Gazetimizdiń ótken sanynda da habar aıtyp edik: Aqmola gýbernasynda 15 avgýstan qaldyrmaı gýbernalyq revkom taratylyp, bolystyq, oıazdyq hám gýbernalyq ıspolkomdar qurylmaq boldy. Ekinshi túrli aıtqanda, gýbernamyzdyń barlyq isi joǵarydan belgilenip, ýaqytsha otyrǵan adamdardyń qolynan alynyp, eldiń ózi biletin, ózi senetin, ózi saılaǵan adamdardyń qolyna tapsyrylmaq.
Teginde uǵý kerek: sovettiń negizgi zańy boıynsha, jalpy Rossıa respýblıkasynyń hám respýblıkadaǵy árbir aýdannyń top ıesi, anyq qojasy revkomdar emes, ıspolkomdar, revkom - tóńkeris komıteti degen sóz. Onyń maǵynasy – ár jer tóńkeris bolyp, jaýdan jańa alynsa, ıakı sol jerde aıaq astynan bir kúshti kóterilis shyǵyp qalsa, mine osy sıaqty isterdiń artynan tóńkeris komıteti, ıaǵnı revkom qurylmaq. Mundaıda ýaqyt ta, is te tyǵyz bolǵandyǵynan revkom múshelerin el saılamaıdy, joǵarǵy ókimet belgilep qoıady. Bir jerde tóńkeris ıakı kóterilisten keıin bolatyn júgensizdikterdi jónge salý úshin joǵarǵy aıtylǵan túrde qurylatyn revkom, árıne, naǵyz qolaıly mekeme. Biraq revkom músheleri joǵarydan, kóbinese, shet jer adamdarynan belgilenetin bolǵandyqtan, músheler jergilikti turmyspen jaqsy tanys bolmaı, keı ýaqyt jergilikti elge jaǵdaısyz ister istep tastaýy múmkin. Jáne adamnyń bári áýlıe emes, keı músheler tóńkeris komıtetinde otyrǵan soń tóńkeris jolymen elge kúshti tórelik, orynsyz ákimdik kórsetip jiberýleri de yqtımal.
Al endi ıspolkom qandaı mekeme, buǵan múshelerdi kim saılaıdy? Jaýaby mynaý: ıspolkom joǵarydan jasyryp beretin mekeme emes, eldiń ózi quratyn mekeme, hám onyń múshelerin el jıylys qylyp ózi saılamaq. Jaqyn bolsyn, jat bolsyn el ózi biletin, ózi senetin adamdardan saılamaq. Joǵaryda ıspolkom eldiń túp ıesi degenimizdiń mánisi osy.
Bıyl Aqmola gýbernasy Qazaqstan respýblıkasyna kóshken soń, túrli tolqyndy sebeptermen bizdiń gýbernamyzda revkom da qurylyp edi. Bolystyq, oıazdyq hám gýbernalyq. Bul kúnde gýbernamyzda revkomdar qurylýǵa sebepshi bolǵan jaǵdaılar jaılandy. Tolqyndar basyldy. Sondyqtan ýaqytsha qoja revkomdar taratylyp, túpkilikti ıspolkomdar saılanaıyn dep otyr.
Aqmola gýbernasynyń qazaǵy! Ózińe qolaıly, jaǵdaıly mekeme kerek bolatyn bolsa, erte kúnnen daıarlanyp, kúnińe, sharýańa paıda keltirer degen azamattaryńdy kirgizip, myna ıspolkomdaryńdy saılap al. İs basynda júrgender árbir áý degenderin istep, óz adamdaryn saılap qoıady, bizge tizgin bermeıdi dep qaradaı qajýǵa oryn joq. Rossıa respýblıkasynda barlyq isti júrgizip otyrǵan komýnıs (bólshevık) partıasy bıyl jazǵyturym bolyp ótken 10-jıylysynda budan bylaı is basyna komýnıs partıasynda bolmaǵan adamdar da kirýi múmkin, múmkin emes, kirsin; bolmasa ıaǵnı partıada bolmaǵan elge senimdi adamdar is basyna otyrmasa, memleket isin jaqsy alyp bararǵa bolmaıdy dep qaýly shyǵaryp otyr. Mine, osy sóz – sóz. Jergilikti joldastardyń bul sózdi ańdap oqyp, endi bılikke salýlary múmkin emes, sondyqtan ıeńdi tap, ıe tapqanda, kim bolsa o bolsyn, paıdalysyn, adalyn tap.
Burynǵy aýrýlary azdaı-aq sońǵy bir-eki jyl ishińde bizdiń el taǵy bir aýrý jamap aldy. Pysyqsha bir adam bir jınalysta delegat bolyp saılanady. Jınalysta bolyp, saılaǵan eldiń jaı-kúıin aıtyp elge paıdaly is eteıin degen oımen emes, jumysqa aıdamasyn, laý tartqyzbasyn degen syqyldy usaq oılarmen. Osyndaı pysyqshalardyń elge keltirgen zıany az emes. Saılanyp turyp barmaı qalyp, talaı jıylysta qazaq delegatynyń sany az bolyp, qazaq osy talaı utylyp júr.
El seni adam dep saılaǵan soń erinbeı jıylysqa baryp, elge paıdaly adamdardy saılap, jaǵdaıly mekeme quryp ber. Pálen-túgender «tóre» bolyp alyp, qıyndap barady dep zarlaısyńdar. Qur kóz jasymen ne bitken? Alma ózi aýyzǵa qashan túsken? Túgenderdiń tóre bolmaýy, el, ózińniń kolyńda. El, daıarlan. Túpkilikti ıspolkomdaryńdy saılap al.
Maǵjan JUMABAEV,
«Saılaý» maqalasynan
Derekkóz: Maǵjan Jumabaev. Shyǵarmalary (ádebı basylym). 2 tom, - Almaty, 2013
Alash.kz ulttyq portaly
