ءتىرى بولسام، قازاققا قىزمەت ەتپەي قويمايمىن!

ءاليحان بوكەيحان

قازاقستاننىڭ مۇناي قورى 44 جىلعا جەتۋى مۇمكىن - ساراپشى

12 ءساۋىر 2024 549

ساراپشىلاردىڭ پايىمداۋىنشا، قازاقستانداعى مۇنايدىڭ قازىرگى قورى 4،4 ميلليارد توننا كولەمىندە. 

ەكونوميكالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتى 30 جىل بويى قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ ءوسىمى مۇناي ءوندىرىسى مەن ونى ساۋدالاۋى ەسەبىنەن بارىنشا قامتاماسىز ەتىلگەنىن اتاپ ءوتتى.

– ەل شيكىزاتقا تاۋەلدىلىكتەن قالاي قۇتىلۋعا تىرىسسا دا، ول فاكتور بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ساقتالىپ كەلەدى.

ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، شيكىزاتقا تاۋەلدىلىكتەن جوعارى دەڭگەيدە قايتا ءبولۋ سالالارىن دامىتۋ ەسەبىنەن قۇتىلۋعا بولادى.

بيىل جالپى قۇنى 4،6 ترلن تەڭگەنى قۇرايتىن 400-دەن استام جوبانى ىسكە قوسۋ جوسپارلانعان. كەمى 10 جوبا ەكونوميكانىڭ باسىم سالالارىندا جوعارى قايتا ءبولۋ كلاستەرلەرىن قۇرۋعا باعىتتالعان، - دەلىنگەن باسىلىمدا.

مۇناي جانە سالىقتار

ساراپشىلار مەملەكەت سەگىز ءتۇسىمدى ءبولۋ ارقىلى مۇناي وندىرىسىنەن سالىق الاتىنىن، ونىڭ 7ء-ى ۇلتتىق قورعا، ال 1ء-ى عانا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە تۇسەتىنىن اتاپ ءوتتى.

– كوپشىلىكتى وسى سالىقتار قانداي مولشەرلەمەلەر بويىنشا تولەنەدى دەگەن سۇراق قىزىقتىرۋى مۇمكىن. ولاردىڭ اراسىندا مۇناي سەكتورى ۇيىمىنان جاسالعان كەلىسىمشارتتار بويىنشا ءونىمدى ءبولۋ بويىنشا قازاقستاننىڭ ۇلەسىن كورسەتەتىن اقپارات اشىق جاريالانبايدى. كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعى سالىق سالىناتىن تابىستىڭ 20% قۇرايدى.

باسقا تۇسىمدەر بويىنشا سارالانعان تىركەلگەن سومالاردى دا، پايىزدىق قاتىناستاردى دا قولدانا وتىرىپ، سالىق ستاۆكالارىن انىقتاۋدا ايىرماشىلىق بار، - دەپ حابارلادى باسىلىم اۆتورلارى.

قاراجات جايلى

10 جىل ىشىندە (2013-2022) وسى سالىق تۇسىمدەرىنىڭ جالپى سوماسى 36،9 ترلن تەڭگەنى قۇرادى. وسى تۇسىمدەردىڭ ورتاشا جىلدىق سوماسى 3،6 ترلن تەڭگەنى قۇرايدى.

مۇناي قورى

ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، قازىرگى مۇناي قورى 4،4 ميلليارد توننانى قۇرايدى.

تەڭىز جانە قاشاعان كەن ورىندارىندا وندىرىستەردى كەڭەيتۋ جونىندەگى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ كەزىندە جىلدىق مۇناي ءوندىرۋ 100 ميلليون تونناعا جەتەدى.

ءوندىرىس ءوسىمى

قازاقستاندا شيكى مۇناي ءوندىرۋ كولەمى 1990 جىلى 25 ملن توننادان 2021 جىلى 85 ملن تونناعا دەيىن وسكەن.

– شيكى مۇناي ءوندىرىسىنىڭ قازىرگى قارقىنىن ەسكەرە وتىرىپ (جىلىنا 100 ملن.تونناعا دەيىن جەتكىزۋ جوسپارىمەن) مۇناي قورىنىڭ ۇزاقتىعى تاعى 44 جىلدى قۇراۋى مۇمكىن. جوعارىدا ايتىلعانداردى ەسكەرە وتىرىپ، ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ بويىنشا ۋاقىتتى ءتيىمدى (بولاشاقتا جىل سايىنعى مەملەكەتتىك ءتۇسىمدى كەمىندە 3،6 ترلن تەڭگە كولەمىندە تولىقتىرا وتىرىپ) پايدالانۋ قاجەتتىلىگى بار، - دەلىنگەن باسىلىمدا.

بۇل ماقالا تۋرالى نە ويلايسىز؟