ەسىموۆتەرگە دە تىقىر تاياندى

باسەكەلەستىكتى قورعاۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى «قازفوسفات» جشس-نە قاتىستى مونوپولياعا قارسى تەرگەۋ جۇرگىزىپ جاتىر.

Ulysmedia.kz باسىلىمىنىڭ حابارلاۋىنشا، وعان اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەر مەن جامبىل وبلىسى اكىمدىگىنىڭ امموفوس تىڭايتقىشىنىڭ قىمباتتاۋىنا قاتىستى شاعىمدارى نەگىز بولدى.

امموفوستى ساتۋ نارىعىندا «قازفوسفات» باسىم ورىنعا يە. سونىمەن بىرگە، 2021 جىلدىڭ قاراشا ايىندا بۇل تىڭايتقىشتىڭ باعاسى 125 000 تەڭگەدەن 168 750 تەڭگەگە كوتەرىلدى. جىل باسىمەن سالىستىرعاندا ءوسىم 35 پايىزدى قۇرادى. ال 2022 جىلدىڭ قاڭتارىندا باعا 185 625 تەڭگە بولدى. وتكەن جىلدىڭ قاڭتار ايىنا قاتىستى «قازفوسفات» زاۋىتىندا امموفوس قۇنى 48،5%-عا ءوستى.

بۇل رەتتە مونوپولياعا قارسى دەپارتامەنت تاۋاردى ءوندىرۋ مەن وتكىزۋ قۇنىنىڭ ءوسۋى ونىڭ باعاسىنىڭ وزگەرۋىنە پروپورسيونالدى ەمەس دەگەن قورىتىندىعا كەلدى.

ازرك «قازفوسفات» ءوزىنىڭ ۇستەم جاعدايىن اسىرا پايدالانىپ، امموفوستى مونوپوليالىق جوعارى باعامەن ساتتى، بۇل ءوز كەزەگىندە تۇپكىلىكتى ءونىمنىڭ وزىندىك قۇنىنا، جالپى ساتىپ الۋ قابىلەتىنە اسەر ەتەدى دەگەن ۇكىم شىعاردى.

كاسىپكەرلىك كودەكسىنىڭ 224-بابىنا سايكەس تەكسەرۋ ناتيجەلەرى بويىنشا قورىتىندى جوباسى «قازفوسفات» اق-نا جولداندى.

ۋلى ءارى ءقاۋىپتى

31 ناۋرىزدا «قازفوسفات» جىلىنا 1 ميلليون 300 مىڭ تونناعا جۋىق قالدىق شىعاراتىنى حابارلانعان بولاتىن. ناتيجەسىندە 14 ميلليون توننادان استام حيميالىق قالدىقتار جينالدى.

«ۇلى تاۋ» دەپ اتالاتىن فوسفوگيپستىڭ زيانىن ەكولوگتار راستادى. قۇرامى مەن تازالىعىن دۇرىس باقىلاعاننىڭ وزىندە بۇل قالدىق ادام دەنساۋلىعىنا زيانىن تيگىزەتىنى ايتىلدى. سونىمەن بىرگە، «قازفوسفات» كومپانياسىنىڭ ەكولوگتارى سەس قورىتىندىسى بويىنشا ۋلى زاتتاردىڭ مولشەرى تومەن جانە قالدىقتار ءقاۋىپسىز دەپ سەندىردى.

ماسەلەنىڭ شەشىمى رەتىندە عالىمدار فوسفوگيپستى فەرمەرلەرگە تىڭايتقىش رەتىندە تاراتۋدى نە حيميالىق ءوندىرىس قالدىقتارىن جول قۇرىلىسىندا پايدالانۋدى ۇسىندى. ءبىراق ول قولداۋ تاپپادى. ەندى ماماندار بۇل جەرلەردى قايتا وڭدەۋدى، ياعني حيميالىق قالدىقتاردى جاي عانا توپىراقپەن جابۋدى كوزدەپ وتىر.

سونىمەن قاتار، 2021 جىلدىڭ شىلدە ايىندا جامبىل كولىك پروكۋراتۋراسى «قازفوسفات» اق-نىڭ شىعىنىن 180 ملن تەڭگەگە نەگىزسىز جوعارىلاتىلعانىن انىقتادى. بۇل بىرلەستىكتىڭ كىرمە تەمىرجول جولدارىن پايدالانۋ ءتاريفىنىڭ كوتەرىلۋىنە اكەلدى.

«ءمونوپوليستىڭ وسىنداي جوسىقسىز ارەكەتى سالدارىنان 3 مىڭنان استام كاسىپكەر تەمىرجول جولدارىنداعى ءاربىر ۆاگون ءۇشىن 308 تەڭگەنىڭ ورنىنا 500 تەڭگەدەن استام تولەۋگە ءماجبۇر بولدى» دەلىنگەن حابارلامادا.

پروكۋراتۋرانىڭ قاداعالاۋ اكتىسىمەن تابيعي مونوپوليالاردى رەتتەۋ كوميتەتىنىڭ جامبىل وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتى كاسىپكەرلەردىڭ ارتىق تولەگەن اقشاسىن وتەۋگە باعىتتالعان 308،34 تەڭگەگە ۋاقىتشا وتەمدىك تاريف ەنگىزدى.

«قازفوسفاتقا» 4،6 ملن تەڭگە كولەمىندە اكىمشىلىك ايىپپۇل سالىندى.

2021 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا «قازفوسفات» Forbes Kazakhstan جۋرنالىنىڭ 50 ءىرى جەكە كومپانيا تىزىمىندە 154،86 ميلليارد تەڭگە كىرىسىمەن 14ء-شى ورىندا بولدى.

عالىمجان ەسەنوۆ احمەتجان ەسىموۆتىڭ قىزىنا ۇيلەنىپ، «قازفوسفات» كومپانياسىن 120 ملن دوللارعا ساتىپ العان.