Tiri bolsam, qazaqqa qyzmet etpeı qoımaımyn!

Álıhan Bókeıhan

"Aqsha ketken, biraq qondyrǵy qoıylmaǵan". Jamaýbaev shetke ketken kúmándi 500 mlrd teńgeniń kelisimsharty baryn aıtty

13 jeltoqsan 2023 121

Urlanǵan baılyq: Jamaýbaev 500 mlrd teńgeniń kúmándi kelisimsharttary anyqtalǵanyn málimdedi





Májilis depýtaty Baqytjan Bazarbek vıse-premer – qarjy mınıstri Erulan Jamaýbaevqa zańsyz shyǵarylǵan aktıvterdi qaıtarý jumystary qalaı júrgizilip jatqanyn surady. Májilistiń jalpy otyrysynda depýtat sheneýnikter men olıgarhtar Qazaqstannan basqa memleketterge 30 jyl boıy kapıtaldy zańsyz shyǵarǵanyn aıtty.



«Keıbir sheneýnikter zańnyń solqyldaqtyǵyn paıdalanady. Meniń aqparatym boıynsha, qazir ofshorlyq aımaqtarda osy eldiń, halyqtyń 45 mlrd AQSH dollaryna jýyq aqshasy jatyr. Tax justice degen uıymnyń aqparaty boıynsha, jyl saıyn Qazaqstannan 200 mln dollar kapıtal shyǵarylady. Sizdiń mekemeńiz, úkimet osy 45 mlrd dollar aqshany qaıtarý úshin ne istep jatyr? Qandaı shara atqaryp jatyr? Álemdegi keıbir ofshorlyq aımaqtar bar. Kaıman araldary, Seıshel araldary bar. Baza boıynsha qarasam, olarmen tipti kelisimshart jasalmaǵan. Solarmen kelisimshart qashan daıyndalady? Osy aqsha qashan qaıtarylady?» - dep surady depýtat.

Bul suraqqa jaýap bergen Jamaýbaev keshendi jumys júrgizilip jatqanyn, ol sharýalardy zańsyz shyǵarylǵan aktıvterdi qaıtarý jónindegi komısıa atqaryp jatqanyn atap ótti. Bas prokýratýranyń arnaıy komıteti tıisti jumystardy atqaratynyn eske saldy.
«Mınıstrlikkke keler bolsaq, bizde ofshorlyq aımaqtardyń arnaıy tizimi bekitilgen. Ondaı aımaqtarmen júrgizilgen operasıalar kúmándi sanalady da tekserý barysynda transferttik baǵa belgileý kúsheıe túsedi. 55 memleketpen qosarlanǵan salyqtardy júrgizbeý boıynsha belgili bir konfensıalar bar», - deıdi ol.

Qarjy mınıstriniń aıtýynsha, qarjy qozǵalysyn baqylaý ulttyq banktiń quzyrynda. Byltyr zańǵa tıisti ózgerister engizilgen. Qarjy mınıstrligi sodan beri valútalyq baqylaýǵa qosymsha organ retinde qatysady.
«Ulttyq bankte olar tek monıtorıń júrgizgen. Táýekelderdi aıta keteıin: mysaly qandaı da bir eksporttyq, ımporttyq mámile jasalady. Iaǵnı qandaı da bir memleketten 100 mln dollarǵa qandaı da bir qondyrǵyny Qazaqstanǵa ákelip, qoıý kerek delik. Aqsha jiberiledi – qondyrǵy joq. Bul jerde sondaı júzdegen sharttar jyldar boıy jatqan. Iaǵnı aqsha ketken, biraq qondyrǵy qoıylmaǵan. Biraq bul jerde ulttyq banktiń tıisti quzyreti bolmaǵan. Olarǵa tek avtomatty kelisim bere bergen. Biz qazir qarjy mınıstrligi tarapynan osyndaı shetke shyǵarylǵan qarajattar boıynsha saraptama júrgizip jatyrmyz. Qazirdiń ózinde 500 mlrd-qa (teńgege) jýyq mámilemeler boıynsha aqparatty biz qarjy monıtorıńi agenttigine berdik. Bul jerde qylmystyq istiń faktileri bar. Olar sondaı faktilermen aınalysyp jatyr», - deıdi ol.

Depýtat Bazarbek suraǵyn qaıtalap, Kaıman, Seıshel araldarymen kelisimsharttar qashan jasalatynyn suraǵan. Májilis tóraǵasy Erlan Qoshanov ta osy suraqty mınıstrge qoıdy.
«Ol nege baılanysty kelisimsharttar? Ofshorlyq aımaqtarǵa baılanysty tıisti qujattar bar. Tikeleı sol memlekettermen kelisim jasasyp, elge aqshany qaıtarý isi komısıa aıasynda júrgizilip jatqan jumys. Keıbir derekterin aıta almaımyn. Komısıa jumysy týraly aqparatty sizge bólek bergizeıin. Ol kelisimderdi jasasý úshin ondaı aqshalar sol shottarda bar ma degen suraqqa jaýap tabý kerek. Sodan keıin ǵana kelisim jasalady», - deıdi Erulan Jamaýbaev.

Bul maqala týraly ne oılaısyz?