ءتىرى بولسام، قازاققا قىزمەت ەتپەي قويمايمىن!

ءاليحان بوكەيحان

تارازدىڭ دەنساۋلىعى مەملەكەت قارجىسىن جەۋدەن بايگە بەرمەي تۇر

01 اقپان 2024 157
كۇنى كەشە تاراز قالالىق 1 كوپبەيىندى اۋرۋحاناسى باس دارىگەرىنىڭ ورىنباسارى سۆەتا شاۋشەنوۆا مەن باس ەسەپشى ايدانا دوستايەۆا 700 ميلليون تەڭگەدەن استام بيۋدجەت قاراجاتىن جىمقىردى دەگەن كۇدىكپەن قاماۋعا الىنعان.

سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس اگەنتتىگىنىڭ رەسمي وكىلى ارمان تىلەۋكەنوۆ «كەلتىرىلگەن شىعىن 758 ميلليون تەڭگەدەن اسادى. سوت سانكسياسىمەن كۇدىكتىلەر – اۋرۋحانا باس دارىگەرىنىڭ ورىنباسارى جانە بۇرىنعى باس ەسەپشى قاماۋعا الىندى. تەرگەۋ جالعاسىپ جاتىر»، – دەدى.

انتيكور اۋرۋحانا باس دارىگەرىنىڭ ورىنباسارى مەن ەسەپشىسىن قالاي قولعا تۇسىرگەنى تۋرالى تاپتىشتەپ تۇسىندىرمەسە دە، شاعىن ۆيدەو ءتۇسىرىپتى. ول ۆيدەودان ولاردىڭ قوس قاباتتى ءزاۋلىم ۇيلەرىن، قىمبات كولىكتەرىن، بۋما-بۋما اقشالاردى كورۋگە بولادى. دەرەككوزگە سەنسەك، ەكەۋى قالالىق اۋرۋحانا بيۋدجەتىنەن ەكى جىل بويى اقشا جىمقىرىپ كەلگەن. «دانىككەننەن قۇنىققان جامان» دەيمىز بە، ءتىپتى قولدان جالعان سوت شەشىمىن جاساپ، ول ارقىلى اۋرۋحانانىڭ 758 ميلليون تەڭگەسىن ءوز شوتتارىنا ءتۇسىرىپ الىپتى.

ارينە، «700 ميلليون تەڭگەدەن استام قاراجاتتى دارىگەردىڭ ورىنباسارى مەن ەسەپشى 2 جىل بويى قولدى ەتىپ جۇرگەنىن اۋرۋحانا باسشىسى، قۇزىرلى ورىندار قالاي بىلمەگەن؟» دەگەن زاڭدى ساۋال تۋىندايدى. اۋرۋحانانىڭ ءوز ىشىندەگى تەكسەرىستەر، جالپى، وبلىستاعى مەديسينالىق مەكەمەلەردەگى تەكسەرىستەردىڭ بىردە-بىرەۋى بۇل ەكەۋىنىڭ قورامساققا قول سالىپ، قول سالعاندا دا مول سالىپ كەلگەنىن كورمەي-بىلمەي كەلگەن بە؟ الدە، كورسە دە كوز جۇمىپ، ابدەن سەمىرگەنشە «باعىپ-قاعىپ» وتىرعان با؟ الدە، بۇل قىلمىستاردى جاسىرىپ-جاباتىن، ايەلدەردىڭ قولىمەن وت كوسەپ وتىرعان تاساداعى بىرەۋ بار ما؟ بۇل سۇراقتاردىڭ جاۋابى تەرگەۋ كەزىندە انىقتالا جاتار. ءبىراق ءبىر انىعى اتالعان اۋرۋحاناعا سوڭعى ءۇش جىلدا 23 ميلليارد تەڭگەدەن استام قارجى بولىنگەن ەكەن.

اتاپ ايتقاندا، 2021 جىلى (كوروناۆيرۋس ينفەكسياسى كەزىندە) 9،1 ملرد، 2022 جىلى 6،7 ملرد، 2023 جىلى 7،6 ملرد تەڭگە قاراجات بولىنگەن.

تارازداعى وسى 1 اۋرۋحاناعا قارجى مولىنان بولىنسە دە ماتەريالدىق-الەۋمەتتىك جاعدايى جۇپىنى جاعدايدا قالا بەرگەن. اشىق دەرەككوزگە سۇيەنسەك، اۋرۋحانانىڭ 1،5 ملرد تەڭگە كولەمىندە كرەديتورلىق قارىزى بار. اۋرۋحانانىڭ دارىگەرلەرى، مەدبيكەلەرى، جالپى، ناۋقاستاردى ەمدەيتىن مەديسينالىق قۇرامى سىياقى دەگەندى ەستىگەندەرى بولماسا، الىپ كورمەگەن. ەسەسىنە، باس دارىگەردىڭ ورىنباسارى مەن باس ەسەپشى قولعا تۇسكەننەن سوڭ، اۋرۋحانانىڭ اكىمشىلىك بولىمىندەگى جۇمىسشىلار، شامامەن 40 ادام جىلىنا جەتى رەت سىياقى العان. ولاردىڭ باسىم بولىگى باسشىلىق قۇرامنىڭ تۋىستارى دەگەن اقپارات تارادى.

بىرەر جىل بۇرىن بۇل اۋرۋحانانىڭ باس دارىگەرى نۇرلان ابىلدايەۆ ەسىمدى ازامات بولعان. ونى جامبىلدىقتار بىلىكتى بالالار دارىگەرى ءارى قايرات قوجامجاروۆتىڭ (ق ر باس پروكۋرورى، ق ر مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگىنىڭ ءتوراعاسى) كۇيەۋ بالاسى رەتىندە بىلەدى. ابىلدايەۆ اۋرۋحانادان 2 جىلداي بۇرىن ۋاقىتشا ەڭبەككە جارامسىز بولىپ، ۇزاق ۋاقىت دەمالىسقا كەتكەن. بىلتىر باسقا قىزمەتكە اۋىستى.

ەندى «اۋرۋحانانىڭ 700 ميلليوننان استام قارجىسى قالاي قولدى بولعان» دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ كورسەك. انتيكور كەزەكتى تەكسەرىسى كەزىندە اۋرۋحانانىڭ ءبىر جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىكتىڭ شوتىنا 700 ملن تەڭگەنى ەكى ترانش ارقىلى اۋدارعانىن انىقتايدى. الگى قۇجات بويىنشا، بۇل ج ش س اۋرۋحانامەن سوتتاسىپ، سوتتى جەڭگەن. سوندىقتان سوت شەشىمىن ورىنداۋ ءۇشىن اۋرۋحانا اتالعان جشس-نىڭ شوتىنا 700 ملن تەڭگە اۋدارعان. بۇل اقشا اۋدارىمى جاسالعان ۋاقىتتا اۋرۋحانانى قوجامجاروۆتىڭ كۇيەۋ بالاسى نۇرلان ابىلدايەۆ باسقارىپ تۇرعان.

ءبىر قاراعاندا، اۋرۋحانا زاڭ تالاپتارىن، سوتتىڭ ايتقانىن بۇلجىتپاي ورىنداعانداي بولادى. ءبىراق بۇل جەردە ءبىر شيكىلىكتىڭ بارىن انتيكورلىقتار بەس ساۋساقتاي بىلگەن. سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس اگەنتتىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى الگى سوت شەشىمىن الىپ، وبلىستىق سوتقا رەسمي سۇراۋحات جولدايدى. انىقتالعانداي، اۋرۋحانا مەن الگى ج ش س اراسىندا ەشقانداي دا داۋ-داماي بولماعان، ەشبىر سوت ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى ءىستى قاراپ، ج ش س پايداسىنا 700 ملن تەڭگە ءوندىرۋ تۋرالى شەشىم شىعارماعان ەكەن. ياعني اۋرۋحانا سوت شەشىمىن قولدان جاساپ، وعان وتىرىك ءنومىر مەن ءمور باسىپ، اقشانى ج ش س شوتىنا اۋدارىپ العان. وسى ۋاقىتقا دەيىن انتيكوردان باسقا، تەكسەرۋ جۇرگىزگەن تاراپتىڭ ءبارى سوت شەشىمىنىڭ جالعان ەكەنىنەن كۇدىكتەنبەگەن كورىنەدى.

ارينە، ەگجەي-تەگجەيلى تەرگەۋ كەزىندە انىقتالا جاتار. ۇلكەن اقشا جۇرگەن جەردە ۇلكەن قىلمىستار قاتار جۇرەدى دەمەي مە؟ سوندىقتان قالالىق اۋرۋحانادان قولدى بولعان قىرۋار قارجىنى باس دارىگەردىڭ ورىنباسارى مەن ەسەپشىسى ەكەۋى عانا قولدى قىلدى دەگەنگە كۇماندانۋشىلار كوپ. ايتەۋىر، بۇل ىستە دە «ايران ىشكەن قۇتىلىپ، شەلەك جالاعان تۇتىلىپ» جۇرمەسە بولعانى...

نۇربولات الديبەك، جاس الاش
بۇل ماقالا تۋرالى نە ويلايسىز؟