سۋ رەسۋرستارى جانە يرريگاسيا ءمينيسترى نۇرجان نۇرجىگىتوۆ ۇكىمەتتە بۇگىن سۋ شارۋاشىلىعىن دامىتۋدىڭ تۇجىرىمداماسىن قورعاپ، ونى ۇكىمەت مۇشەلەرى قولداپ داۋىس بەردى دەپ حابارلايدى alash.kz سايتى ۇلىسمەدياعا سىلتەپ.
سۋ جاڭا مينيستر سۋ تۋرالى نە دەيدى؟
ۇكىمەتتە بايانداما جاساعان مينيستر گەوگرافيالىق ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى قازاقستاننىڭ سەگىز سۋ شارۋاشىلىعى باسسەينىنىڭ جەتەۋى ترانسشەكارالىق ەكەنىن ايتادى. سونىڭ سالدارىنان قازاقستان نەگىزىنەن كورشى ەلدەردىڭ (جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسى، رەسەي فەدەراسياسى جانە ورتالىق ازيا ەلدەرى) سۋ شارۋاشىلىعى ساياساتىنا تاۋەلدى بولىپ وتىر. وسىعان بايلانىستى ارال-سىرداريا (90%)، جايىق-كاسپيي (80%)، شۋ-تالاس (75%)، بالقاش-الاكول (45%) سۋ شارۋاشىلىعى باسسەيندەرى، ەڭ ازى توبىل-تورعاي (12%) جانە ەرتىس (20%) سۋ شارۋاشىلىعى باسسەيندەرى نەعۇرلىم وسال ساناتتارعا ەنگىزىلگەن.
– گەوگرافيا جانە سۋ قاۋىپسىزدىگى ينستيتۋتىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا (2023 جىلعى 1 ناۋرىز) 1960 جىلمەن سالىستىرعاندا قازاقستان اۋماعىنداعى ورتاشا كوپجىلدىق وزەن اعىنى 12،5 شارشى شاقىرىمعا ازايدى. ونىڭ ىشىندە جالپى كولەم قىسقارۋىنىڭ 9 شارشى شاقىرىمى نەمەسە 72 پايىزى جەرگىلىكتى وزەندەردىڭ ۇلەسىنە، ال ترانسشەكارالىق وزەندەردىڭ ۇلەسىنە 3،5 شارشى شاقىرىمى نەمەسە 28 پايىزى كەلەدى، – دەيدى ول.
ماسەلەنىڭ شەشىمى بار ما؟
وسىعان بايلانىستى، ترانسشەكارالىق اعىندى ازايتۋدىڭ ىقتيمال ءۇردىسىن ەسكەرە وتىرىپ، 2030 جىلعا دەيىن ترانسشەكارالىق ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ سۋ قاتىناستارى سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ نەگىزگى اسپەكتىلەرىنىڭ بىرىنە اينالعالى تۇر. ترانسشەكارالىق ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋ شەكارالاس مەملەكەتتەرمەن ترانسشەكارالىق سۋ اعىندارىن بىرلەسىپ پايدالانۋ، قورعاۋ تۋرالى جاڭا ەكىجاقتى جانە كوپجاقتى شارتتىق بازانى قۇرۋدى جانە قولدانىستاعى شارتتارىن جەتىلدىرۋدى تالاپ ەتەدى.
– مەملەكەتارالىق سۋ قاتىناستارىن دامىتۋ ءۇشىن قازاقستان مەن وزبەكستان ۇكىمەتى اراسىنداعى ترانسشەكارالىق سۋ وبەكتىلەرىن بىرلەسىپ باسقارۋ جانە پايدالانۋ تۋرالى، سونداي-اق قازاقستان مەن ۇكىمەتى اراسىنداعى ترانسشەكارالىق وزەندەردە سۋ ءبولۋ تۋرالى كەلىسىمدەرگە قول قويۋ تۇجىرىمدامادا كوزدەلگەن. حالىقارالىق سۋ ىنتىماقتاستىعىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى ورتالىق ازيانىڭ سۋ-ەنەرگەتيكالىق ىنتىماقتاستىعى تەتىگىن ازىرلەۋ. سونداي-اق، ترانسشەكارالىق سۋ وبەكتىلەرىن پايدالانۋ جانە قورعاۋ جونىندەگى كەلىسسوزدەر توبى مۇشەلەرىنىڭ قۇزىرەتىن كۇشەيتۋ، سونداي-اق ارنايى دەپارتامەنت قۇرۋ جوسپارلانىپ وتىر، – دەيدى ول.
«حالىقارالىق سۋ اعىندارىن كەمە قاتىناسىنان باسقاشا پايدالانۋ تۇرلەرىنىڭ قۇقىعى تۋرالى كونۆەنسيانى راتيفيكاسيالاۋ تۋرالى» زاڭىنىڭ جوباسى ماجىلىستە قارالىپ سەنات قاراۋىنا ەڭگىزىلگەن. كونۆەنسيا ترانسشەكارالىق وزەندەر مەن كولدەردى جانە ولارمەن بايلانىستى جەراستى سۋلارىن بۇكىل الەمدە تەڭ قۇقىقتى جانە تۇراقتى باسقارۋعا ىقپال ەتەتىن جاھاندىق قۇقىقتىق مەحانيزم سانالادى. قازىرگى كونۆەنسيادا 37 مەملەكەت بار. قازاقستانمەن كورشىلەس ەلدەردىڭ ىشىندە تەك وزبەكستان عانا كونۆەنسيانىڭ مۇشەسى.
كورشى مەملەكەتتەردى كەلىسسوزگە تارتۋدا ۇكىمەت باسشىسى ءاليحان سمايىلوۆ ءتيىمدى ارگۋمەنتتەردى ازىرلەۋدى تاپسىردى.
