Наурыз көже – Наурыз мейрамының басты тағамы, молшылық пен берекенің символы. Дәстүрлі түрде көже жеті түрлі ингредиенттен жасалады, себебі “жеті” саны қазақ халқында қасиетті саналады. Көжені әркім өз қалауынша дайындай алады, бірақ негізгі компоненттері сақталуы керек.
1. Дәстүрлі Наурыз көже (классикалық рецепт)
Қажетті өнімдер:
• 1,5 литр су
• 200 г сүрленген ет (қой еті немесе сиыр еті)
• 100 г бидай (немесе арпа)
• 50 г күріш
• 50 г жүгері
• 50 г бұршақ немесе ноқат
• 1 орташа картоп
• 100 мл айран (немесе қымыз, шұбат)
• 1 шай қасық тұз
Дайындау әдісі:
1. Етті қайнату: Сүрленген етті суға салып, баяу отта 1,5-2 сағат қайнатыңыз. Ет толық піскен соң, оны сүзіп алып, майдалап тураңыз.
2. Дәндерді дайындау: Бидай, күріш, жүгері мен бұршақты жуып, бөлек-бөлек суға 2-3 сағат жібітіңіз.
3. Дәндерді пісіру: Сорпаға бірінші кезекте бидай мен бұршақты қосып, 20-30 минут қайнатыңыз. Содан кейін күріш пен жүгеріні қосып, тағы 15 минут қайнатыңыз.
4. Картоп қосу: Картопты текшелеп турап, көжеге қосыңыз. Ол толық піскенше тағы 10 минут қайнатыңыз.
5. Ет қосу: Майдалап туралған етті сорпаға қосыңыз, тұз салып, араластырыңыз.
6. Айран қосу: Көжені сәл суытып, айран немесе қымыз қосып, жақсылап араластырыңыз.
Дайын көжені дастарқанға ұсынып, ыстық күйінде ішуге болады!
⸻
2. Жеңіл Наурыз көже (тез дайындалатын нұсқа)
Егер уақытыңыз шектеулі болса, бұл жеңіл әрі қарапайым әдіспен Наурыз көже дайындауға болады.
Құрамы:
• 1 литр су
• 100 г арпа (немесе бидай)
• 50 г күріш
• 50 г тауық еті (немесе сосискалар)
• 1 шай қасық тұз
• 1 ас қасық сары май
• 100 мл айран
Дайындау жолы:
1. Арпаны суға жуып, 30-40 минут қайнатыңыз.
2. Күрішті қосып, тағы 15 минут қайнатыңыз.
3. Ұсақ туралған тауық етін немесе сосискаларды қосыңыз.
4. Тұз бен сары май қосып, жақсылап араластырыңыз.
5. Көже сәл салқындаған соң, айран қосып, дастарқанға ұсыныңыз.
Бұл әдіс өте тез әрі дәмді көже дайындауға мүмкіндік береді.
⸻
3. Сүтті Наурыз көже (балаларға арналған нұсқа)
Бұл көже балаларға арналған, өйткені құрамында сүт өнімдері көп.
Құрамы:
• 1 литр сүт
• 100 г бидай
• 50 г тары
• 50 г мейіз
• 2 ас қасық бал
• 1 шай қасық сары май
Дайындау жолы:
1. Бидай мен тарыны жақсылап жуып, бөлек 30 минут қайнатыңыз.
2. Дайын болған дәндерді сүтке қосып, тағы 10 минут қайнатыңыз.
3. Мейіз, сары май және бал қосып, араластырыңыз.
Бұл көже өте дәмді әрі нәрлі болады.
⸻
4. Вегетариандық Наурыз көже (етсіз нұсқа)
Егер ет жемейтін адамдарға арнап көже әзірлегіңіз келсе, мына әдісті қолданыңыз.
Құрамы:
• 1,5 литр су
• 100 г бидай
• 50 г жасымық
• 50 г қарақұмық
• 1 орташа сәбіз
• 1 орташа пияз
• 1 шай қасық тұз
• 1 ас қасық өсімдік майы
Дайындау жолы:
1. Бидай мен жасымықты жуып, 30 минут қайнатыңыз.
2. Қарақұмық қосып, тағы 10 минут қайнатыңыз.
3. Сәбіз бен пиязды ұсақтап турап, өсімдік майына қуырып алыңыз.
4. Қуырылған көкөністерді көжеге қосып, тұз салып, тағы 5 минут қайнатыңыз.
Бұл нұсқа өте пайдалы әрі жеңіл болады.
⸻
Қорытынды
Наурыз көженің көптеген түрін жасауға болады. Дәстүрлі көжеден бастап, жеңіл, сүтті немесе вегетариандық нұсқаларын әзірлеуге болады. Ең бастысы – көже жеті түрлі өнімнен дайындалуы керек, себебі ол жаңа жылдың басталуын, молшылық пен берекені білдіреді.
Сіз қай нұсқаны дайындап көргіңіз келеді?
