Qazaqstanda áleýmettik salany qoldaý jáne damytý máselelerine basymdyq beriledi: memleket jumys oryndaryn qurý jáne azamattardyń jalaqysyn kóbeıtý baǵytynda jumys júrgizip keledi, túrli memlekettik áleýmettik kómek baǵdarlamalary iske asyrylyp, tıisti ınfraqurylymdy jańǵyrtýǵa qarajat bólinýde.
Memleket basshysy bul jumystyń mańyzdylyǵy týraly árdaıym atap ótedi.
«Áleýmettik kepildikterdiń aǵymdaǵy kólemi qysqarmaýy kerek, ol shynymen muqtaj azamattardyń paıdasyna qaıta bólinýi tıis. Memleket áleýmettik járdemaqysyz kúnelte almaıtyn toptarǵa qajetti kómek kórsetetin bolady. Áleýmettik kepildikterdiń bári járdemaqylar tóleýge emes, ónimdi jumys oryndaryn qurýǵa baǵyttalǵan belsendi áleýmettik saıasatqa negizdelýi kerek. Bul “Jalpyǵa birdeı jumyspen qamtý” qaǵıdatyn iske asyrýdy qamtamasyz etýge múmkindik beredi», — dedi bıylǵy kóktemde ótken eldiń áleýmettik-ekonomıkalyq damý máseleleri jónindegi keńeıtilgen keńeste Qasym-Jomart Toqaev.
Geosaıası turaqsyzdyqqa qaramastan, respýblıkada áleýmettik mindettemelerdiń barlyǵy múltiksiz oryndalýda. Sondaı-aq búdjettiń múmkindigine qaraı zeınetaqy, járdemaqy jáne basqa da qoldaý sharalary ulǵaıýda.
Primeminister.kz redaksıasy Qazaqstannyń aǵymdaǵy jyl qorytyndysy týraly kezekti sholýdy usynady. Ol áleýmettik salaǵa arnalady.
Tabystardy arttyrý, jumysqa ornalastyrý jáne áleýmettik sala
● 11 aıdyń qorytyndysy boıynsha óńirlik jumyspen qamtý kartalary aıasynda 908,5 myń adam jumysqa ornalasty, onyń ishinde:
- 257,1 myń – ulttyq jobalardy iske asyrý barysynda;
- 294,3 myń – bos jumys oryndaryna;
- 357,1 myń – Memleket basshysynyń «10 myń turǵynǵa 100 jumys orny» bastamasy aıasynda.
● Halyqtyń áleýmettik osal toptarynan shyqqan azamattarǵa bıznes ashý úshin 400 AEK (shamamen 1,3 mln teńge) mólsherinde 9,1 myń memlekettik grant berildi. Osynyń arqasynda jańa tigin sheberhanalary, naýbaıhanalar, sulýlyq salondary, sút óndirý jáne basqa da kásiporyndar jumys isteı bastady.
Elordalyq kópbalaly ana Toǵjan Sembaeva Ońaltý ortalyqtary úshin «Montessorı» aǵash oıynshyqtaryn jasaýǵa 400 AEK óteýsiz grant aldy.
Astanada bıylǵy qyrkúıek aıynda «JOLTAP» áleýmettik jobasy iske qosyldy. Joba memlekettik qoldaý sharalary, ataýly áleýmettik kómek, bıznes ashý úshin ótinim berý, oqý, jumys izdeý boıynsha tegin konsýltasıalar alýǵa múmkindik beredi.
● Memleket sýbsıdıalaıtyn jumys oryndaryna bıyl 196,3 myń adam jumysqa turdy, onyń ishinde:
- áleýmettik jumys oryndaryna – 17,3 myń;
- jastar praktıkasyna – 33,1 myń;
- qoǵamdyq jumystarǵa – 120,7 myń;
- «Alǵashqy jumys orny» jobasy boıynsha – 9,6 myń;
- «Urpaqtar kelisimsharty» jobasy boıynsha – 488;
- «Kúmis jas» jobasy boıynsha – 15,1 myń.
2023 jyly Almatyda jastarǵa jumys izdeýge kómek retinde biryńǵaı Jobfair365 platformasy iske qosyldy. Baǵdarlama úsh baǵytty qamtıdy – jastarǵa óz mamandyǵy boıynsha jumys tabýǵa kómektesetin qyzmet, qoljetimdi bilim berý baǵdarlamalaryn usynatyn tegin kýrstar qyzmeti jáne aqparattyq portal.
● Naýryzda 21 jastan 35 jasqa deıingi óz isin bastaǵysy keletin nemese kásipkerlikpen aınalysyp júrgen jastar úshin 2,5% jeńildikpen nesıe berý baǵdarlamasy iske qosyldy. Nátıjesinde jalpy somasy 25,4 mlrd teńgege 5,4 myń bıznes-joba maquldandy.
Taldyqorǵan qalasynyń turǵyny Erlik Jaqsylyqov 2023 jylǵy mamyr aıynda «Jastarǵa shaǵyn nesıe berý» baǵdarlamasy boıynsha 5 mln teńge kóleminde shaǵyn nesıe aldy. Bul aqshaǵa Erlik aǵashtan buıymdar jasaýǵa arnalǵan qurylǵy satyp aldy.
● Memleket basshysynyń «Ulttyq qor – balalarǵa» bastamasy aıasynda ony oryndaý tetigi ázirlenip, qajetti zańnamalyq túzetýler qabyldandy. Joba 2024 jylǵy 1 qańtardan bastalady. Endi Ulttyq qordyń ınvestısıalyq tabysynyń 50%-y 18 jasqa deıingi barlyq balalardyń arasynda úlestiriledi. Osylaısha, jınalǵan qarajatty bilim alýǵa nemese baspana satyp alýǵa jumsaýǵa bolady.
2023 jyly Jetisý oblysynda Alakól jaǵalaýynda múgedektigi bar balalarǵa arnalǵan jazǵy saýyqtyrý lageri ashyldy. Áleýmettik nysandy rekonstrýksıalaýǵa jergilikti búdjetten 38,2 mln teńgeden astam qarajat baǵyttaldy.
● 2023 jylǵy 1 qańtardan bastap Qazaqstanda 600 myńǵa jýyq azamattyq qyzmetshiniń jekelegen sanattarynyń jalaqysyn jyl saıyn orta eseppen 20%-ǵa kezeń-kezeńmen kóterý úrdisi jalǵasyn tapty. Nátıjesinde 2025 jylǵa deıin olardyń jalaqysy 2 esege artady. Salalyq memlekettik organdar da osyndaı jumys júrgizip jatyr.
Atap aıtqanda, mektepke deıingi jáne orta bilim berý uıymdary pedagogtarynyń, ishki ister jáne qorǵanys organdary júıesiniń joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim berý uıymdary pedagogtarynyń, biliktiligi joǵary medısına mamandarynyń jalaqysy kóterildi.
Qutqarýshylarǵa (laýazymdyq jalaqynyń 70%-y), sondaı-aq memlekettik orman kúzeti qyzmetkerlerine, tabıǵatty qorǵaý mekemeleriniń memlekettik ınspektorlaryna, janýarlardy qorǵaýǵa mamandandyrylǵan uıymdardyń ınspektorlaryna jáne t.b. (laýazymdyq jalaqynyń 100%-y) densaýlyqqa jáne adam ómirine zıan keltirýi múmkin jumys úshin qosymsha tólem belgilendi.
Oǵan qosa Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha:
- 1 qańtardan bastap bala kútimi boıynsha memlekettik járdemaqy tóleý merzimi 1 jastan 1,5 jasqa deıin ulǵaıtyldy;
- 1 shildeden bastap «Altyn alqa» nemese buryn «Batyr ana» ataǵyn alǵan, I jáne II dárejeli «Ana dańqy» ordenderi tabystalǵan kóp balaly analarǵa beriletin járdemaqy mólsheri 6,4 AEK-ten 7,4 AEK-ke deıin ulǵaıtyldy;
- 1 shildeden bastap jasyna baılanysty zeınetaqy tólemderin, múgedektigi jáne asyraýshysynan aırylý boıynsha memlekettik áleýmettik járdemaqylardy, arnaýly memlekettik járdemaqylardy alýshylar qaıtys bolǵan jaǵdaıda jerleýge arnalǵan birjolǵy tólem mólsheri 15,7 AEK-ten 35 AEK-ke deıin ulǵaıtyldy.
● 1 qańtardan bastap respýblıkalyq búdjetten tólenetin barlyq járdemaqynyń mólsheri 8,5%-ǵa kóbeıdi. Bul shamamen 2 mln adamǵa áser etti.
Oǵan qosa 1 shildeden bastap múgedektigi bar jáne asyraýshysynan aıyrylǵan adamdar úshin járdemaqy mólsheri taǵy 14,5%-ǵa ulǵaıtyldy. Bul járdemaqynyń jyldyq mánde 23%-ǵa ósýin qamtamasyz etti.
1 jeltoqsandaǵy jaǵdaı boıynsha barlyq járdemaqy alýshylardyń sany shamamen 2 mln adamdy quraıdy. Tólemderdi jasaýǵa 1 qańtardan bastap barlyǵy 1,1 trln teńgeden astam qarajat jumsaldy.
● 1 qańtardan bastap Qazaqstanda yntymaqty zeınetaqy 10,5%-ǵa ósti. Oǵan qosa Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha eń tómengi bazalyq zeınetaqy mólsheri eń tómengi kúnkóris deńgeıiniń 54%-nan 60%-na deıin, al yntymaqty zeınetaqyny esepteý úshin qoldanylatyn eń joǵary tabys mólsheri 46-dan 55 AEK-ke deıin ulǵaıtyldy. Nátıjesinde 1 jeltoqsandaǵy jaǵdaı boıynsha jıyntyq zeınetaqynyń ortasha mólsheri 120 838 teńge boldy.
1 jeltoqsandaǵy jaǵdaı boıynsha Qazaqstanda 2,3 mln zeınetker bar. 1 qańtardan bastap zeınetaqy tóleýge barlyǵy 3 trln teńgeden astam qarajat jumsaldy.
● Otbasynyń sıfrlyq kartasy aıasynda tabysy kedeılik sheginen tómen otbasylarǵa proaktıvti túrde áleýmettik qoldaý taǵaıyndaý engizildi. Tólem taǵaıyndalatyn adamǵa SMS-habarlama jiberiledi, ol jaýap retinde óz kelisimin berýi qajet. Ótinishti rásimdeý jáne járdemaqy nemese tólem taǵaıyndaý avtomatty rejımde júrgiziledi, sodan keıin qarajat tólem alýshynyń bank shotyna aýdarylady.
Batys Qazaqstan oblysynda egde jastaǵy adamdarǵa arnalǵan «Qamqor» belsendi uzaq ómir súrý ortalyǵy ashyldy. Munda zeınetkerlerge fızıkalyq, psıhologıalyq, medısınalyq qyzmetter kórsetilip, oqytý júrgiziledi, sondaı-aq zańgerlik konsýltasıalar beriledi. Búgingi tańda ortalyqqa 180-ge jýyq turǵyn baryp turady.
● 1 jeltoqsandaǵy jaǵdaı boıynsha ataýly áleýmettik kómek (AÁK) 113,6 myń otbasynan 595,7 myń adamǵa taǵaıyndaldy. Bıyl osy maqsattarǵa búdjetten 65 mlrd teńge bólindi. AÁK-niń negizgi maqsaty – aqshalaı tólem túrinde qoldaýdy júzege asyrý jáne otbasynyń eńbekke qabiletti múshelerin jumyspen qamtýǵa járdemdesýdiń belsendi sharalaryna tartý arqyly otbasyn qıyn ómirlik jaǵdaıdan shyǵarý.
