قىتايدىڭ باتىسىنداعى شىڭجاڭ ولكەسىنەن 6 مامىردا ءبىر توپ ەتنيكالىق قازاق قىتايدىڭ چەندۋ قالاسى ارقىلى الماتىعا ۇشىپ كەلدى. ولاردى الماتى اۋەجايىنان جۇزگە جۋىق ادام كۇتىپ الدى، باسىم بولىگى كوشىپ كەلگەندەردىڭ تۋىستارى.
قىتايدان ورالعان قانداستاردى كۇتىپ الۋعا كەلگەندەردىڭ ءبىرى 70 جاستاعى ورىنحان ءالقوجا قىزى ۇلىنىڭ جولىن توسىپ تۇرعانىن ايتتى.
– ۇلىم ىلە قازاق اۆتونوميالىق ايماعى تەكەس اۋدانىندا قالىپ قويدى. ءوزىمىز 2019 جىلى كوشىپ كەلىپ الدىق. بالامنىڭ ەكى بالاسى بار. ايەلى، ەكى نەمەرەم ءوزىمنىڭ قولىمدا. بالام بەلگىلى ءبىر سەبەپتەرمەن كەلە الماي قالعان ەدى. بۇگىن سولاردى كۇتىپ تۇرمىن، - دەيدى ول كوش كەلمەي تۇرىپ ازاتتىققا.
اۋەجايعا كەلگەندەر اراسىندا 2019 جىلى قازاقستانعا قونىس اۋدارعان ماينۇر يۋسۋپجان ەسىمدى ايەل دە بولدى. ول كۇيەۋىنىڭ قۇجاتتارىنىڭ بىتپەۋىنە بايلانىستى شىڭجاڭدا قالىپ قويعانىن، سونى كۇتىپ الۋ ءۇشىن اۋەجايعا كەلگەنىن ايتتى.
كوپ كەشىكپەي كۇتىپ الۋشىلار جاقىندارىمەن قاۋىشتى.
شىڭجاڭنان كەلگەن 70 جاستاعى ءنۇربۇبى ەسىمدى ايەل بالا-شاعاسىنىڭ وسىدان بەس جىل بۇرىن قازاقستانعا ءوتىپ كەتكەنىن، ءوزىنىڭ "بەلگىلى ءبىر سەبەپپەن" (سەبەبىن اشىپ ايتپادى -رەد.) جالعىز قالىپ قويعانىن ايتىپ كوزىنە جاس الدى. كۇتىپ الۋشىلار ازاتتتىق تىلىشىسىنە كەلۋشىلەردەن شىڭجاڭداعى قىسىم جايلى سۇراماۋىن ءوتىندى.
اقپاراتقا قاراعاندا، 20 ادام ۋاقىتشا الماتى وبلىسىنا ورنالاستىرىلادى.
22 ساۋىردە قىتايدىڭ شىڭجاڭ ولكەسىنەن 20 قازاق وتباسىنىڭ قازاقستانعا كوشىپ كەلگەنىن ازاتتىق جازعان. ودان كەيىن تاعى 60-تان استام قازاق ورالعانى بەلگىلى بولدى. اقپارات بويىنشا، كەلگەندەر اراسىندا شىڭجاڭداعى تۋىستارىن ۇزاق ۋاقىتتان بەرى قايتارۋدى تالاپ ەتىپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ جاقىندارى جوق.
2017 جىلدان باستاپ شىڭجاڭدا تۇراتىن بايىرعى ۇلت وكىلدەرى قىسىمعا ۇشىراي باستاعان، ولاردىڭ اراسىندا قازاقتار مەن قىرعىزدار دا بار. جۇڭگو بيلىگى مۇسىلمانداردى جاپپاي ۇستاپ، جەرگىلىكتى جۇرت "ساياسي تاربيەلەۋ لاگەرى" دەپ اتاعان جەرگە قاماپ، جۇڭگو ءتىلىن ۇيرەنۋگە، كومپارتيانىڭ ۇراندارىن جاتتاۋعا ماجبۇرلەگەن. مۇسىلمان ءدىنىن ۇستاناتىن ادامدار ۇزاق جىلعا سوتتالعان.
اقش پەن باتىس ەلدەرى قىتايدىڭ شىڭجاڭداعى از ۇلت وكىلدەرىن قۋدالاۋىن قاتاڭ ايىپتاپ، كەيبىر كومپانيالار مەن شەنەۋنىكتەرگە سانكسيا سالعان. ال پەكين شىڭجاڭنىڭ بايىرعى ۇلت وكىلدەرىن قۋدالاپ وتىرعانىن جوققا شىعارادى جانە قاماۋ ورىندارىن "ساياسي قايتا تاربيەلەۋ جانە كاسىپكە باۋلۋ ورتالىعى" دەپ اتايدى. جۇڭگو بيلىگىنىڭ ايتۋىنشا، ولار وسى ارقىلى ايماقتاعى راديكاليزممەن جانە تەرروريزممەن كۇرەسىپ جاتىر.
2019 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي شەكارا اشىلىپ، قازاقستانعا ون شاقتى وتباسى كوشىپ كەلگەنىمەن، 2020 جىلدان باستاپ پاندەمياعا بايلانىستى كوش قايتا توقتاعان.
ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، 2022 جىلدىڭ 1 قاڭتارى مەن 1 مامىر ارالىعىندا قازاقستانعا وزگە ەلدەردەن 4502 قازاق ورالىپ، قانداس مارتەبەسىن العان، 400-دەن استامى قىتايدان كەلگەن. 1991 جىلدان بەرى شەتتە جۇرگەن 1 ميلليون 92،4 مىڭ قازاق تاريحي وتانىنا ورالعان.
