ينكليۋزيۆتى قوعام قۇرۋ – قازىرگى الەمنىڭ ماڭىزدى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى. جاھاندانۋ جانە ءوزارا بايلانىستىلىقتىڭ كۇشەيۋى جاعدايىندا ينكليۋزيا الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىك ماسەلەسى عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە قوعامنىڭ تۇراقتى دامۋىنىڭ قاجەتتى شارتىنا اينالادى. ينكليۋزيۆتى قوعام ونىڭ بارلىق مۇشەلەرىنىڭ الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق، مادەني نەمەسە فيزيكالىق جاعدايىنا قاراماستان مۇمكىندىكتەر تەڭدىگىن قامتاماسىز ەتەدى. ەڭ الدىمەن، ينكليۋزيۆتى قوعام تەڭدىك پەن ادىلەتتىلىككە جەتۋگە ۇمتىلادى. بۇل ءاربىر ادامنىڭ جىنىسىنا، جاسىنا، ناسىلىنە، دىنىنە، فيزيكالىق جاعدايىنا نەمەسە الەۋمەتتىك جاعدايىنا قاراماستان ءوز مۇمكىندىكتەرىن ىسكە اسىرۋعا تەڭ قۇقىقتار مەن مۇمكىندىكتەرگە يە ەكەندىگىن بىلدىرەدى. ينكليۋزيا كەدەرگىلەر مەن كەمسىتۋشىلىكتەردى الىپ تاستاۋدى بىلدىرەدى، وسىلايشا ءادىل جانە ۇيلەسىمدى قوعام قۇرۋ. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆتىڭ 2023 جىلعى حالىققا جولداۋىندا دا ينكليۋزيۆتى قوعام قۇرىپ، ەلدەگى الەۋمەتتىك بىرلىك پەن تۇتاستىقتى ساقتاۋ ماسەلە ايتىلعان. وسى نەگىزدە باس قالامىز استانا قالاسىندا جاڭا رەسۋرستىق ورتالىق اشىلدى. بۇل ورتالىق تىكەلەي اتالعان تاقىرىپقا سايكەس اشىلعان. ياعني ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ ورتالىعى. بۇل ورتالىقتىڭ اشىلۋداعى باستى ماقساتى ەرەكشە ءبىلىم بەرۋدى قاجەت ەتەتىن بالالاردىڭ دامۋىنا قولايلى كەڭىستىك قۇرۋ بولىپ تابىلادى.
قازاقستاننىڭ باس قالاسى استانا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا دا بەلسەندى دامىپ كەلەدى. ءارى قالا يننوۆاسيالىق جوبالار ورتالىعىنا اينالۋدا. جاقىندا اشىلعان ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ رەسۋرستىق ورتالىعى وسىنداي باستامالاردىڭ جارقىن مىسالى. ول ەرەكشە ءبىلىم بەرۋ قاجەتتىلىكتەرى بار بالالاردى قولداۋعا ارنالعان، ولاردىڭ دامۋى مەن قوعامعا كىرىگۋىنە كەشەندى كوزقاراستىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ وتەدى.
استانادا №43 قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ مەكتەپ-ورتالىعى بازاسىندا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ رەسۋرستىق ورتالىعى رەسمي تۇردە اشىلدى. بۇل ورتالىق ءتورت ايماقتى قامتيدى: ادىستەمەلىك ءبولىم، دەمالىس ايماعى، لوگوپەد جانە دەفەكتولوگ كابينەتتەرى. ول ارنايى جيھازدارمەن، وقۋ ويىنشىقتارىمەن، سەنسورلىق ينتەگراسياسى بار جۇمساق جاستىقتارمەن جانە مۇعالىمدەرگە ارنالعان تەحنيكالىق قۇرالدارمەن جابدىقتالعان. مۇنداي ينفراقۇرىلىم ەرەكشە ءبىلىم بەرۋ قاجەتتىلىكتەرى بار بالالاردىڭ دامۋى ءۇشىن قولايلى كەڭىستىك جاسايدى.
بۇگىنگى تاڭدا استانادا 0 بەن 18 جاس ارالىعىنداعى ەرەكشە ءبىلىم بەرۋدى قاجەت ەتەتىن 19 500 بالا تىركەلگەن. استانا قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باس مامانى گۇلشات يسينوۆانىڭ ايتۋىنشا، اتا-انالاردىڭ ساۋاتتىلىعى ارتىپ، دەر كەزىندە تۇزەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن تۇسىنگەندىكتەن، ينكليۋزيۆتى تاقىرىپتى ەرەكشە وزەكتى ەتەدى. ينكليۋزيالىق كابينەت بالالاردىڭ تولىققاندى وقۋى مەن الەۋمەتتەنۋىنە قاجەتتى جاعدايلاردى قامتاماسىز ەتىپ، ولاردىڭ دامۋىنا ەلەۋلى كومەك كورسەتەتىنىن اتاپ وتكەن ءجون.
سونىمەن قاتار، استانادا 28 ينكليۋزيانى قولداۋ كابينەتى، 2 وڭالتۋ ورتالىعى جانە 4 پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق تۇزەتۋ كابينەتى جۇمىس ىستەيدى. بۇل مەكەمەلەر ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار بالالارعا قاجەتتى دەنساۋلىق جانە ءبىلىم بەرۋ قىزمەتتەرىنە قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتۋ ارقىلى قولداۋ كورسەتۋدە ماڭىزدى ءرول اتقارادى.
استانا قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باس مامانى گۇلشات يسينوۆا قوعامدا ينكليۋزيۆتى سىنىپتارعا دەگەن قاجەتتىلىك ارتىپ كەلە جاتقانىن ايتادى. بۇل ءوز بالالارىن دەر كەزىندە تۇزەتۋ مەن قولداۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن تۇسىنەتىن اتا-انالاردىڭ ساناسى مەن جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ جوعارىلاعانىن كورسەتەدى. بۇل ءتاسىل نەعۇرلىم تەڭ جانە ينكليۋزيۆتى قوعام قۇرۋعا كومەكتەسەدى.
ينكليۋزيۆتى قوعام الەۋمەتتىك بىرلىككە ىقپال ەتەدى. قوعامنىڭ بارلىق مۇشەلەرى ءوزىن ءبىرتۇتاس تۇتاستىقتىڭ بولىگى رەتىندە سەزىنىپ، ءوزىنىڭ ماڭىزدىلىعى مەن قۇندىلىعىنا سەنىمدى بولسا، بۇل الەۋمەتتىك شيەلەنىس پەن جانجالداردىڭ تومەندەۋىنە اكەلەدى. مۇنداي قوعامدا ادامدار ءبىر-بىرىنىڭ ايىرماشىلىقتارىن جاقسى تۇسىنەدى جانە قابىلدايدى، بۇل بەيبىت قاتار ءومىر ءسۇرۋ مەن ىنتىماقتاستىققا ىقپال ەتەدى.
ەكونوميكالىق دامۋدا ينكليۋزيا مەن قاتار كرەاتيۆتى ءوندىرىس تە شەشۋشى ءرول اتقارادى. بارلىق ادامدارعا ءبىلىم الۋ، جۇمىسقا ورنالاسۋ جانە كاسىبي دامۋ ءۇشىن تەڭ مۇمكىندىكتەر بەرىلگەندە، بۇل ادام رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋعا ىقپال ەتەدى. ينكليۋزيۆتى قوعامدا ءاربىر ادام ەكونوميكاعا ءوز ۇلەسىن قوسا الادى، بۇل ونىڭ ونىمدىلىگى مەن باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرادى. ياعني بۇل بويىندا دارىنى مەن شىعارماشىلىعى جاقسى دامىعان ازاماتتاردى ءىرى قالالارداعى كرەاتيۆتى يندۋستريانى دامىتۋعا تارتۋعا باعىتتالادى. جالپى كرەاتيۆتى ءوندىرىس دەگەنىمىز — بۇل شىعارماشىلىق جانە يننوۆاسيالىق يدەيالاردى قولدانىپ، جاڭا ونىمدەر، قىزمەتتەر نەمەسە مادەني قۇندىلىقتار جاسايتىن ەكونوميكالىق سالا. بۇل سالا ءداستۇرلى ءوندىرىس پەن قىزمەت كورسەتۋ سالالارىنان ەرەكشەلەنەدى، سەبەبى ول شىعارماشىلىق، ونەر، مادەنيەت جانە تەحنولوگيانى بىرىكتىرەدى.
استانا قالاسىندا كرەاتيۆتى يندۋستريالاردى دامىتۋعا باعىتتالعان بىرنەشە ماڭىزدى جوبالار ىسكە اسىرىلۋدا. بۇل جوبالار قالانىڭ مادەني جانە ەكونوميكالىق دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوسۋدا.
- Astana Hub Astana Hub – بۇل ورتالىق ازياداعى ەڭ ۇلكەن ستارتاپ حاب، يننوۆاسيا مەن كرەاتيۆتى يندۋستريالاردى دامىتۋعا باعىتتالعان. بۇل جەردە IT سالاسىنداعى ستارتاپتار مەن كاسىپكەرلەر ءۇشىن جۇمىس جاساۋعا، تاجىريبە الماسۋعا جانە ينۆەستورلارمەن بايلانىس ورناتۋعا بارلىق جاعدايلار جاسالعان.
- Astana Art Fest Astana Art Fest – بۇل استانادا جىل سايىن وتەتىن حالىقارالىق ونەر فەستيۆالى. فەستيۆالدە زاماناۋي ونەردىڭ ءارتۇرلى تۇرلەرى: بەينەلەۋ ونەرى، ديزاين، ءمۇسىن، مەديا-ارت، جانە باسقا دا كرەاتيۆتى جوبالار ۇسىنىلادى. بۇل فەستيۆال قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارىنا زاماناۋي ونەر تۋىندىلارىن كورۋگە جانە شەتەلدىك سۋرەتشىلەرمەن تانىسۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
- Astana Media Week Astana Media Week – بۇل مەديا جانە كوممۋنيكاسيا سالاسىنداعى ماڭىزدى ءىس-شارا. بۇل اپتالىق اياسىندا مەديا يندۋستريانىڭ كوشباسشىلارى، جۋرناليستەر، PR ماماندارى جانە باسقا دا ساراپشىلار جينالىپ، مەديا سالاسىنداعى جاڭا ترەندتەر مەن تەحنولوگيالار تۋرالى پىكىر الماسادى.
- نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى جانە يننوۆاسيالىق زەرتحانالار نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى يننوۆاسيالىق زەرتحانالار مەن ستارتاپتاردى قولدايتىن ورتالىقتارعا يە. مۇندا ستۋدەنتتەر مەن زەرتتەۋشىلەر جاڭا تەحنولوگيالار مەن كرەاتيۆتى جوبالاردى دامىتۋعا مۇمكىندىك الادى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ زەرتتەۋ ورتالىقتارى جانە Fab Lab سەكىلدى زەرتحانالارى يننوۆاسيا مەن كرەاتيۆتى يندۋستريانى قولداۋعا باعىتتالعان.
- Kazakhstan Media Creative Space Kazakhstan Media Creative Space (KMCS) – بۇل مەديا جانە شىعارماشىلىق سالاسىنداعى ماماندارعا ارنالعان كەڭىستىك. KMCS ءتۇرلى سەمينارلار، ماستەر-كلاسستار جانە ترەنينگتەر وتكىزەدى، سونداي-اق شىعارماشىلىق يندۋستريا وكىلدەرىنە بايلانىس ورناتۋ مۇمكىندىگىن بەرەدى.
- Expo 2017 مۇراسى Expo 2017 حالىقارالىق كورمەسى استانادا ءوتىپ، قالانىڭ ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋعا جانە كرەاتيۆتى يندۋستريالار ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر اشۋعا ىقپال ەتتى. كورمەدەن كەيىن كورمە كەشەنى ءتۇرلى كرەاتيۆتى جانە يننوۆاسيالىق جوبالار ءۇشىن قولدانىلىپ كەلەدى.
- استانا وپەرا استانا وپەرا – بۇل الەمدىك دەڭگەيدەگى وپەرا جانە بالەت تەاترى. تەاتردا الەمدىك كلاسسيكا مەن قازىرگى زامانعى شىعارمالار قويىلىپ، قالانىڭ مادەني ومىرىنە ۇلكەن ۇلەس قوسادى. تەاتر ارتىستەرى مەن رەجيسسەرلەرى كرەاتيۆتى يدەيالاردى جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك الادى.
- TSE Art Destination TSE Art Destination – بۇل قازىرگى زامانعى ونەر گالەرەياسى، كرەاتيۆتى كەڭىستىك جانە مادەني ورتالىق. بۇل جەردە جەرگىلىكتى جانە شەتەلدىك سۋرەتشىلەردىڭ كورمەلەرى، ونەر تۋرالى لەكسيالار جانە ماستەر-كلاسستار وتەدى.
بۇل جوبالار استاناداعى كرەاتيۆتى يندۋستريانىڭ دامۋىنا ەلەۋلى ىقپال ەتىپ، قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارىنا مادەنيەت، ونەر جانە يننوۆاسيالار سالاسىندا جاڭا مۇمكىندىكتەر ۇسىنادى.
