جايشىلىقتا كىم جامان؟ جۇرتتىڭ ءبارى جاقسى، ءبارى دە ەر، ءبارى دە ۇلتشىل. كىمنىڭ كىم ەكەنى تار ورىن، تايعاق كەشۋدە بىلىنەدى.
نيكولاي زامانىن باستان كەشىردىك. ول زامان ءتۇپسىز تەرەڭ ءبىر تۇڭعيىق ەدى. ول كەزدە قارا حالىق بىلاي تۇرسىن، كوزى اشىق وقىعان ازاماتتارىمىزدىڭ كوبى ساياساتتان بەيحابار، ۇلت جۇمىسىنان بويىن اۋلاق سالىپ،كۇنەلتۋدىڭ سوڭىندا ءجۇردى. ءبىراق بۇلارعا وكپە جوق ەدى، ويتكەنى بەلسەنىپ جۇرتقا باسشىلىق ەتپەدىڭ دەۋگە بولسا دا، زياندى ىسكە كىرىسپەگەنىنە جۇرت ريزا ەدى. ول زاماندا شىن وكپەلەۋگە بولاتىن ادامدار بولدى. ولار حاكىمگە جاعىنىپ، تۇيمە-تاناعا قىزىعىپ، جاندارمدارعا جالدانىپ، حالىقتى ساتۋشىلار ەدى. بوستاندىق تۋعان سوڭ بۇلاردىڭ سىرى اشىلىپ، تاڭباسى باسىلىپ، ارامىزدان شىعىپ قالدى.
الاش باسىنا ەكىنشى قيىن كۇندەر تۋدى. ول كۇندەر 25 يۋن جارلىعى ەدى. جۇرت بوتاداي بوزدادى. الدى قاشىپ، ارتى ساسىپ، ءبىرسىپىرالارى قىرعىنعا ۇشىراپ جاتقاندا، كوكتەن تىلەگەنى جەردەن تابىلعانداي داعدارعان ەلدى جەم قىلىپ، توناۋعا كىرىسكەن دە بولدى. جاقسىلىق تۋدى، جىگىتتەر قايتتى، ەلدىڭ كوڭىلى جايلاندى. كىمنىڭ كىم ەكەنى سوندا ءبىر ءبىلىندى.
بولشيەۆيك ءداۋىرى باستالدى. جۇرت جىلادى. تال تۇستە تالاندى. ازاماتى ءولدى، ايەلى زورلاندى، دۇنيەسى ءبۇلىندى. وسىنداي قيامەت-قايىم كۇندەر تۋعاندا، ءبىزدىڭ ارامىزدان دا بولشيەۆيك بولىپ، جۇرتتى قوسا تالاعان، ازاماتتارىمىزدىڭ ۇستىنەن شاعىم جۇرگىزگەن، ولىمگە بۇيىرتقان، وققا بايلاتقان انتۇرعاندار شىقتى. بولشيەۆيكتىڭ عۇمىرى ۇزىن بولسا، بۇلار ەلدىڭ ءسانىن كەتىرەتىن ەدى.
قۇداي ساقتاپ، كوپ جەردەن بولشيەۆيكتىڭ كوزى جوعالدى، حالىق ۋھ دەپ دەمىن الىپ وتىر. ءالى دە بولسا بولشيەۆيكتەن قۇتىلماعان ەلدەرىمىز بار. مىسالى، جەتىسۋ، سىرداريا وبلىستارى. ول ەلدەر كۇنى بۇگىنگە شەيىن قىرعىنعا ۇشىراپ جاتىر. مىنە، بولشيەۆيكتەر تالايدىڭ سىرىن تاعى اشتى.
ساڭان بولسا، الاش، ەندى ويلان! جايشىلىقتا جاپ-جاقسى بولىپ جۇرسە دە، تارشىلىقتا جالت بەرىپ جاۋىڭا قوسىلىپ، جانىڭا قاستىق قىلاتىن، مالىڭا قۇرىق سالاتىن كىم ەكەنىن ءبىلىپ قوي! مۇنداي جاۋىزداردى مۇنان كەيىن ماڭايىنا جولاتپا، الاستاپ اراڭنان شىعار! مۇندايلار جۇرتقا وپا بەرمەيدى، ەرتەڭ تاعى ءبىر جاماندىققا ۇشىراساڭ، ميىڭدى شاعاتىن، تۇبىڭە جەتەتىن وسىلار، ساقتان!
ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى
«قازاق» گازەتى، 1918 جىل، №264
دەرەككوز: دۋلات ۇلى م.، التى تومدىق شىعارمالار جيناعى.2-توم. - الماتى، 2013 ج.
Alash.kz ۇلتتىق پورتالى
