Ótken jyly 21 qarashada IýNESKO-nyń 41-shi Bas konferensıasynyń arnaıy qararymen 2022-2023 jyldarǵa arnalǵan halyqaralyq mereıtoılar tizimi qabyldanyp, oǵan Qazaqstannyń usynysymen tiltanýshy, ádebıetshi Ahmet Baıtursynulynyń 150 jyldyǵy jáne ánshi Roza Baǵlanovanyń 100 jyldyǵy endi.
Ult ustazynyń mereıtoıyn atap ótý barysynda elimizdiń oqý oryndarynda ǵylymı-praktıkalyq konferensıalar, oqýlar t.b is-sharalar uıymdastyrylady. TÚRKSOI uıymy músheleriniń qatysýymen halyqaralyq Túrkologıalyq kongres ótkizý josparlanǵan. Alash qaıratkeriniń shyǵarmashylyǵy boıynsha bilim berý oryndarynda ashyq sabaqtar, taqyryptyq konkýrstar ótkiziledi.
Sonymen qatar ult ustazynyń tańdamaly eńbekterin orys, aǵylshyn jáne túrik tilderine aýdarý, ǵylymı eńbekteriniń tolyq jınaǵynyń 12 tomdyǵyn baspadan shyǵarý, Ahmet Baıtursynulynyń jáne «Alash» qozǵalysynyń basqa da qaıratkerleriniń eńbekterin shetelderdiń arhıvterinen izdestirip, ǵylymı aınalymǵa engizý boıynsha zertteý jumystary júrgiziledi.
Sondaı-aq Memlekettik komısıa Ahmet Baıtursynulynyń 150 jyldyq mereıtoıyna daıyndyqty pysyqtady.
Ahmet Baıtursynuly 1872 jyldyń 5 qyrkúıeginde qazirgi Qostanaı oblysynyń Jangeldi aýdany Aqkól aýylynda dúnıege kelgen. Ol qazaq tilin ultsyzdandyrýdyń surapyl daýylyna erte bastan daıyndap, artynda óshpes iz qaldyrǵany úshin ár qazaqtyń kóńilinde aıaýly esim bolyp saqtalǵan.
Onyń 1910 jyldan bastap daıyndaǵan álipbıi búginge deıin Qytaı qazaqtarynyń ulttyq grafıkasyna negiz bolyp otyr. Arab grafıkasynyń negizinde túzgen sol álipbı Ybyraı Altynsarın kezeńinen qalǵan «mısıonerlik álipbıdegi» qazaq áýezine jat áripterdi shyǵaryp, búkil grafıkany úndestik zańyna baǵyndyrǵany tarıhtan belgili.
Onyń kóz maıyn taýysyp jazǵan «Oqý quraly» men «Til quralyn» tiltanýshylar, al «Ádebıet tanytqyshyn» ádebıetshiler áli kúnge deıin temirqazyq etip keledi desek, artyq aıtpaspyz.
Ahmet Baıtursynulynyń esimine tuńǵysh degen tirkesti jalǵaı otyryp, ult úshin istegen eńbegin tizsek, eki qoldyń saýsaǵy jetpes. Tól álippeniń tuńǵysh avtory, tuńǵysh termınolog, tuńǵysh fonetık, tuńǵysh leksıkolog, tuńǵysh ádebıettanýshy, tuńǵysh pýblısıs dep kete beredi. Ol oılap tapqan termınder arada ǵasyrdan astam ýaqyt ótse de, jańa mazmunǵa ıe bolyp, qazaq tilin shubarlanýdan saqtap keledi.
Ult reformatorynyń aǵartý isindegi dańqty joly 1882 jyly aýyl mektebinen bastalǵan edi.
1890 jyly Torǵaıdaǵy eki klastyq orys-qazaq ýchılıshesin, 1895 jyly Orynbordaǵy muǵalimder mektebin bitirgen.
1895-1909 jyldarda Aqtóbe, Qostanaı, Qarqaraly ýezerinde muǵalimdik qyzmet atqaryp, 1909 jyly saıası kózqarasy úshin Semeı túrmesine jabylyp, jer aýdarylady.
1913 jyly Orynborda «Qazaq» gazetin uıymdastyryp, 1917 jyldyń aıaǵyna deıin onyń redaktory boldy.
1918-19 jyldary Alash Orda qatarynda Álıhan Bókeıhanmen tize qosyp, qazaqty órkenıet kóshine súıredi.
1919 jyly Qazaq ólkesin basqaratyn Áskerı-revolúsıalyq komıtettiń músheligine taǵaıyndalyp,
1922-25 jyldary Qazaqstan Halyq aǵartý komısarıaty janyndaǵy ǵylymı-ádebı komısıanyń tóraǵasy, Halyq aǵartý komısary, Búkilreseılik OAK-nyń, QR OAK-niń múshesi retinde qyzmet istedi.
1925-29 jyldary Qazaq halyq aǵartý ınstıtýtynda (Tashkent) jáne QazPI-de oqytýshy boldy. 1929 jyldyń maýsymynda qamaýǵa alynyp, Arhangelsk oblysyna jer aýdaryldy.
1934 jyly Maksım Gorkııdiń zaıyby Ekaterına Peshkovanyń qoldaýhatymen bosatylyp, Tomskide aıdaýda júrgen jubaıy Badrısafamen birge Almatyǵa qaıta oralady. 1937 jyly tamyz aıynda qaıta qamaýǵa alynyp, 8 jeltoqsanda «Halyq jaýy» degen jalamen atyldy. Onyń ardaqty esimi tek 1988 jyly ǵana aqtaldy.
