بۇعان دەيىن ەلىمىزدە حالىقتى ناتيجەلى جۇمىس ورنىمەن قامتىپ، جاپپاي كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ ماقساتىندا 2017 جىلدان 2021 جىلعا دەيىن «ەڭبەك» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلدى. وسى باعدارلاما ءوز ناتيجەسىن بەرىپ، مەرزىمى اياقتالعان سوڭ جوعارىدا اتالعان كاسىپكەرلىكتى قولداۋدىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى ۇلتتىق جوباسى ىسكە قوسىلدى. كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدىڭ 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتىق جوباسىنا بيىل رەسپۋبليكا بيۋدجەتىنەن 33،2 ميلليارد تەڭگە، جەرگىلىكتى اكىمدىك بيۋدجەتىنەن 8،5 ميلليارد تەڭگە ءبولۋ جونىندە كەلىسىم جاسالعان.
وقىرمانعا ۇعىنىقتى بولۋى ءۇشىن تارقاتا ايتا كەتۋدى ءجون سانادىق. جالپى وسى كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدىڭ 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتىق جوباسى بىرنەشە باعىتتا دامىپ، ون بىردەي مىندەتتى ارقالايدى. ونىڭ ىشىندە ۇشەۋى حالىقتى تۇراقتى جۇمىس ورنىمەن قامتىپ، ەلىمىزدەگى جۇمىسسىزدىق كورسەتكىشىن تومەندەتۋ. جۇمىسسىزدىقتى ازايتۋ ماقساتىندا ەلىمىزدە ءوزىنىڭ كاسىبىن اشامىن، شارۋاسىن دوڭگەلەتەمىن دەگەندەرگە قولايلى جاعداي جاساۋ، سۋبسيديانىڭ ەسەبىنەن جۇمىس ورىندارىن كوبەيتۋ، سول ارقىلى كاسىپكەرلەرگە قولداۋ كورسەتۋ – ۇلتتىق جوبانىڭ نەگىزگى ماقساتى.
كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدىڭ 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتىق جوباسى الماتى قالاسىندا دا قارقىندى ىسكە قوسىلىپ، جۇزەگە اسۋ كورسەتكىشى بويىنشا ەلىمىزدە الدىڭعى ساتىدا تۇر. مۇنىڭ دا وزىندىك سەبەبى بار. قالا اكىمى ەربولات دوسايەۆ كاسىپكەرلىكتى قولداۋ – مەملەكەتتىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىن ارتتىرۋ ەكەنىن ۇنەمى ايتىپ جۇرەدى. مىنە، وسى جوبا اياسىندا مەملەكەتتىك قولداۋعا يە بولىپ، ءوزىنىڭ كاسىبىن دوڭگەلەتكەن جاننىڭ ءبىرى – ماريا سىزدىقوۆا. الماتى قالاسىندا ماريا سىزدىقوۆا ءوزىنىڭ جەكە كاسىبىن دوڭگەلەتۋ ماقساتىمەن مەملەكەتتەن كاسىپكەرلىكتى قولداۋ باعىتىنداعى جەڭىلدەتىلگەن نەسيە الىپ ءبىر ەمەس ءۇش بىردەي جەكەمەنشىك بالاباقشانىڭ ءىسىن ىلگەرى باستىرىپ وتىرعان بىلىكتى كاسىپكەر.
«ءبىزدىڭ اۋلەتىمىزدە اعارتۋ سالاسى ونىڭ ىشىندە وسى بالاباقشا ءورىسى ديناستيامىزدان كەلە جاتىر دەسەم دە ارتىق بولمايدى. مارقۇم ەنەمىز 2015 جىلى جەكە بالاباقشا اشىپ، ەلىمىزدىڭ اعارتۋ ورىسىنە وزىندىك ۇلەسىن قوسۋ ماقساتىندا وسى قيىن دا قىزىقتى سالانى تاڭداپ ءىستى ىلگەرى باستىرعان ەدى. وكىنىشكە قاراي ۇشاق اپاتىنان كوز جۇمىپ، ول كىسىنىڭ ۇلكەن ارمانى مەن اماناتىن جالعاستىرۋ باعىتىمەن جولداسىم ەكەۋمىز تاۋەكەلگە بەل بۋىپ وسى شارۋانى قولعا الدىق. ءبىز وسى بالاباقشانى اشۋ ماقساتىمەن «كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ جونىندەگى 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتىق جوبا» شەڭبەرىندە جەڭىلدەتىلگەن نەسيەنى راسىمدەدىك تە، بالاباقشا اشۋعا قاجەتتى ەكىقاباتتى جەر ءۇيدى ساتىپ الدىق. جەڭىلدەتىلگەن نەسيەنى ءبىز 14 پايىزبەن العانىمىزبەن ونىڭ 8 پايىزىن «دامۋ» قورى كاسىپكەرلىكتى قولداۋ دامىتۋ ماقساتىندا سۋبسيديالاپ بەرەدى، سوندا ءبىز نەسيەنى 6 پايىزبەن اعان الىپ وتىرمىز. بيزنەس جوسپارىمىزدى ازىرلەۋگە «Qolday» ورتالىعىنداعى مامانداردىڭ كوپ سەپتىگى ءتيدى. بالاباقشامىزدا بۇلدىرشىندەرگە بارلىق جاعداي جاسالعان، ويىن الاڭى، اسحانا دا تۇراقتى جۇمىس ىستەيدى. دۇيسەنبى-جۇما ارالىعىندا بەس كۇن جۇمىس ىستەيمىز. 2015 جىلى «نۇر بوبەگى بالاباقشاسى ج ش س» بولىپ اشىلعان بالاباقشامىزدى ەنەمىز ءامينا پاتتە قىزى جۇرگىزىپ، كۇتپەگەن جەردەن 2019 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا ومىردەن ءوتتى. ەنەمىزدىڭ قاسىندا ءجۇرىپ وسى سالانىڭ قىر-سىرىن تولىق ۇيرەنىپ، توسەلىپ ۇلكەن ءىستى جالعاستىرىپ وتىرمىز.
ءبىزدىڭ بالاباقشامىزدا مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ماماندىق يەلەرى جۇمىس ىستەيدى.
«كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ جونىندەگى 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتىق جوبا» اياسىندا كاسىپكەرلەرگە بەرىلەتىن نەسيەنىڭ جەڭىلدىگى دە، تيىمدىلىگى دە زور. ەگەر ءبىز باسقا ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەن مۇنداي قوماقتى سومادا نەسيە الساق پايىزى جوعارى بولار ەدى. ءبىز وسى شارۋانى جۇزەگە اسىرامىز ءىستى باستاعالى مەملەكەتتىك باعدارلاما، ۇلتتىق جوبانىڭ قولداۋىن كورىپ كەلەمىز. ەگەر ءبىز جەكە بالاباقشا اشامىز دەپ ءۇيدى جالعا الاتىن بولساق اي سايىن ءبىر ميلليون تەڭگەدەن اسىپ كەتەر ەدى تەك جالعا الۋ قۇنىنىڭ ءوزى. ال ءبىز وسى ۇلتتىق جوبانىڭ اياسىندا مۇنداي قيىندىقتان اينالىپ ءوتىپ وتىرمىز. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ءىس باستايمىن، كاسىپ اشامىن دەگەن جاندارعا قولداۋ وتە كوپ. تەك تەرەڭدەي زەرتتەپ قىزىعۋشىلىق تانىتىپ ىنتا-ىقىلاسپەن كىرىسۋ كەرەك. بيلىكتى، مەملەكەتتى جامانداي بەرۋگە بولمايدى، ادامنىڭ ەڭ اۋەلى ءوزىنىڭ ويى تۇزەلىپ، تۋرا باعىتىن ايقىنداۋى ءتيىس» دەيدى كاسىپكەر ماريا سىزدىقوۆا.
الماتى قالاسىندا وقۋشىلارعا مەكتەپ تاپشىلىعى قاتتى بايقالسا، مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بۇلدىرشىندەر مەن بالاقايلار اراسىندا بالاباقشادا ورىن جەتىسپەۋشىلىگى دە كۇردەلى ماسەلە. بۇل تۇيتكىلدى قالا اكىمى ەربولات دوسايەۆ تا كوتەرىپ، ءتۇيىنىن شەشۋ جولىندا اۋقىمدى ىستەر اتقارىلىپ جاتقانىن العا تارتقان بولاتىن. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ قاتىسۋمەن وتكەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا الماتى قالاسىنىڭ اكىمى بالاباقشالارداعى ورىن تاپشىلىعىنا قاتىستى «بيىلعى بالالار جىلى شەڭبەرىندە بالاباقشاعا ورنالاسۋ ءۇشىن كەزەككە تۇرعانداردىڭ سانىن ازايتۋ ماقساتىندا 82 مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەنى اشۋ جوسپارلانىپ وتىر. ەگەر وسى بالاباقشالار اشىلسا، 10 مىڭ بالانى قامتيدى. وسى جىلى الماتىدا 60 جەكەمەنشىك جانە 2 مەمەلەكەتتىك بالاباقشا اشۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز» دەگەن ەدى. مىنە، سول جەكەمەنشىك بالاباقشالاردىڭ ءبىرى وسى «كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ جونىندەگى 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتى جوباسى» اياسىندا ەسىگىن ايقارا اشىپ، بالاقايلارعا شۋاقتى كوڭىل-كۇي سىيلاپ كەلەدى.
قۋان ەسىمباي
