سونىمەن، جوسپار بويىنشا بيىل جىل سوڭىنا دەيىن الماتىدا بەس مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلمەكشى. وسى ۋاقىتقا دەيىن، ايتالىق 2021-2022 وقۋ جىلدارىندا شاھاردا سۋ جاڭا 3 مەملەكەتتىك مەكتەپ جانە بۇرىننان ءبىلىم بەرىپ وتىرعان 17 ءبىلىم وشاعىنىڭ جانىنان قوسىمشا عيماراتتار سالىنىپ، وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم الۋىنا جاقسى مۇمكىندىكتەر قاراستىرىلعان بولاتىن.
قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ بىزگە بەرگەن دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، بيىل جىل سوڭىنا دەيىن بەس مەكتەپ جانە 5 قوسالقى عيمارات قولدانىلۋعا بەرىلمەكشى. وسى نىساندار پايدالانۋعا بەرىلسە، مەملەكەتتىك مەكتەپتەردە 23،6 مىڭ وقۋشى جايلى ءبىلىم ورداسىندا ەمىن ەركىن ءبىلىم الۋعا مۇمكىندىك الادى. ءسويتىپ، بۇعان دەيىن ساقتالىپ كەلگەن مەكتەپتەردەگى ورىن تاپشىلىق پروبلەماسى 72 پايىزعا قىسقارادى دەپ كۇتىلۋدە. جوسپارداعىداي بولسا، مەكتەپ تۇيتكىلى شەشىلەر ەدى دەگەن ءۇمىت باسىم.
سونىمەن، الماتىنىڭ قاي اۋداندارىندا مەكتەپكە قاجەتتىلىك باسىم؟ قاي اۋداندارىندا قانداي ءبىلىم وشاقتارى سالىنىپ جاتىر؟ وسى ماسەلەلەر كۇن تارتىنبىندە تۇرعانى انىق.
جوسپار بويىنشا، مەكتەپ تاۋەلدىلىگى بار 12،6 مىڭ وقۋشىعا ارنالعان سۋ جاڭا 8 مەكتەپ سالىنباقشى. ونىڭ بەسەۋى، ارينە مەكتەپ قاجەتتىلىگى باسىم الاتاۋ اۋدانىنا جوسپارلانىپ وتىر. ايتالىق، سايالى، توميريس، دارحان، مادەنيەت، نۇركەنت شاعىن اۋداندارىندا تۇرعىندار سانى كوپ، مەكتەپ جاسىنداعى بالالار دا بارشىلىق. بۇل اۋداندار بۇعان دەيىن مەكتەپ تاپشىلىعىن باسىنان كەشىپ وتىرعان.
ال ودان كەيىن ەكى مەكتەپ ناۋرىزباي اۋدانىنا سالىنادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. قالعان ءبىر ءبىلىم وشاعى تۇركسىب اۋدانىنا سالۋ جوسپارلانىپ قويىپتى. قايرات ىقشام اۋدانىندا بۇعان دەيىن بىردە ءبىر مەكتەپ بولماعان. سونىڭ ورنى ەندى تولاتىن كورىنەدى. «قايراتتىڭ» بالالارى ەندى ءوز اۋداندارىنداعى مەكتەپكە بارادى.
ءبىز اتاپ ايتىپ وتىرعان قالقامان، سايالى مەن توميريس شاعىن اۋداندارىنداعى مەكتەپتەردىڭ قۇرىلىسى اياقتالعان. مەردىگەر كومپانيا بيىل جىل سوڭىنا قاراي پايدالانۋعا بەرمەكشى. مەملەكەتتىك جانە جەكە مەنشىك ارىپتەستىك نەگىزىندە سالىنعان مەكتەپتەردىڭ نەگىزگىلەرىن «KAZPACO» ج ش س مەن BI Group-تىڭ ەنشىلەس كومپانياسى سالۋدا. مەملەكەت پەن جەكە مەنشىك سەرىكتىك دەگەن وسى. مەملەكەت اقشا بولەدى، ال جەكە مەنشىك كومپانيالار كەلىسىمشارت اياسىندا مەكتەپ سالادى.
اتالعان كومپانيا 8 مەكتەپتى سالۋعا مەملەكەتتىك تەندەردى ۇتىپ العانىن ايتا كەتەيىك. وسى سەگىز ءبىلىم وشاعىنىڭ قۇرىلىس جۇمىستارى ءۇشىن كومپانيا مەملەكەتتەن 42،6 ملرد تەڭگە العان. 12،6 مىڭ وقۋشىعا بولسەك، ءاربىر وقۋشىعا ورتاشا ەسەپپەن 3،4 ملن تەڭگەدەن اينالادى. بۇل مەملەكەتتەن ءار بالاعا بولىنگەن قاراجات. اتالعان سەگىز مەكتەپتىڭ ىشىندەگى ەڭ قىمبات ءبىلىم وشاعى – قالقامان-2 ىقشام اۋدانىنداعى سالىنىپ جاتقانى. بۇل 1500 ورىندىق مەكتەپ قۇرىلىسىنا مەملەكەت قازىناسىنان 6 ملرد تەڭگە بولىنگەنىن ايتا كەتەيىك. ءاربىر وقۋشىعا ءبولىپ ورتاشا ەسەپبىن ايتار بولساق، 4 ملن تەڭگەدەن اينالادى ەكەن.
ەندى مەكتەپ جانىنان سالىنىپ جاتقان قوسالقى قۇرىلىستارعا توقتالايىق. ءدال ءقازىر ءبىلىم بەرىپ تۇرعان 22 مەكتەپتى كەڭەيتۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر. سول ارقىلى 11 000 وقۋشى ورىنى اشىلعان بولاتىن. مۇنداي قوسالعى نىساندار بوستاندىق اۋدانىنداعى بىرنەشە مەكتەپكە سالىندى. №38، 60، 199 مەكتەپتەر. جىلدىڭ اياعىنا دەيىن №9، 191، 125، 146 مەكتەپتەردە وسىنداي قوسىمشا عيماراتتار سالىنىپ، پايدالانۋعا بەرىلەتىن بولادى.
الماتى مەكتەپتەرىنىڭ ىشىندە اۋەزوۆ اۋدانىنداعى № 6، 117، 121، 132، 133 مەكتەپتەردەگى قوسالقى قۇرىلىس نىساندارى دا پايدالانۋعا بەرىلۋدە. ودان بولەك، جەتىسۋ اۋدانىندا ءتورت مەكتەپ بار: № 43، 57، 102، 177 مەكتەپتەرگە قوسالقى نىساندار سالىندى. المالى اۋدانىنداعى №34 پەن 144 كە، الاتاۋداعى №166 ءبىلىم وشاعىنا، تۇركسىبتەگى №170 ءبىلىم نىسانىنا، ناۋرىزبايداعى 186 مەكتەپكە وسىنداي قوسالقى عيماراتتار سالىنىپ، وقۋشىلاردىڭ يگىلىگىنە بەرىلدى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. ال مەدەۋ اۋدانىندا ورنالاسقان №48 مەكتەپتىڭ قوسىمشا عيماراتى بيىل جىلدىڭ سوڭىنا قاراي اياقتالادى دەپ جوسپارلانۋدا.
مەملەكەتتىك جەكە مەنشىك سەرىكتەستىك اياسىندا قوسالقى قۇرىلىس سالۋمەن اينالىساتىن جەڭىمپاز كومپانيانىڭ ءبىرى – SHEBERBUILD ج ش س. سەرىكتەستىك اياسىندا № 121، 133، 144، 170، 199، 191 ءبىلىم شاڭىراقتارىنا قوسىمشا عيماراتتار سالىندى. جىل اقىرىنا دەيىن اياقتالاتىندارى دا بار. №38 گيمنازيانىڭ قوسالقى وقۋ كابينەتتەرىن جابدىقتاۋعا «ەلەكتروكابەل زاۋىتى» جاۋاپتى. ال «باۋىر قۇرىلىس كومپانياسى» №43 مەكتەپتى كەڭەيتۋگە جانە گيمنازيانىڭ فۋتبول الاڭىندا قوسىمشا وقۋ عيماراتىن سوعىپ بەردى. ال №60 مەكتەپتىڭ قوسالقى وقۋ كورپۋسىن «جوندەۋ-قۇرىلىس» ج ش س اياقتادى.
الماتى قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ بىزگە بەرگەن دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، شاھاردا ءبىر جىل ىشىندە مەملەكەتتىك مەكتەپتەر عانا ەمەس، 2،7 مىڭ بالاعا ارنالعان 13 جاڭا جەكەمەنشىك ءبىلىم وشاعى اشىلىپتى. جوسپار بويىنشا 2022 جىلدىڭ اياعىنا دەيىن تاعى وسىنداي 3،3 مىڭ وقۋشىعا ارنالعان التى ءبىلىم شاڭىراعى قوسىلادى.
كەمەل جان
