Tiri bolsam, qazaqqa qyzmet etpeı qoımaımyn!

Álıhan Bókeıhan

Qańtar oqıǵasy: jartysyna úkim shyqty

09 naýryz 2022 151
 

Almatyda qańtar oqıǵasyna baılanysty 82 qylmystyq is sotqa túsken, jartysyna úkim shyqqan. Negizinen aıyptalýshylardyń bostandyǵy 2-4 jylǵa shektelgen. 9 naýryzda Almaty qalalyq sotynyń baspasóz qyzmeti osylaı dep habarlady.

"5 qańtar kúngi jaǵdaı boıynsha Almaty sottaryna 82 qylmystyq is tústi: 41 is qaralyp jatyr, 41 is boıynsha úkim shyqqan. Túsken isterdiń basym bóligi 188-bap 3-bólik ("Urlyq") boıynsha qozǵalǵan. Úkimder boıynsha negizinen 2 jáne 4 jylǵa bostandyqty shekteý jazasy taǵaıyndalǵan. Probasıalyq baqylaý arqyly bostandyqty shekteý" dedi baspasóz qyzmetiniń ókili Abaı Jarylqasyn.

Baspasóz qyzmetiniń málimdeýinshe, aıyptalýshylardyń kinásin moıyndap, ókinýi, materıaldyq shyǵyndy óz erkimen óteýi, kámeletke tolmaǵan balalary nemese kútimge zárý jaqyndarynyń bolýy sıaqty jaıttar sotta úkimdi jumsartatyn jaıttar bolyp qarastyrylǵan. Al qylmystyń tótenshe jaǵdaı kezinde jasalýy úkimniń qataıýyna sebep bolǵan.

Baspasóz qyzmeti degenmen 41 is boıynsha qansha adamǵa shekteý jazasy jáne qansha adamǵa túrme jazasy taǵaıyndalǵanyn naqtylamady. Sot aqparaty boıynsha, aıyptalýshylardyń basym bóligi – Almaty men tóńiregindegi eldi mekende tirkelgen "jumyssyz jastar". Degenmen aıyptalýshylar arasynda orta jastan asqandar da bar.

"Jýyrda Alataý aýdandyq sotynda "Aqbulaq" yqshamaýdanynda turatyn 44 jastaǵy turǵynnyń isi qaraldy. İstiń mán-jaıy bylaı: ol 6 qańtarda (qalada beıbit sherýshilerge oq atylǵan kúni – red.) keshki saǵat 8-de Raıymbek dańǵylynda ornalasqan "Smoll" ortalyǵyndaǵy Sulpak dúkenine kirip, OpOp markili úsh telefon men bir noýtbýk urlaǵan. Jalpy 877 000 teńge kóleminde shyǵyn keltirgen. Sotta ol kinásin moıyndap, shyǵyndy toltyrdy. Áreketine túsinikteme berdi. Óziniń aıtýynsha, dúkennen adamdardyń zattardy alyp jatqanyn kórip, ol da synǵan terezeler arqyly dúkenge kirip, taýardy alyp ketken. Zańǵa sáıkes mundaı qylmys boıynsha 2-7 jyl túrme nemese bostandyqty shekteý jazasy qarastyrylǵan. Sot oǵan múmkindiginshe jeńil jaza taǵaıyndady. Bostandyǵyn eki jylǵa shektedi. Ol óz kinásin moıyndap, shyǵyndy erkimen toltyrdy" dedi baspasóz qyzmetiniń ókili.

Azattyq buǵan deıin 21 aqpanda Almaty qalasy Almaly aýdandyq sotynyń Almaty oblysy Eńbekshiqazaq aýdany Esik qalasynyń turǵyndary Baqyt Ońtaı men Ójet Jeńishandy 5 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrǵanyn habarlaǵan. Eki aıyptalýshy da 1999 jyly týǵan, 22 jasta. Olarǵa Qylmystyq kodekstiń 291 baby 3 bóligi boıynsha ("Qarýdy, oq-dárilerdi, jarylǵysh zattar men jarylys qurylǵylaryn jymqyrý ne qorqytyp alý") aıyp taǵylǵan. Advokaty olardyń taǵylǵan aıyptardy moıyndaǵanyn aıtqan. Bul qańtar oqıǵasy boıynsha shyqqan alǵashqy úkim dep aıtylady.

Bas prokýratýra naýryz aıynyń basynda qańtar oqıǵasy boıynsha elde 62 adam sottalǵanyn aıtqan. Biraq sottalǵandarǵa qandaı jaza taǵaıyndalǵanyn, qanshasy túrmege qamalǵanyn aıtpaǵan. Resmı málimet boıynsha, 162 aıyptalýshynyń ústinen qozǵalǵan 101 qylmystyq is sotqa jiberilgen. Bul isterdiń basym bóligi Almatyda qaralyp jatyr.

  • 2022 jyly qańtardyń basynda gaz baǵasyn 50 teńgeden asyrmaý týraly talappen ereýilge shyqqan Jańaózen turǵyndaryn qoldaý úshin Qazaqstannyń kóptegen aımaǵynda bastalǵan aksıalar birtindep saıası talap qoıǵan narazylyqqa ulasqan. Resmı málimet boıynsha, 227 adam osy oqıǵada qaza bolǵan. Bılik qoǵam talabyna qaramastan áli kúnge deıin olardyń aty-jónin jarıalaǵan joq.

  • Qazaqstanda Qańtar oqıǵasynan soń myńdaǵan adam ustalyp, júzdegen adam "terorızm", "tártipsizdik", "qarý urlaý" jáne basqa da aıyptarmen qamaýǵa alynǵan. Qamalǵandardyń kóbi túrmede azaptalǵandaryn aıtqan edi. Bas prokýratýra naýryz basynda qańtar oqıǵasynan keıin azaptaý shaǵymdary boıynsha qozǵalǵan qylmystyq ister 200-den asqanyn, 9 qyzmetker ustalǵanyn habarlaǵan.

  • Bas prokýratýra málimetine qaraǵanda, qańtar oqıǵasyna baılanysty sotqa deıingi 3666 is tirkelgen. Arnaıy prokýrorlar "jappaı tártipsizdik jáne terorızm aktisi" boıynsha 181 isti tergep jatyr. 741 kúdikti sot sanksıasymen qamaýǵa alynǵan. 157 kúdiktiniń bultartpas sharasy densaýlyǵy jáne ózge jaıttarǵa baılanysty qamaýmen baılanysty emes shara túrimen almastyrylǵan.

  • Quqyq qorǵaýshylar Qazaqstan bıligin Qańtar oqıǵasya halyqaralyq deńgeıde tekserýge shaqyrǵan edi, biraq Nur-Sultan bul usynystan bas tartty.

Bul maqala týraly ne oılaısyz?