رەسەي ءتجم-ىنىڭ حابارلاۋىنشا، توپان سۋدىڭ ۇلكەن كولەمى ەندى كەلە جاتىر. شىرقاۋ شەگىنە جەتەتىن كۇنى الدا. سوعان قاراماستان، مۇنى "جەرگىلىكتى دەڭگەيلەردەگى اپات" ساناعان ماسكەۋ و باستان باسا ءمان بەرمەدى. قاتتى زارداپ شەككەن وڭىرلەرگە رەسەي پرەزيدەنتى تۇگىل، ۇكىمەتىنىڭ ءتوراعاسى دا ارنايى ساپارلامادى.
تەك گۋبەرناتورلار جانە رف توتەنشە جاعدايلار ءمينيسترى الەكساندر كۋرەنكوۆ قانا شاپقىلاپ ءجۇر. تجم باسشىسى كەشە تۇمەن وبلىسىنا باردى. وندا عالامات قارعىن سۋ كەلمەي جاتىپ، 10-نان استام شاعىن قالا سۋ استىندا قالعان. سوندىقتان 8 ساۋىردەن باستاپ، وڭىردە تاسقىنعا بايلانىستى توتەنشە جاعداي رەجيمى ەنگىزىلدى.
تۇمەن وبلىسىندا توبىل جانە ەسىل وزەندەرىندەگى سۋ دەڭگەيى كوتەرىلەدى دەپ بولجانۋدا. بىلتىردان بىرنەشە مەتر تەرەڭدىككە دەيىن قاتقان توڭ ءالى جىبىگەن جوق، قار عانا قارقىندى ەرىپ جاتىر.
رف تجم باسشىسى سونىڭ الدىندا ورىنبور جانە قورعان وبلىستارىندا بولىپ قايتتى.
جالپى العاندا، قازىرگى كەزدە رەسەي فەدەراسياسىنىڭ قىرىقتان استام ءوڭىرىن قىزىل سۋ جاۋلاپ الدى. اسىرەسە، بيىل بۋىرقانعان جايىق (رەسەيدە ورال اتالادى)، ەدىل (ۆولگا)، ءسىبىر وزەندەرى مەن ساعالارى جاعالارىنان تاسىپ توگىلىپ، ءوز جولىنداعى ەلدى مەكەندەردى جاڭقاشا شايىپ كەتىپ جاتىر.
ءتۇرلى دەرەكتەر بويىنشا رف-نىڭ ءبىر عانا ورىنبور وبلىسىندا 20 مىڭعا دەيىن باسپانانى، 35 مىڭداي ساياجاي-باقشانى سۋ باسقان.
بۇل تەك باسى عانا كورىنەدى. تاسقىن سۋ تاعى ەكى ءوڭىردى جاپقانى انىقتالدى. توم وزەنىنىڭ اساۋلانۋى ناتيجەسىندە تومسك جانە كەمەروۆ وبلىستارىندا ەلدى مەكەندەردى – قالاشىقتاردى، دەريەۆنيالاردى سۋ شايا باستادى.
توپان سۋعا قارىق بولعان رەسەيلىك وڭىرلەر ىشىندە ورىنبور وبلىسى جانە ور (ورسك) قالاسى بارىنەن كوپ زارداپ شەكتى. ولاردا فەدەرالدىق اۋقىمداعى تج ەنگىزىلدى. جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ مالىمدەۋىنشە، بۇل – سوڭعى 100 جىلدا بولماعان ەڭ الاپات تاسقىن.
رەسەيلىكتەردىڭ ءتۇسىرىپ، تاراتىپ جاتقان ۆيدەولارىندا سۋ بەتىندە تەك شاتىرى عانا كورىنىپ، تاسقىنمەن بىرگە "ءجۇزىپ" بارا جاتقان ۇيلەر بەينەلەنگەن. ياعني، قۋاتتىلىعى سونشا، ىرگەتاسىنان جۇلىپ اكەتكەن.
كورشىدە بوگەت-دامبالار بىرىنەن سوڭ ءبىرى جارىلۋدا. مىسالى، ور قالاسىنداعى بوگەتتىڭ جارىلۋى سالدارىنان قالانىڭ مىڭداعان ءۇيى سۋ استىندا قالدى. رف ءتجم-ى جانە گۋبەرناتورلار كومەككە كەلۋگە قۇتقارۋشىلار جەتىسپەيتىنىن مويىنداۋعا ءماجبۇر بولدى.
رەسەيلىك اقپارات قۇرالدارى ادامداردىڭ قۇربان بولۋ وقيعالارىن جازۋدا.
پروبلەمانى تاعى ءبىر جايت ۋشىقتىردى: سۋ باسقان قالالارداعى، اۋداندارداعى، دەريەۆنيالارداعى ۇيلەردى ۇرلىقشىلار "ۇپتەپ" كەتۋدە. رەسەيلىك پابليكتەردە مارودەر باندالاردىڭ تۇتاس توپتارى جۇمىس ىستەيتىنى حابارلاندى. سالدارىنان، جيعان دۇنيە-مۇلىكتەرىنەن ايرىلىپ قالۋدان قورىققان تۇرعىندار ەۆاكۋاسيالانۋدان باس تارتادى.
رف تەلەارنالارىنان كورسەتىلگەن سيۋجەتتە تاسقىن سۋ كوشەسىنە دەيىن كىرگەن قالاشىقتى ارنايى ۇرمەلى قايىقتارمەن ارالاعان تج قىزمەتكەرلەرى كورسەتىلدى: ولار كوشەلەردى قايتا-قايتا كەزىپ، داۋىس ۇدەتكىشپەن ەۆاكۋاسيالانۋ قاجەتتىگىن قانشا ەسكەرتسە دە، سىرتقا بىردە ءبىر ادام شىقپاعان. سوڭىنان ەلدى مەكەندەر تەرەڭ سۋدىڭ استىندا قالادى.
"وبلىس اۋماعىندا قارعىن سۋعا قاتىستى جاعداي ءورشىپ بارادى. ۇلكەن سۋ كەلمەيدى دەپ ۇمىتتەنىپ، كوپتەگەن تۇرعىن ەۆاكۋاسيالانۋدان باس تارتادى. ءسويتىپ، ساناسىز تىرلىگىمەن ومىرلەرىن قاۋىپكە تىكتى. قۇرمەتتى تۇرعىندار، شۇعىل وپەراتيۆتى قىزمەتتەردىڭ نۇسقاۋىنا سالعىرت قاراماڭىزدار! سۋ باساتىن ايماقتاردى ەرتەرەك تاستاپ شىعىڭىزدار"، – دەپ اقپارات قۇرالدارى ارقىلى جالىنا ۇندەۋ تاستادى رف ءتجم-ىنىڭ ورىنبور وبلىسىنداعى داعدارىستىق جاعدايلاردى باسقارۋ ورتالىعىنىڭ باستىعى اندرەي مەلنيكوۆ.
