ورال تاڭسىقبايەۆ اتىنداعى الماتى ساندىك-قولدپانبالى ونەر كوللەدجىنىڭ ديرەكتورى، ەتنو-ديزاينەر، «قازاقستانداعى ەتنوتۋريزم جانە قولونەردى دامىتۋ ورتالىعى» قوعامدىق قورىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى:
پرەزيدەنت – ەل سەنىمى مەن ەرتەڭىمىزدىڭ كەپىلى
ءبىزدىڭ «قاڭتار قاسىرەتىنەن» العان ەڭ ۇلكەن ساباعىمىز بەيبىتشىلىك پەن تىنىشتىقتىڭ باعاسىن قاتتى سەزىندىك. جايشىلىقتا ءبارىمىز «اسپانىمىز اشىق بولسىن، ەلىمىز تىنىش بولسىن» دەپ ءجيى ايتىپ جاتامىز عوي، الايدا ونى وسىنداي قيىن ساتتەن كەيىن كوبىمىز جەتە تۇسىندىك. حالىقتىڭ بويىندا سول كۇندەرى ۇلكەن ۇرەي بولدى. ال ۇرەي اقىلسىز، ويسىز ارەكەتتەرگە الىپ كەلەدى. وسى رەتتە مەملەكەت باسشىسىنىڭ حالىق الدىنا شىعىپ، جاعدايدى شۇعىل شەشۋگە تىرىسۋى كوڭىلگە سەنىم ۇيالاتتى. بۇلىكتەن كەيىن داعدارىپ قالعان ەلگە باسۋ ايتقان پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ: «قاستەرلى وتانىمىز – قازاقستان الەم كارتاسىنداعى ەگەمەن ەل رەتىندە قۋاتتى مەملەكەتكە اينالادى، ەكونوميكامىز اناعۇرلىم قارقىندى داميدى، ازاماتتارىمىزدىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى جاقسارا تۇسەدى. مەن مۇنى زور سەنىممەن ايتىپ تۇرمىن. ويتكەنى، وعان قول جەتكىزۋ ءۇشىن قاجەتتى رەفورمالار مەن ناقتى ءىس-شارالار جوسپارىن ۇسىناتىن بولامىن» دەۋى بويعا كۇش، ەرتەڭگى كۇنگە دەگەن سەنىمدى شەگەلەي تۇسكەنى جاسىرىن ەمەس. پرەزيدەنت ءدال وسىنداي كۇردەلى كەزەڭدە وزىنە سەنىم ارتقان ازاماتتارعا سالماقتى سوزىمەن رۋح بەردى، باتىل شەشىمدەرىمەن العا جەتەلەدى.
«قاڭتار قاسىرەتىنەن» العان ەكىنشى ساباعىمىز حالىق مەملەكەت دەگەننىڭ نە ەكەنىن ايقىن ءتۇسىندى. الەمدە ءوز مەملەكەتى جوق قانشاما حالىق بارىن ءبارمىز جاقسى بىلەمىز. تۇركياداعى كۇردتەر، قىتايداعى ۇيعىرلار دەگەن سياقتى... ولارمەن كەزدەسكەن كەزدە ەلىمىز بەن جەرىمىزدىڭ، مەملەكەتىمىزدىڭ بارىنا مىڭ قايتارا شۇكىرشىلىك ايتاسىڭ. شەكارامىز ءبۇتىن ەل ەدىك. ەل باسىنا سىن ساعاتى كەلىپ، تاۋەلسىزدىككە ءقاۋىپ ءتوندى. ول وتە قورقىنىشتى نارسە ەكەنىن ءبارىمىز تۇسىندىك. مۇنداي كەزدە تاعى دا مەملەكەتتىلىكتىڭ، تاۋەلسىزدىكتىڭ باستى كەپىلى بولعان پرەزيدەنت ق.توقايەۆقا ارقا سۇيەگەنىمىز انىق. مەملەكەت باسشىسى توتەنشە جاعداي كەزىندە اتقارىلۋى ءتيىس مىندەتتەرىن ءمىنسىز اتقاردى. ونىڭ جىلدار بويى اتقارعان ناتيجەلى جۇمىسى، كاسىبي قىزمەتى، تازا بەدەلى حالىقتى سوڭىنان ەرتۋگە، سوزىنە سەندىرۋگە قاپىسىز قىزمەت ەتتى.
ەلدىڭ ەلدىگىن ساقتاۋدا ەڭ ماڭىزدى نارسە حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى عوي ءبارىن شەشەتىن. «قاڭتار وقيعاسىنىڭ» ءوزى دە سول الەۋمەتتىك جاعدايدىڭ ويداعىداي بولماعانىنان ورىن الدى دەپ ويلايمىن. ودان دا الاتىن ساباعىمىز كوپ بولدى. وسى جاعداي ەندى قايتالانباس ءۇشىن بىزگە قوعامنىڭ بارلىق سالاسىندا رەفورمالار قاجەت. ونى پرەزيدەنت ءوزى دە ايتىپ جاتىر عوي. «ساياسي جانە ەكونوميكالىق رەفورمالار جاسالعاندا بارىپ حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى جوندەلەدى» دەگەن مەملەكەت باسشىسىنىڭ ۇستانىمى دا دۇرىس. حالىق ىشەر اس، كيەر كيىمنەن تارىقپاي، وعان قاجەتتى قارجى تابۋ ءۇشىن جۇمىس جاساۋعا مۇمكىنشىلىك السا ەشقاشان «قاڭتار وقيعاسىنداي» جاعدايعا بارمايدى. ءوز ەلىنىڭ ەشكىم تىنىشتىعىن بۇزىپ، مۇلكىن ءبۇلدىرىپ، قيراتپايدى. سوندىقتان الەۋمەتتىك جاعدايدى كوتەرۋ ءۇشىن ساياسي جانە ەكونوميكالىق رەفورمالاردى تەزدەتىپ جۇزەگە اسىرۋ قاجەت.
شاعىن بيزنەستى دامىتۋ الەمدەگى وڭ تاجىريبەنىڭ ءبىرى. ەگەر وليگارحتار عانا بايي بەرەتىن بولسا، قوعامداعى الەۋمەتتىك الشاقتىق ۇلعايىپ، اركىم وزىمەن ءوزى ءومىر سۇرەتىن بولادى. بايلار شەتەلدەن ياحتا، ساراي ساتىپ الىپ قىدىرىپ جۇرسە، قاراپايىم حالىق اۋىلدان قالاعا بارا الماي قينالاتىنى انىق. سوندىقتان اۋىل مەن قالا ومىرىندە ايىرماشىلىق بىرتە-بىرتە قىسقارۋى كەرەك. مەن شۆەيساريادا 1 جىل جۇمىس ىستەدىم. وندا بايلار اۋىلدا تۇرعىسى كەلەدى، ورتالىقتا كوبىنە كەدەيلەر تۇرادى. ال بىزدە ءبارى كەرىسىنشە. «جاڭا قازاقستان» باعدارلاماسىندا، مەنىڭشە وسى ماسەلەر ەسكەرىلىپ، وزگە ەلدەردىڭ وزىق تاجىريبەلەرى تەرەڭ زەرتتەلۋى ءتيىس. وندا كوررۋپسيا مەن كوزبوياۋشىلىق بولماۋ كەرەك. ءبىزدى قۇرتاتىن ماسەلەلەر وسى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ «جاڭا قازاقستان» قۇرۋداعى تالپىنىسى كوڭىلدەن شىعادى. دەگەنمەن، قازاقستاندى مىقتى مەملەكەتتەر قاتارىنا قوسامىن دەگەن پرەزيدەنت امانى جۇزەگە اسۋى ءۇشىن بارشامىز يگىلىكتى ىستەن شەت قالماۋىمىز كەرەك.
تاعى ءبىر ەسكەرەرلىگى، مەملەكەتتىك قىزمەتكە ادام جاقسى ءومىر سۇرەم دەپ بارماۋ كەرەك. وندا ەلىمە-جەرىمە جاقسىلىق جاسايمىن، ەلدى وركەندەتۋگە ەڭبەك ەتەم دەگەن پاتريوتتار عانا بارۋ كەرەك. «جاڭا قازاقستان» يدەياسىندا وسى ماسەلە ەسكەرىلسە قۇبا-قۇپ. بارلىق جەردە ساندى ويناتىپ، وتىرىك كورسەتىلىمدەر جاسايمىز. باسشىلار كەلە جاتسا كەم-كەتىكتىڭ ءبارىنىڭ بەتىن جىلتىراتىپ، تەك جاقسىنى عانا كورسەتەدى. پروبلەمالار كوتەرىلمەيدى. سول سەبەپتى تۇيتكىلدەر جىلدار بويى شەشىلمەيدى. ال ولاردىڭ ارتىندا قاراپايىم حالىق تۇرعانىنا وسى ۋاقىتقا دەيىن جەتە ءمان بەرىلمەي كەلدى.
پرەزيدەنت ەڭ الدىمەن كوزىقاراقتى كوشباسشىسى. ءوزىنىڭ كاسىپقويلىعى مەن ساراپشىلىعىن بىلدىرتكەن ادام عانا كوزقاراس كوزباسشىسى بولا الادى. پرەزيدەنت بۇدان كەيىن دە ەل سەنىمىن يەلەنگىسى كەلسە اينالاسىنا وزگەشە ويلايتىن، ىنساپتى مامانداردى توپتاستىرۋ كەرەك. ولاردان مەملەكەت باسشىسىنا ەلدەگى شىندىقتى اشىق ايتا الاتىن كەڭەس جاساۋ ماڭىزدى. ول قازىرگى كەڭەستەردەي فورمالدى بولماۋ كەرەك. وندا اششى شىندىقتى بەتكە ايتا الاتىن جانە بۇل جاعدايدى قالاي جوندەۋگە بولاتىنىن كورسەتىپ بەرە الاتىن ادامدار بولۋى ءتيىس. پرەزيدەنت تىڭداي بىلسە، ولار حالىقتى پرەزيدەنتتىڭ اينالاسىنا توپتاستىرىپ قانا قويمايدى. وڭ كوزقاراس قالىپتاستىرىپ، جاقسى پىكىر تۋدىرىپ، حالىقتىڭ اراسىندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ ساياساتىن ءتيىمدى جۇرگىزۋگە دە كومەكتەسە الادى.
