بۇگىن، 5 ساۋىردەگى پرەمەر-مينيستر ءاليحان سمايىلوۆ ءتوراعالىق ەتكەن وتىرىستا قازاقستان ۇكىمەتى شەتەلگە شىققان قارجىنى قايتارۋمەن شۇعىلداناتىن كوميسسيا قۇردى.
قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، كوميسسيادا بەس جۇمىس توبى بولادى. ولار قارجىنىڭ شەتەلگە قالاي شىققانىن زەرتتەپ، كاپيتالدى شەتەلدەن ەلگە قايتارۋدى ىنتالاندىرۋ، شەكتەۋ شارالارىن ەنگىزۋ، شىعارىلعان كاپيتالدى قايتارۋ شارالارىن قابىلداۋ جونىندە ۇسىنىس ازىرلەيدى.
"شەتەلگە زاڭسىز شىعارىلعان قارجىنىڭ ىشىندە بۇرىنعى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ اۋلەتىنىڭ قارجىسى دا بولۋى مۇمكىن بە" دەگەن ازاتتىق ءتىلشىسىنىڭ ساۋالىنا پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى ەرۇلان جاماۋبايەۆ تا، ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى الىبەك قۋانتىروۆ تا ناقتى جاۋاپ بەرمەدى. ولاردىڭ سوزىنشە، بارلىق جاعدايدى كوميسسيا انىقتايدى، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى زەرتتەيدى.
بيىل 8 اقپاندا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ شەتەلگە زاڭسىز شىعارىلعان قارجى مەن زاڭسىز اقشاعا ساتىپ الىنعان اكتيۆتەردى قايتارۋ ماسەلەسىن كوتەرىپ، ۇكىمەتكە ەكى اي ىشىندە ۇسىنىس بەرۋدى تاپسىرعان. ءبىراق توقايەۆ ەشكىمنىڭ اتىن اتاپ، قارجى كولەمىن ايتپاعان ەدى.
ونىڭ الدىندا، 2 اقپاندا پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ وتىرىسىندا "قازاقستان حالقىنىڭ ۇرلانعان قىرۋار قاراجاتىن ەلگە قايتارۋ" قاجەتتىگى ايتىلعان. "اقجول" فراكسياسىنىڭ مۇشەسى ماقسات رامانقۇلوۆ دەپۋتاتتىق ساۋالىندا “پاناما ءتىزىمى”، “رايسكوە دوسە” اتتى زەرتتەۋلەرگە سىلتەمە جاساعان. 2016 جىلى جارىق كورگەن "پاناما تىزىمىندە" نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ۇلكەن قىزى داريعا نازاربايەۆانىڭ دا اتى اتالعان ەدى.
“Tax Justice network” حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، سوڭعى 25 جىلدا قازاقستاننان شەتەلدىك وففشورلارعا شامامەن 140-160 ميلليارد اقش دوللارى شىعارىلعان، بۇل بۇكىل ەلدىڭ جىلدىق ىشكى جالپى ءونىمى مەن ونىڭ سىرتقى قارىزىنا تەڭ. كەيبىر مالىمەتتەرگە سايكەس، سوڭعى بەس جىلدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى كاراجاتتى شەتەلگە زاڭسىز شىعارۋ فاكتىلەرى بويىنشا ەكى جۇزدەن استام ءىس قوزعاعان. الايدا، ناقتى ناتيجەلەرى تۋرالى ەشتەڭە بەلگىسىز” دەيدى قارجى مونيتورينگى اگەنتتىگىنە ساۋال جولداعان ماقسات رامانقۇلوۆ
21 قاڭتاردا ءىرى بيزنەس وكىلدەرىمەن كەزدەسۋ كەزىندە پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ "قازاقستان بايلىعىنىڭ جارتىسىنان استامى 162 ادامنىڭ قولىندا، ال قازاقستان حالقىنىڭ جارتىسىنىڭ اي سايىنعى كىرىسى 50 مىڭ تەڭگەدەن اسپايدى" دەپ "جاعدايدى دەرەۋ وزگەرتۋ" قاجەتتىگىن ايتقان.
ەلدە "ميلليونەرلەر، بايلار" دەگەن ۇعىمى كوبىنە بۇرىنعى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ پەن اينالاسىنداعى ادامدارعا قاتىستى قولدانىلادى. قاڭتار وقيعاسىنان كەيىن نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ىقپالى السىرەپ، ونىڭ تۋىستارى مەن ماڭىنداعى شەنەۋنىكتەردىڭ قىزمەتتەن الىنعانى تۋرالى اقپارات جيىلەگەن.
2020 جىلى قازاقستان ۇكىمەتى شەنەۋنىكتەردىڭ وتباسى مۇشەلەرىنە شەتەلدەن ەسەپشوت اشۋعا تىيىم سالىپ، جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن قازاقستان ازاماتتارىنىڭ وفشوردا ەسەپشوتى بار-جوعىن تەكسەرەتىن بولعان.
