boıynsha Senat basshysynan bastap, Ortalyq saılaý komısıasynyń múshelerine deıin, eshkim kedergi bolmaıdy.
Elbasy saǵaty jaqyndady… Nazarbaev 82 jasta. Ol qashanǵa deıin bul dúnıede júredi… Belgisiz…
